Báo chí chuyển mình để 'níu chân' độc giả Gen Z

Tham dự có ông Ngô Việt Anh, Giám đốc Trung tâm Phát triển truyền thông, Báo Nhân Dân; bà Bùi Thu Thuỷ, Phó Trưởng ban phụ trách Ban Văn hoá - Giải trí (VTV3), Đài Truyền hình Việt Nam; Đại tá Nguyễn Hồng Hải, Phó Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân; ông Bùi Quang Duẩn, Phó Tổng thư ký toà soạn Báo Thanh Niên; TS. Ngô Bích Ngọc, Trưởng Khoa Truyền thông đa phương tiện, Đại học Swinburne Việt Nam. Ông Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong, chủ trì phiên thảo luận.

Theo ông Phùng Công Sưởng, Gen Z là thế hệ sinh ra từ năm 1996-2012, lớn lên trong môi trường kỹ thuật số, internet và điện thoại thông minh phát triển mạnh mẽ, gắn liền với sự ra đời của hàng loạt mạng xã hội.

Gen Z cũng là nhóm đối tượng tiêu biểu tiêu thụ những tin tức nhanh, dành nhiều thời gian trên các nền tảng như TikTok, Instagram Reels, Facebook Reels và YouTube Shorts… Họ ưa thích những video ngắn, sáng tạo và mang tính giải trí cao.

Gen Z đã và đang trở thành thế hệ lớn nhất, chiếm tới 32% dân số. Do đó, Tổng Biên tập Báo Tiền Phong chỉ rõ, tính tới năm 2032, ước tính Gen Z sẽ là nhóm nhân khẩu học lớn nhất mà không một ngành kinh doanh nào có thể bỏ qua, truyền thông báo chí cũng không nằm ngoài cuộc.

"Đã có nhiều suy nghĩ mặc định rằng thế hệ trẻ, đặc biệt là GenZ bây giờ không thích đọc báo. Thực tế là, không phải những người trẻ không đọc báo, chỉ là họ có cách ‘nạp’ tin tức khác biệt và đa dạng, tạo nên những thách thức cho mọi cơ quan thông tấn báo chí. Câu hỏi là làm sao để thu hút nhóm đối tượng này? Và không chỉ thu hút, còn phải làm thế nào để giữ được họ lâu dài?", ông Phùng Công Sưởng trăn trở.

Trong tham luận "Kết hợp công nghệ và ý tưởng sáng tạo để thu hút bạn đọc trẻ", ông Ngô Việt Anh, Giám đốc Trung tâm phát triển truyền thông, Báo Nhân Dân, đã chia sẻ một số kinh nghiệm của tờ báo trong việc "níu chân" độc giả trẻ.

Theo đó, Báo đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ để trình bày đa phương tiện, trực quan; kết hợp công nghệ với các ý tưởng sáng tạo để số hóa kho tư liệu quý, đem lại trải nghiệm đặc biệt cho bạn đọc; phát triển các nội dung chuyên sâu được trình bày trực quan, dễ tiếp cận đối tượng bạn đọc trẻ yêu thích công nghệ.

Đặc biệt, trên hành trình đến với Gen Z của Báo Nhân Dân không thể không kể đến bức tranh panorama “Chiến dịch Điện Biên Phủ”, kết hợp hai công nghệ: Quét mã QR và thực tế ảo tăng cường (AR).

Với việc quét QR, người dùng có thể quét mã trên phụ san bằng bất kỳ thiết bị di động nào. Đây là giải pháp thân thiện cho nhóm đối tượng ít thành thạo công nghệ. Còn quét AR sẽ mang đến trải nghiệm thực tế ảo tăng cường, xem trang ảo trong chiều không gian thực… Hay Báo cũng đã đẩy mạnh sự hiện diện trên các trang mạng xã hội lớn như Facebook, TikTok, YouTube..., nắm bắt nhanh xu hướng (trend) cùng ngôn ngữ trẻ trung, gần gũi người dùng.

Bên cạnh đó, trong những năm qua, Báo Nhân Dân đã tích cực đẩy mạnh chuyển đổi số. Về nhân sự, Báo thay đổi tư duy lãnh đạo, nhân viên theo hướng “digital-first”; vận hành tòa soạn theo hướng mở, tương tác; đào tạo nhân sự đa phương tiện, đa nền tảng; khuyến khích đổi mới sáng tạo.

Về công nghệ, Báo Nhân Dân triển khai mô hình tòa soạn “báo chí - công nghệ”; đầu tư trang thiết bị, kỹ sư công nghệ; hợp tác với các công ty công nghệ và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Đồng thời, Báo đã sử dụng hiệu quả ngân sách; với đa dạng nguồn thu từ quảng cáo nội dung, tổ chức sự kiện... để tái đầu tư.

Trình bày tham luận "Phát triển các sản phẩm báo chí - truyền thông phù hợp nhu cầu, thị hiếu bạn đọc Gen Z, đặc biệt là bạn đọc trẻ trong môi trường quân ngũ", Đại tá Nguyễn Hồng Hải, Phó Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân cho rằng, thế hệ này đang dần trở thành nhóm người dùng và công chúng chính, cả trong đời sống xã hội lẫn trong lực lượng quân đội.

Sinh ra giữa “biển thông tin” rộng lớn, họ có khả năng lọc thông tin nhanh thông qua các ứng dụng công nghệ và thường “khó tính” trong việc tiếp nhận thông tin. Do đó, để tiếp cận Gen Z, ngoài nội dung hấp dẫn, báo chí hiện tại cần chú trọng hình thức thể hiện với nhiều hình ảnh đẹp, bắt mắt.

Đại tá Nguyễn Hồng Hải cũng nhấn mạnh, Gen Z trong xã hội có thể tiếp cận công nghệ, điện thoại thông minh và mạng xã hội một cách thoải mái, hoàn toàn khác với những người trẻ đang phục vụ tại quân ngũ. Vì lý do bảo mật thông tin, các chiến sĩ gần như không được sử dụng điện thoại cá nhân. Chính vì vậy, báo in, đặc biệt là Báo Quân đội nhân dân, trở thành kênh thông tin chính thống, tin cậy. Mỗi ngày, các đơn vị đều duy trì giờ đọc báo tập trung, tạo nên nét văn hóa riêng của quân đội.

Trong khi nhiều tờ báo in giảm số lượng phát hành, Báo Quân đội nhân dân vẫn tăng trưởng đều, phản ánh rõ vai trò đặc biệt của báo in trong môi trường quân đội. Không chỉ là công cụ thông tin, báo chí còn là người bạn đồng hành cùng các chiến sĩ trẻ, nuôi dưỡng lý tưởng, giữ gìn niềm tin và tiếp thêm động lực trong hành trình cống hiến.

Theo Đại tá Hải, với báo chí quân đội, việc thu hút Gen Z còn gắn với nhiệm vụ chính trị, đó là truyền tải hiệu quả thông tin, giáo dục lý tưởng, bản lĩnh cho lớp cán bộ, chiến sĩ trẻ trong bối cảnh phương thức tiếp cận thông tin đã rất khác.

Hiện nay, Báo Quân đội nhân dân đã có nhiều đổi mới nhằm chinh phục độc giả trẻ: Đội ngũ phóng viên trẻ, năng động, dấn thân tại các điểm nóng để đáp ứng nhu cầu thông tin nhanh chóng và chân thực.

Về phần mình, bà Bùi Thu Thủy, Phó Trưởng ban phụ trách Ban Văn hoá - Giải trí (VTV3), Đài Truyền hình Việt Nam đã khái quát về hành trình "Gen Z hoá" của Đường lên đỉnh Olympia- "món ăn tinh thần" của nhiều thế hệ.

Bà Bùi Thu Thủy khẳng định, giờ đây, chương trình là "dành cho Gen Z" với bộ câu hỏi từ sách giáo khoa, từ cuộc sống của các học sinh thế hệ này. Học sinh được bày tỏ ý kiến, tranh luận với ban cố vấn, được bảo vệ câu trả lời của mình; cộng tác viên Gen Z cũng có thể gửi câu hỏi đến cho chương trình.

Đặc biệt, Đường lên đỉnh Olympia đã nhiều lần thay đổi format và người dẫn chương trình nhằm tiếp tục chinh phục khán giả trẻ.

“Sau nhiều lần thay đổi nhân sự và đạt được thành công, chúng tôi nhận thấy cần phải tin tưởng và trao cơ hội cho phóng viên, biên tập viên trẻ”, Phó Trưởng ban phụ trách Ban Văn hoá - Giải trí chia sẻ.

Đó là lý do chương trình đã mạnh dạn lựa chọn MC Gen Z Khánh Vy đảm đương trọng trách dẫn một chương trình có tuổi đời bằng với mình.

Dưới góc nhìn của người làm công tác đào tạo báo chí, TS. Ngô Bích Ngọc, Trưởng Khoa Truyền thông đa phương tiện, Đại học Swinburne Việt Nam chỉ rõ, các toà soạn hãy xem mình là một thương hiệu (brand), coi độc giả Gen Z là khách hàng và xây dựng Persona (chân dung khách hàng).

Bên cạnh đó, TS. Ngô Bích Ngọc gợi ý, các cơ quan báo chí nên tập trung sản xuất video ngắn với chiến lược nội dung "ngắn - nhanh - chạm cảm xúc". Cụ thể, sản phẩm cần gây chú ý bằng visual mạnh, âm thanh đặc trưng hoặc câu hỏi liên quan đến trải nghiệm Gen Z.

Nhiều người ưa thích xem video dưới 60 giây, do đó cần sử dụng "meme", âm nhạc phù hợp ngôn ngữ mạng xã hội; đặc biệt, cần hợp tác với những người có sức ảnh hưởng (influencer), khuyến khích nội dung do người dùng tạo để đến gần hơn với người trẻ.

TS. Ngô Bích Ngọc cũng đề xuất giải pháp đào tạo nhà báo và nhà truyền thông hướng tới công chúng Gen Z. Trong đó (i) tích hợp các module kỹ năng năng số: dựng video ngắn, viết headline hấp dẫn, kể chuyện bằng dữ liệu; (ii) đào tạo thiết kế nội dung đa nền tảng; (iii) khuyến khích tư duy "audience-first"; (iv) đẩy mạnh học tập thông qua dự án thật với doanh nghiệp truyền thông, truyền thông xã hội; (v) phát triển năng lực sử dụng AI và phân tích dữ liệu trong sản xuất nội dung.

Tại phiên thảo luận, các diễn giả đã cùng nhau thảo luận về việc nhận diện đối tượng bạn đọc trẻ và nhu cầu, thị hiếu, xu hướng tiếp cận các sản phẩm báo chí - truyền thông; nhận thức của các cấp ngành, cơ quan quản lý và lãnh đạo cơ quan báo chí về xây dựng, phát triển các sản phẩm phục vụ độc giả Gen Z; đặt hàng những chương trình truyền thông của Nhà nước phục vụ đối tượng bạn đọc trẻ, đoàn viên thanh niên...