Ngày 22/4, Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Vijay Keshav Gokhale đã kết thúc chuyến thăm Bắc Kinh kéo dài hai ngày, gặp gỡ các nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh tình hình căng thẳng địa chính trị khu vực liên tục gia tăng và sự kiện Diễn đàn cấp cao hợp tác “Vành đai và Con đường” tại Trung Quốc với sự tham dự của 37 nhà lãnh đạo thế giới đang đến gần.
Chuyến thăm "phá băng"
Trong chuyến thăm, Bộ trưởng Gokhale đã có cuộc gặp với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại khu phức hợp Trung Nam Hải. Theo đó, New Delhi và Bắc Kinh đã lên tiếng kêu gọi tăng cường hợp tác sau cuộc gặp không chính thức giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng Narendra Modi tại Vũ Hán, Hồ Bắc năm 2018.
Trước những rạn nứt trong quan hệ Trung - Ấn, cuộc gặp song phương lần này được cho là đòn bẩy gợi lên “tinh thần Vũ Hán” để cài đặt lại quan hệ song phương sau sự kiện căng thẳng tại biên giới Doklam năm 2017, khiến hai cường quốc của châu Á này đứng trước bờ vực chiến tranh.
| Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Vijay Keshav Gokhale (trái) và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại cuộc họp song phương ngày 22/4 ở Bắc Kinh. (Nguồn: Reuters) |
Truyền thông Trung Quốc đưa tin, phát biểu trước cuộc họp ngày 22/4, Ngoại trưởng Vương Nghị khẳng định, hai nước láng giềng Trung Quốc và Ấn Độ cần tìm kiếm các biện pháp đẩy mạnh trao đổi, phối hợp trong các vấn đề lớn và tăng cường tin cậy lẫn nhau. “Lợi ích chung của hai nước quan trọng hơn sự khác biệt”, Ngoại trưởng Vương Nghị cho biết.
Trong một tuyên bố mới đây, Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết, New Delhi và Bắc Kinh đã xem xét tiến trình thúc đẩy quan hệ song phương kể từ Hội nghị Thượng đỉnh Vũ Hán năm 2018, thảo luận về chương trình nghị sự trong tương lai, cũng như trao đổi quan điểm về “các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, trong đó có Ấn Độ-Thái Bình Dương”.
Trả lời truyền thông Ấn Độ, người đứng đầu Bộ Ngoại giao nước này nhấn mạnh: “New Delhi sẽ phối hợp với Bắc Kinh trong việc tăng cường sự hiểu biết, củng cố sự tin tưởng để thực hiện các quyết định của lãnh đạo hai nước bằng sự nhạy cảm với các mối quan tâm chung.”
Vết thương của quan hệ song phương
Việc Bắc Kinh ủng hộ Masood Azhar - lãnh đạo tổ chức khủng bố tại Pakistan Jaish-e-Mohammed (JeM) đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ New Delhi. Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Vijay Keshav Gokhale tuyên bố sẽ đề cập đến vấn đề Trung Quốc phủ quyết việc Liên hợp quốc coi Masood Azhar là kẻ khủng bố toàn cầu. Điều này đồng nghĩa với việc người đứng đầu tổ chức JeM sẽ phải đối mặt với lệnh đóng băng tài sản, cấm đi lại và cấm vận vũ khí.
Mới đây, thế giới đồng loạt kêu gọi đưa Azhar vào danh sách đen, sau khi JeM – tổ chức nằm trong danh sách trừng phạt của Liên hợp quốc, nhận trách nhiệm về cuộc tấn công đẫm máu đối với lực lượng an ninh Ấn Độ hồi tháng 2 ở Pulwama, thuộc khu vực Kashmir do Ấn Độ kiểm soát.
| Toàn cảnh cuộc gặp tại khu phức hợp Trung Nam Hải, Bắc Kinh. (Nguồn: AFP) |
Giới phân tích nhận định, Ấn Độ cho rằng Trung Quốc thực hiện hành động nói trên theo yêu cầu của Pakistan, do Bắc Kinh và Islamabad là đối tác chiến lược “mọi kiểu thời tiết”, và hợp tác Hành lang kinh tế Trung Quốc – Pakistan (CPEC) trong khuôn khổ sáng kiến “Vành đai và Con đường” ngày càng được củng cố. Trong khi đó, Ấn Độ đã từ chối tham gia chương trình phát triển cơ sở hạ tầng của Trung Quốc, xuất phát từ những lo ngại về chủ quyền đối với CPEC - hành lang chạy qua khu vực tranh chấp Kashmir mà cả New Delhi và Islamabad đều tuyên bố chủ quyền.
Cũng trong khuôn khổ chuyến thăm, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Gokhale đã có cuộc gặp với hai Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc là Khổng Huyễn Hựu và Lạc Ngọc Thành, cũng như Phó Chủ nhiệm Văn phòng Công tác Đối ngoại Trung ương Lưu Kiến Siêu.
Cựu nhân viên ngoại giao tại Đại sứ quán Trung Quốc ở Ấn Độ, Giáo sư Quan hệ quốc tế tại Đại học Phúc Đán (Thượng Hải) Trương Gia Đông cho rằng, lập trường của Trung Quốc về vấn đề Azhar là không nên chính trị hóa cũng như biến các nỗ lực chống khủng bố thành các phương tiện để cô lập bên khác.
Giáo sư Trương Gia Đông cho biết: “Vấn đề này đã xảy ra từ vài năm nay, và việc đạt được thỏa thuận trong một chuyến thăm như thế này nhiều khả năng sẽ không trở thành hiện thực. Trên thực tế, việc liệt kê hay không liệt kê Azhar vào trong danh sách của Liên hợp quốc có ý nghĩa hạn chế đối với các hoạt động chống khủng bố. Điều quan trọng là thiết lập mối quan hệ Ấn Độ - Pakistan ổn định.”