Bức tranh tổng quan mới nhất về dân số và nhà ở tại Việt Nam

Sáng 19/12, tại Hà Nội, Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã tổ chức "Hội nghị công bố kết quả chính thức và tổng kết tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019”. Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ - Trưởng ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương chủ trì Hội nghị.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, thông tin thu thập được từ Tổng điều tra dân số và nhà ở là bằng chứng tin cậy, căn cứ quan trọng và hữu ích phục vụ hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Kết quả số liệu chính thức công bố ngày hôm nay sẽ tiếp tục cung cấp bổ sung các thông tin về tình hình dân số, nhân khẩu học, chất lượng dân số và các điều kiện ở của nhân dân một cách đầy đủ và chi tiết hơn.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, với quy mô dân số trên 96,2 triệu người, tăng 10,4 triệu người trong vòng một thập kỷ qua, tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên tăng nhanh nhất (chiếm 7,7%), điều này phản ánh tốc độ già hóa dân số của Việt Nam tăng mạnh. Tuy vậy, Việt Nam vẫn đang ở trong thời kỳ "cơ cấu dân số vàng" với tỷ trọng dân số từ 15-64 tuổi chiếm đa số (tới 68% tổng dân số); dân số có khả năng lao động đang chiếm tỷ trọng cao, dự báo Việt Nam sẽ kết thúc giai đoạn “cơ cấu dân số vàng” vào khoảng năm 2040.

Công bố những số liệu điều tra, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm nhấn mạnh, Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 là cuộc Tổng điều tra đầu tiên ứng dụng công nghệ thông tin trong tất cả các công đoạn; sử dụng thiết bị điện tử di động (còn gọi là CAPI) và phiếu điện tử trực tuyến (còn gọi là Webform) để hộ dân cư tự cung cấp thông tin trong giai đoạn thu thập thông tin tại địa bàn. Nhờ ứng dụng công nghệ thông tin nên chất lượng số liệu được nâng cao, rút ngắn thời gian công bố kết quả, tiết kiệm kinh phí hàng trăm tỷ đồng và sử dụng hiệu quả ngân sách nhà nước, tạo sự đồng thuận và tiện lợi cho điều tra viên.

Như vậy, sau 10 năm, tỷ lệ hộ không có nhà ở đã giảm 10 lần, từ mức 4,7/10.000 (năm 2009) xuống còn 0,47/10.000 (năm 2019). Tỷ lệ hộ sống trong những ngôi nhà thiếu kiên cố hoặc đơn sơ chiếm một phần nhỏ (6,9%), giảm 8,2 điểm phần trăm so với năm 2009. Tỷ lệ này ở khu vực nông thôn cao hơn gần 8 điểm phần trăm so với khu vực thành thị (lần lượt là 9,7% và 1,8%)

Tuy nhiên, trên cả nước vẫn còn gần 195.000 hộ (tương ứng 0,7% số hộ có nhà ở) đang sống trong các ngôi nhà đơn sơ được xây dựng và đưa vào sử dụng cách đây 21 - 44 năm và trên 19.000 hộ (tương ứng 0,07% số hộ có nhà ở) đang sống trong các ngôi nhà đơn sơ được xây dựng và đưa vào sử dụng cách đây trên 45 năm. Tổng số 4.418 người hiện không có nhà ở trên toàn quốc.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 đã phản ánh đầy đủ, chi tiết về tình hình dân số, nhân khẩu học, chất lượng dân số, nhà ở và điều kiện sống của nhân dân. Kết quả này cho thấy tính hiệu quả của việc thực thi các chính sách về dân số và phát triển thời gian qua, đồng thời cũng phản ánh những bất cập hạn chế của các cơ chế, chính sách đối với các lĩnh vực và nhóm đối tượng khác nhau như đồng bào dân tộc thiểu số, phụ nữ yếu thế,

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh, Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 là cuộc tổng điều tra quy mô lớn nhất (tổng số gần 12.000 Ban chỉ đạo Tổng điều tra với trên 78.000 thành viên từ Trung ương đến địa phương; khoảng 147.000 điều tra viên thống kê và các cấp giám sát; điều tra trên 96 triệu người sinh sống tại trên 26 triệu hộ) và lần đầu tiên ứng dụng công nghệ thông tin trong các công đoạn của Tổng điều tra.

Với những thành công của cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành hữu quan tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh cơ chế, chính sách bất cập nhằm đảm bảo phát triển bền vững, tạo công bằng cho người dân. Theo ông, để cung cấp chi tiết hơn thông tin phục vụ hoạch định chính sách, Bộ Kế hoạch và đầu tư cần tiếp tục khai thác số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở để biên soạn các báo cáo chuyên đề chuyên sâu của từng lĩnh vực như già hóa dân số, di cư và đô thị hóa, lao động việc làm, giáo dục và đào tạo, tận dụng thời kỳ “cơ cấu dân số vàng” để phát triển bứt phá vượt bẫy thu nhập trung bình.