Bộ Ngoại giao cập nhật chính sách pháp luật liên quan đến người nước ngoài trong bối cảnh Covid-19

Đây là những vấn đề mà nhiều Cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam quan tâm và thường xuyên trao đổi với Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao thời gian qua.

Chính sách xuất nhập cảnh và cư trú

Ngay khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát trong nước vào tháng 3/2020, cũng như nhiều quốc gia, Việt Nam đã áp dụng biện pháp tạm dừng giải quyết cho người nước ngoài nhập cảnh, trừ các trường hợp đặc biệt.

Đồng thời, Việt Nam đã tạm dừng áp dụng chính sách miễn thị thực đơn phương với các nước: Hàn Quốc (bắt đầu từ ngày 29/2/2020); Italy (từ ngày 2/3/2020); Đan Mạch, Na Uy, Phần Lan, Thụy Điển, Tây Ban Nha, Anh, Đức, Pháp (từ ngày 12/3/2020); Nga, Nhật Bản, Belarus (từ 12h00 ngày 21/3/2020); và tạm dừng hiệu lực giấy miễn thị thực được cấp cho người gốc Việt và thân nhân.

Tuy nhiên, cho đến nay, Việt Nam vẫn tạo điều kiện thuận lợi và giải quyết nhập cảnh đối với chuyên gia nước ngoài, người nước ngoài, bao gồm: người nhập cảnh với mục đích ngoại giao, công vụ; nhà đầu tư, chuyên gia kỹ thuật, nhà quản lý doanh nghiệp, lao động tay nghề cao và thân nhân; học sinh, sinh viên nước ngoài đang theo học tại Việt Nam và một số trường hợp vào chữa bệnh, nhân đạo.

Việc giải quyết nhập cảnh đối với chuyên gia nước ngoài và người nước ngoài kể từ ngày 5/7 đến nay được thực hiện khá chặt chẽ, cơ quan mời, bảo lãnh phải có ý kiến đồng ý của địa phương về phương án cách ly (trừ trường hợp được miễn cách ly theo ý kiến của Bộ Y tế và Ban chỉ đạo và nhập cảnh vào làm việc dưới 14 ngày). Thẩm quyền giải quyết được phân cấp cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và Ban chỉ đạo với quy trình cụ thể cho từng nhóm đối tượng.

Từ ngày 31/8/2020, người nước ngoài nhập cảnh vào làm việc dưới 14 ngày không phải cách ly y tế tập trung 14 ngày, song cơ quan, tổ chức mời đón phải xây dựng phương án nhập cảnh, phương tiện đưa đón, nơi lưu trú... để xin ý kiến Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi cơ quan, tổ chức có trụ sở và nơi đến làm việc.

Từ ngày 4/8/2021, người nước ngoài vào làm việc trên 14 ngày được cách ly tập trung 7 ngày và tiếp tục theo dõi sức khoẻ trong 7 ngày tiếp theo, nếu có Giấy chứng nhận tiêm chủng và Giấy chứng nhận đã khỏi bệnh Covid-19, gọi tắt là Hộ chiếu vaccine.

Mặc dù vậy, theo phản ánh của một số Cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, việc giải quyết cho chuyên gia nước ngoài, người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam còn có một số vướng mắc trên thực tiễn, ví dụ như gặp khó khăn khi di chuyển giữa các địa phương khác nhau, thời gian cách ly được áp dụng khác nhau giữa các địa phương…

Đối với nhập cảnh của thành viên Cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, Bộ Ngoại giao đã giải quyết thuận lợi dù thời gian xét duyệt trong một số trường hợp còn kéo dài.

Với thực tiễn tiếp nhận, giải quyết các đề nghị nhập cảnh cho người nước ngoài được gửi thông qua Bộ Ngoại giao, cũng như từ các ý kiến, đề xuất của các Cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam, triển khai Nghị quyết 105/NQ-CP ngày 9/9/2021 của Chính phủ, Bộ Ngoại giao đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, địa phương rà soát quy trình nhập cảnh đối với chuyên gia nước ngoài, người nước ngoài để kiến nghị cải tiến quy trình cho phù hợp với tình hình mới, đề xuất một số biện pháp kiểm soát y tế cụ thể, phù hợp với tình hình phòng, chống dịch trong nước và nhu cầu phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam.

Trong thời gian tới, Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để thống nhất về thị thực cho người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam và sẽ sớm có báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Triển khai hộ chiếu vaccine

Từ khi một số quốc gia trên thế giới đạt tỉ lệ tiêm chủng cao và bắt đầu triển khai cấp giấy chứng nhận tiêm chủng, hộ chiếu vaccine, Bộ Ngoại giao đã nghiên cứu kinh nghiệm của các nước về vấn đề này nhằm khôi phục và tạo thuận lợi cho đi lại quốc tế.

Từ tháng 8 vừa qua, Bộ Ngoại giao đã phối hợp với Bộ Y tế thống nhất triển khai công nhận tạm thời hộ chiếu vaccine của nước ngoài và cho phép người nước ngoài sử dụng hộ chiếu vaccine được giới thiệu đến Bộ Ngoại giao hoặc được các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài xác nhận nhằm rút ngắn thời gian cách ly tập trung theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Đến nay, có 72 mẫu hộ chiếu vaccine được giới thiệu. Danh sách các mẫu hộ chiếu vaccine thường xuyên được cập nhật tại Cổng thông tin điện tử của Cục Lãnh sự tại địa chỉ: lanhsuvietnam.gov.vn.

Trên thực tế, cho tới nay, Việt Nam đã thực hiện 3 chuyến bay thí điểm chở người mang hộ chiếu vaccine nhập cảnh Việt Nam và sẽ tiếp tục triển khai trong thời gian tới.

Với vai trò chủ trì xây dựng, triển khai Chương trình hộ chiếu vaccine, Bộ Ngoại giao đã phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành liên quan xây dựng tiêu chí về hộ chiếu vaccine của Việt Nam, công nhận và sử dụng hộ chiếu vaccine của nước ngoài và các đối tác.

Bên cạnh đó, Bộ Ngoại giao đã thông báo cho các Cơ quan đại diện nước ngoài Việt Nam về tiêu chí công nhận hộ chiếu vaccine, một số nước đã phản hồi tích cực về công nhận lẫn nhau đối với hộ chiếu vaccine.

Việc triển khai cấp hộ chiếu vaccine của Việt Nam trong thời gian tới cũng như thúc đẩy công nhận lẫn nhau về hộ chiếu vaccine là cơ sở để nới lỏng dần các hạn chế đi lại, nối lại các chuyến bay thương mại quốc tế thường lệ, khôi phục các ngành du lịch, khách sạn… để phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ đã đề ra tại Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Vấn đề này cũng sẽ được thực hiện đồng bộ cùng với các điều chỉnh chính sách liên quan như thị thực, biện pháp y tế sau nhập cảnh…

Cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam

Đối với người nước ngoài chưa thể xuất cảnh Việt Nam do dịch bệnh Covid-19, Chính phủ Việt Nam duy trì việc “tự động gia hạn tạm trú”, gần đây nhất là tiếp tục gia hạn đến hết ngày 31/10/2021.

Theo quy định này, các trường hợp sau sẽ được gia hạn tự động:

(i) Người nước ngoài nhập cảnh theo diện miễn thị thực, nhập cảnh bằng thị thực điện tử hoặc thị thực du lịch từ ngày 1/3/2020 đến nay được tự động gia hạn tạm trú đến hết ngày 31/10/2021, có thể xuất cảnh trong thời gian trên mà không phải làm thủ tục gia hạn tạm trú;

(ii) Trường hợp người nước ngoài nhập cảnh trước ngày 1/3/2020, nếu chứng minh được bị mắc kẹt do dịch Covid-19, được Cơ quan đại diện ngoại giao xác nhận bằng công hàm (có bản dịch tiếng Việt) hoặc có văn bản có xác nhận của cấp có thẩm quyền Việt Nam về việc bị cách ly hoặc lý do bất khả kháng khác… cũng được xem xét áp dụng tự động gia hạn tạm trú đến hết ngày 31/10/2021 và phải xuất trình Công hàm hoặc văn bản xác nhận nêu trên khi xuất cảnh.

Những thông tin về cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử về xuất nhập cảnh Việt Nam của Bộ Công an tại địa chỉ: https://xuatnhapcanh.gov.vn/vi.

Tiêm vaccine phòng Covid-19

Hiện nay, Việt Nam đang triển khai chủ trương tiêm vaccine phòng Covid-19 cho người nước ngoài đang cư trú tại Việt Nam không phân biệt quốc tịch, không phân biệt hình thức cư trú, việc làm.

Các cơ quan chức năng địa phương đã tiến hành rà soát, tổng hợp những người nước ngoài có nhu cầu tiêm vaccine, hướng dẫn và tổ chức tiêm trên cơ sở lượng vaccine được phân bổ.

Theo thông tin chưa đầy đủ từ các địa phương, đến nay đã có hơn 43.000 người nước ngoài được tiêm vaccine phòng Covid-19.

Thiết lập đầu mối liên lạc đối với người nước ngoài

Để kịp thời tiếp nhận phản ánh, yêu cầu của người nước ngoài trong thời gian dịch bệnh Covid-19 và có biện pháp hỗ trợ phù hợp, các bộ ngành và địa phương đã thiết lập đầu mối ứng trực 24/24 giờ, với các ngôn ngữ phổ biến như tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Trung, phù hợp với đặc thù của từng địa phương có đông người nước ngoài.

Các thông tin liên lạc đã được phổ biến rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Cục Lãnh sự hiện đang tập hợp các đầu mối liên lạc và sẽ sớm cập nhật trên Cổng thông tin điện tử của Cục.

Thăm lãnh sự

Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, từ cuối năm 2020, để đảm bảo an toàn phòng, chống dịch, các cơ quan chức năng Việt Nam đã quyết định tạm dừng tổ chức các hoạt động thăm gặp, tiếp xúc lãnh sự. Giải pháp tạm thời này nhằm mục đích bảo đảm tuyệt đối phòng, chống dịch.

Tuy nhiên, trong bối cảnh các biện pháp phòng, chống dịch được điều chỉnh thời gian gần đây, Bộ Ngoại giao đã chủ động trao đổi với Bộ Công an và tiếp tục thúc đẩy nối lại hoạt động thăm gặp lãnh sự trong thời gian sớm nhất có thể.

Trong khi chưa có quy định mới, Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục tích cực hỗ trợ các Cơ quan đại diện trao đổi thông tin với phạm nhân theo các hình thức phù hợp với quy định hiện hành của Việt Nam.