Cách tiếp cận mới để thu hút nguồn vốn FDI vào Việt Nam

Ngày 31/10, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Hội đồng Lý luận trung ương và Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Tư duy tiếp cận và định hướng phát triển mới đối với khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam”.

Tham gia sự kiện có các nhà khoa học, chuyên gia kinh tế, đại diện các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước.

Hội thảo nhằm cung cấp những luận cứ khoa học và cơ sở thực tiễn, đồng thời tập trung thảo luận về các yêu cầu mới đối với khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), với mục tiêu hoàn thiện thể chế, chính sách và nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài trong giai đoạn mới, tầm nhìn đến năm 2045. Hội thảo hướng đến việc đóng góp vào xây dựng các chính sách mới trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động mạnh mẽ, bao gồm các yếu tố như địa chính trị, công nghệ và môi trường.

Tín hiệu tích cực trong thu hút nguồn vốn FDI

Phát biểu tại Hội thảo, Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Hồng Sơn cho biết, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW và Nghị quyết số 50-NQ/TW, dòng vốn FDI vào Việt Nam liên tục tăng, tạo ra nhiều giá trị tích cực cho nền kinh tế, thúc đẩy mạnh mẽ chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại.

Khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đã trở thành bộ phận quan trọng của nền kinh tế, đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn đánh giá, mặc dù năm 2023 là một năm đầy thách thức nhưng vốn FDI đăng ký tại Việt Nam tăng mạnh, đạt 36,61 tỷ USD (tăng 32,1% so với năm 2022, trong khi vốn FDI toàn cầu chỉ tăng 3%); vốn giải ngân đạt trên 23 tỷ USD (chiểm 16,1% tổng vốn đầu tư của toàn xã hội).

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2023 khu vực FDI nộp ngân sách nhà nước 18,3 tỷ USD (chiếm khoảng 25,4% tổng thu ngân sách) và xuất khẩu khoảng 259,1 tỷ USD (tương đương 73,1% kim ngạch xuất khẩu cả nước), bình quân mỗi năm thu hút thêm hơn 360.000 lao động.

Bước sang năm 2024, xu hướng tích cực của vốn FDI tiếp tục được ghi nhận. Số liệu 9 tháng đầu năm 2024 cho thấy, tổng vốn FDI đạt hơn 24,78 tỷ USD, tăng 11,6% so với cùng kỳ năm 2023; vốn giải ngân khoảng 17,3 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2023.

Dự kiến, Việt Nam kỳ vọng thu hút vốn FDI khoảng 39-40 tỷ USD cho cả năm 2024. Dòng vốn FDI vào nước ta cao kỷ lục trong bối cảnh nền kinh tế đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ bên ngoài cho thấy khả năng phục hồi và sức hấp dẫn của Việt Nam với tư cách là điểm đến đầu tư và đối tác thương mại.

Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội Đào Thanh Trường cho rằng, trong bối cảnh thế giới hiện nay đang có những biển đổi khó lường, cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, kinh tế thế giới phân mảng làm suy giảm và định hình lại dòng vốn đầu tư quốc tế, Việt Nam vẫn nổi lên là một điểm sáng trong khu vực thu hút các các nhà đầu tư nước ngoài.

Không chỉ được đánh giá cao bởi năng lực hội nhập, thích ứng với các xu hướng phát triển tiến bộ mang tính toàn cầu, đặc biệt là xu hướng Phát triển Xanh và Bền vững, Việt Nam còn được ghi nhận bởi những nỗ lực vô cùng mạnh mẽ trong việc ký kết và thực hiện nhiều hiệp định thương mại tự do, tăng cường nâng cấp các quan hệ đối tác chiến lược góp phần thúc đẩy và mở rộng thị trường xuất khẩu, tạo ra một môi trường giao thương năng động thu hút đầu tư nước ngoài.

Nhiều chuyên gia quốc tế nhận định, với những thế mạnh của một nền kinh tế năng động và chủ động hội nhập, Việt Nam đang sở hữu những tiềm năng và đứng trước những cơ hội lớn trong việc nâng cao vị thế, bản sắc của quốc gia trên trường quốc tế.

PGS.TS Đào Thanh Trường nhấn mạnh, có được những thành tựu trên, không thể không kể đến những đóng góp của thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đối với sự phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam trong những năm qua.

Diễn đàn của các chuyên gia kinh tế

Theo PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn, với yêu cầu, đòi hỏi trong giai đoạn tới, đặc biệt là để thực hiện mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, vấn đề thu hút, quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn FDI nói riêng và huy động, sử dụng, phát huy cao độ nguồn lực tài chính nói chung đối với Việt Nam vừa là yêu cầu cấp bách vừa có tính chiến lược.

Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, hội thảo là cơ hội để đại diện các cơ quan quản lý nhà nước về FDI, các chuyên gia, nhà khoa học, lãnh đạo các doanh nghiệp cùng trao đổi, thảo luận, tập hợp ý kiến về thu hút, quản lý và sử dụng FDI ở nước ta trong thời gian qua, góp phần giúp Ban KTTW thực hiện tốt nhiệm vụ phối hợp cùng các bộ, ngành, cơ quan liên quan xây dựng Đề án sơ kết 5 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW và Nghị quyết số 50-NQ/TW.

Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội Nguyễn Trúc Lê gợi mở 1 số các vấn đề trọng điểm về niềm tin của các nhà đầu tư vào môi trường kinh doanh tại Việt Nam trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động; khuyến khích đầu tư vào công nghệ cao và đổi mới sáng tạo; phát triển năng lượng tái tạo và kinh tế xanh; tăng cường chuyển giao công nghệ và liên kết doanh nghiệp FDI và trong nước; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giảm thiểu tình trạng chuyển giá và tăng cường giám sát; phát triển các khu vực kém phát triển và cân bằng vùng miền.

Tại hội thảo, các chuyên gia trình bày tham luận liên quan nhiều vấn đề quan trọng như tổng kết các thành tựu nổi bật trong thu hút FDI tại Việt Nam trong hơn 35 năm qua, như số lượng dự án gia tăng và việc tạo ra hàng triệu việc làm. Đồng thời, thảo luận các hạn chế như tình trạng chuyển giá, thiếu minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp FDI và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.

Các tham luận phân tích tác động của giá chuyển nhượng đến nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt về doanh thu thuế và cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa; các thách thức mà doanh nghiệp trong nước phải đối mặt và giải pháp để bảo đảm tính minh bạch; khám phá các yếu tố thuận lợi và khó khăn mà doanh nghiệp nước ngoài gặp phải khi đầu tư tại Việt Nam.

Góc nhìn của các chuyên gia về các chính sách hiện tại và những thành tựu, hạn chế trong thu hút FDI; hướng đi mới cho các chính sách phát triển khu vực FDI nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững; các chính sách cần thiết để tối ưu hóa lợi ích từ FDI, khuyến nghị tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp FDI và trong nước, tạo giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Các đại biểu thảo luận sự thay đổi động cơ đầu tư của doanh nghiệp FDI trong bối cảnh chính trị và kinh tế toàn cầu, thảo luận về cơ hội và thách thức mà Việt Nam gặp phải.

Hội thảo thu thập được nhiều ý kiến quý báu từ các đại biểu, giúp đưa ra các định hướng phát triển khu vực FDI trong giai đoạn tới. Kết quả của hội thảo sẽ góp phần vào việc xây dựng các chính sách phát triển kinh tế bền vững, bảo đảm lợi ích cho cả doanh nghiệp trong và ngoài nước, cũng như tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư quốc tế.