Sáng 22/8, tại TP. Đông Hà (Quảng Trị), Bộ Tài Nguyên & Môi trường phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam, Đại học Quốc gia Hà Nội, UBND tỉnh Quảng Trị và các cơ quan liên quan tổ chức Hội nghị công bố kết quả, đánh giá hiện trạng môi trường biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế. Hội nghị có sự tham gia của lãnh đạo các Bộ, ban, ngành, chuyên gia, nhà khoa học và đại diện chính quyền 4 tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế.
| Hội nghị công bố kết quả, đánh giá hiện trạng môi trường biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế tại TP. Đông Hà (Quảng Trị), ngày 22/8. (Nguồn: Baogiaothong) |
Làm rõ những vấn đề còn bỏ ngỏ
Sau sự cố xả thải của Formosa làm hải sản chết hàng loạt, tại cuộc họp báo ngày 30/6, Chính phủ công bố thủ phạm khiến cá biển miền Trung chết hàng loạt là Công ty Gang thép Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh. Doanh nghiệp đã thừa nhận sai phạm, chấp nhận đền bù 500 triệu USD để khắc phục hậu quả. Tuy nhiên, dư luận vẫn đợi câu trả lời cho câu hỏi, chất lượng biển miền Trung thế nào, người dân tắm và ăn cá đánh bắt trong phạm vi 20 hải lý trở lại có làm sao không?
Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường Trần Hồng Hà nói: "Tôi nhận thức được việc công bố biển sạch hay chưa là rất quan trọng, vùng biển nào sạch, vùng biển nào chưa sạch, hải sản nào sạch... Tại hội nghị này sẽ công bố báo cáo của các nhà khoa học sau thảm họa cá chết để làm rõ những vấn đề trên”.
Về phía địa phương, Bí thư tỉnh ủy tỉnh Quảng Trị Nguyễn Văn Hùng mong muốn sớm có sự đánh giá về môi trường biển. "Để biết biển Quảng Trị nói riêng và 4 tỉnh miền Trung nói chung đã sạch chưa, từ đó chúng tôi mới có định hướng sinh kế tiếp theo cho người dân. Kết luận của các nhà khoa học sẽ giúp Quảng Trị và các tỉnh khác có định hướng mới, ổn đời sống nhân dân và có hướng phát triển kinh tế, sản xuất” ông Hùng nói.
Trước đó, để đánh giá hiện trạng môi trường biển ở 4 tỉnh miền Trung, Bộ Tài nguyên & Môi trường đã thành lập hội đồng với các chuyên gia trong và ngoài nước để có sự thẩm định, kết quả chính xác nhất.
Chất lượng nước biển nằm trong giới hạn quy định
Tại Hội thảo, GS. TS. Mai Trọng Nhuận - nguyên Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội và Nhóm chuyên gia thực hiện đã trình bày báo cáo kết quả đánh giá hiện trạng môi trường biển tại 4 tỉnh miền Trung từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế.
Theo đó, các kết quả quan trắc đánh giá hiện trạng, diễn biến và mức độ ô nhiễm của môi trường biển, hệ sinh thái và ven biển 4 tỉnh miền Trung cho thấy, các thông số đặc trưng môi trường biển, trầm tích biển ở phần lớn khu vực nằm trong giới hạn quy định quy chuẩn Việt Nam, đạt chuẩn với vùng bãi tắm, thể thao dưới nước, nuôi trồng thủy sản và bảo tồn thủy sinh.
Một số khu vực có dòng xoáy cục bộ như Sơn Dương, phía Đông Nhật Lệ, Hòn Sơn Chà, khả năng phân tán chất trong nước kém hơn, đồng thời khả năng tích lũy độc tố trong trầm tích cao hơn cần được theo dõi, giám sát chặt chẽ. Sự kiểm soát chặt chẽ các nguồn phát thải từ đất liền và do cơ chế làm sạch tự nhiên của môi trường, hàm lượng các chất ô nhiêm từ sự cố môi trường đang có xu hướng giảm. Hệ sinh thái rạn san hô, cỏ biển và nguồn lợi hải sản ở khu vực sau những tác động của sự cố môi trường bị suy thoái mạnh cả về đa dạng sinh học và quy mô nay bắt đầu có sự phục hồi tích cực.
Về chất lượng hải sản đánh bắt, theo số liệu giám sát của Bộ Y tế từ ngày 28/4 đến tháng 8/2016, kết quả kiểm nghiệm đánh giá mức độ an toàn của các mẫu hải sản lấy tại 4 tỉnh miền Trung cho thấy, hàm lượng một số chất ô nhiễm trong hải sản đã giảm dần theo thời gian. Thời gian tới, Bộ Y tế sẽ cùng Bộ Nông nghiệp giám sát hải sản đánh bắt tại các vùng biển an toàn được Bộ Tài nguyên công bố.
Để có kết quả này, nhóm nghiên cứu đã thực hiện 6 phương pháp tiếp cận. Trong đó các nhà khoa học đã thực hiện quan trắc nước biển (tầng mặt, tầng giữa, tầng đáy) trầm tích, màng bám keo tụ, hệ sinh thái và sinh vật biển. Nhóm đã lấy 211 điểm lấy mẫu.
| Hiện tượng cá chết hàng loạt tại biển miền Trung (Nguồn: Baogiaothong) |
Về mẫu nước, có tất cả 36 tuyến khảo sát với tổng số 146 điểm lấy mẫu trên tổng chiều dài khoảng 348 km biển, trong đó 32 tuyến khảo sát ra đến độ sâu 30m; 96 điểm quan trắc (64 điểm ven bờ cách bờ biển từ 1,5 đến 5km, 32 điểm gần bờ cách bờ biển 10km). Có 4 tuyến khảo sát đặc biệt ra đến độ sâu 60m nước với tổng số 44 điểm quan trắc (8 điểm ven bờ, 36 điểm gần bờ); 6 điểm quan trắc trong các đầm phá, làng ven bờ như Tam Giang - Cầu Hai, Lập An. Thông số quan trắc căn cứ quy chuẩn Việt Nam và các thông số đặc trưng của sự cố môi trường như Phenol, Cn, Fe…
Bộ Tài nguyên & Môi trường cho biết, để tiếp tục theo dõi đánh giá diễn biến chất lượng môi trường và các hệ sinh thái biển ven bờ khu vực miền Trung, giám sát nguồn tác động từ dự án, khu công nghiệp, cơ sở sản xuất, Bộ sẽ triển khai đồng bộ hoạt động quan trắc, giám sát trên biển, trên đất liền, nhất là nguồn phát thải từ Formosa.
Bộ Tài nguyên & Môi trường cũng sẽ kết nối dữ liệu, xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu và ứng dụng công nghệ hiện đại để giám sát cảnh báo ô nhiễm môi trường biển. Bộ huy động sự tham gia của các bộ ngành, cộng đồng dân cư trong giám sát nguồn xả thải môi trường. Các doanh nghiệp trong quá trình đầu tư cần tuân thủ nghiêm quy định của pháp luật, trong đó có pháp luật về bảo vệ môi trường.