| Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đang nỗ lực hết mình để cải thiện quan hệ với Nhật Bản và Trung Quốc trước khi kết thúc nhiệm kỳ. (Nguồn: Phủ Tổng thống Hàn Quốc) |
"Lỡ" Thế vận hội Tokyo 2020
Tổng thống Moon Jae-in cuối cùng đã phải hủy kế hoạch tới Tokyo tham dự lễ khai mạc Thế vận hội Tokyo 2020 và tiến hành cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên với Thủ tướng nước chủ nhà Suga Yoshihide trong bối cảnh quan hệ Hàn-Nhật đang ở mức thấp nhất trong lịch sử.
Trong khi đó, lời mời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm chính thức Hàn Quốc đã được đưa ra hơn 4 năm qua vẫn chưa trở thành hiện thực.
Đây là thách thức lớn với kế hoạch của Tổng thống Moon Jae-in nhằm tác động đến quan hệ của Trung Quốc với Triều Tiên, coi đó như một đòn bẩy để thúc đẩy cải thiện quan hệ liên Triều.
Trả lời phỏng vấn Đài phát thanh TBS (Hàn Quốc) ngày 19/7, Park Soo-hyun, Thư ký cấp cao của tổng thống phụ trách truyền thông công chúng cho biết "Tổng thống Moon Jae-in bày tỏ sự tiếc nuối khi các phụ tá báo cáo việc hủy kế hoạch tham dự lễ khai mạc Thế vận hội Tokyo 2020".
Tổng thống Moon Jae-in nói rằng, dù kế hoạch đã bị hủy bỏ, nhưng các nhà lãnh đạo của 2 nước có thể gặp nhau bất cứ lúc nào.
Trước đó, Nhà Xanh ra thông báo cho biết, Tổng thống Moon Jae-in sẽ không đến Nhật Bản vào dịp khai mạc Thế vận hội Tokyo 2020. Mặc dù trong những ngày qua, giới chức hai bên đã có bước tiến trong quá trình thảo luận các vấn đề liên quan, song kết quả là chưa đủ để có thể tiến tới tổ chức hội nghị thượng đỉnh song phương.
Kể từ khi quan hệ xấu đi, sau khi Nhật Bản ban hành lệnh hạn chế xuất khẩu một số nguyên liệu sang Hàn Quốc năm 2019, Tổng thống Moon Jae-in đã nỗ lực khôi phục mối quan hệ này song vẫn chưa có dấu hiệu khả quan.
Trước thềm Thế vận hội Tokyo 2020, chính quyền Tổng thống Moon Jae-in được cho là đã rất nỗ lực tận dụng lễ khai mạc thể thao như một cơ hội cho cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Hàn-Nhật.
Tuy nhiên, hai chính phủ đã không thể thu hẹp những khác biệt, trong khi, cơ hội cải thiện quan hệ song phương thông qua một hội nghị thượng đỉnh không còn nhiều, vì nhiệm kỳ của Tổng thống Moon Jae-in sắp kết thúc.
Kỳ vọng một chuyến thăm "mở đường"
Ngoài mối quan hệ với Nhật Bản, các nỗ lực của Tổng thống Moon Jae-in nhằm cải thiện quan hệ với Trung Quốc và Triều Tiên cũng gặp không ít khó khăn.
Sau khi nhậm chức vào tháng 5/2017, Tổng thống Moon Jae-in đã thực hiện 2 chuyến công du tới Bắc Kinh (tháng 12/2017 và tháng 12/2019) để tiến hành các cuộc họp thượng đỉnh với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Thế nhưng, cho tới thời điểm hiện tại, nhà lãnh đạo Trung Quốc vẫn chưa có chuyến thăm hồi đáp tới Seoul bất chấp những nỗ lực không ngừng nghỉ của Nhà Xanh. Chuyến thăm gần nhất của ông Tập Cận Bình tới Hàn Quốc là vào năm 2014 dưới thời chính quyền Tổng thống Park Geun-hye.
Trung Quốc hiện được xem là một trong những nước láng giềng quan trọng nhất, đồng thời cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Hàn Quốc. Sau quyết định năm 2017 của Seoul cho phép Washington triển khai Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD), quan hệ Hàn-Trung gặp nhiều khó khăn, khi Bắc Kinh thực hiện các đòn trả đũa về kinh tế và điều này khiến nhiều công ty Hàn Quốc đang hoạt động kinh doanh ở Trung Quốc bị ảnh hưởng nặng nề.
Chuyến thăm của ông Tập Cận Bình tới Seoul nếu diễn ra cũng có ý nghĩa đối với sáng kiến của Tổng thống Moon Jae-in về cải thiện quan hệ với Bình Nhưỡng, hướng tới mục tiêu mang lại một nền hòa bình bền vững cho Bán đảo Triều Tiên.
Ban đầu, chính quyền Tổng thống Moon Jae-in đã tìm cách tận dụng lễ khai mạc Thế vận hội Tokyo 2020 làm cơ hội để cải thiện quan hệ với Nhật Bản và mở ra cuộc đàm phán với Triều Tiên trong trường hợp Bình Nhưỡng cử các vận động viên và quan chức cấp cao tham dự.
Tuy nhiên, sau khi chính quyền Bình Nhưỡng hồi tháng 4, bất ngờ tuyên bố không cử đoàn vận động viên tham gia Thế vận hội Tokyo lần này, Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh (dự kiến diễn ra vào tháng 2/2022) đã trở thành một trong số ít cơ hội còn lại để chính quyền Tổng thống Moon Jae-in gặp gỡ các quan chức cấp cao của Triều Tiên, đặt cơ sở cho các cuộc đàm phán tiếp theo.
Đây sẽ là một lựa chọn ngoại giao khó khăn đối với chính quyền của Tổng thống Moon Jae-in. Thực tế cho thấy, nếu ông Moon Jae-in đến thăm Bắc Kinh lần thứ 3 liên tiếp mà không có chuyến thăm hồi đáp nào của ông Tập Cận Bình, điều đó được hiểu là Hàn Quốc đang rất cần Trung Quốc.
Việc tiếp cận Triều Tiên khi nước này tham gia Thế vận hội Mùa Đông Bắc Kinh cũng là yếu tố mang tính quyết định sự thành bại đối với nỗ lực kiến tạo hòa bình của ông Moon Jae-in thông qua thể thao.
Một quan chức của đảng Dân chủ cầm quyền cho rằng, "Điều kiện thuận lợi nhất là có được một chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Seoul trước thời điểm diễn ra Thế vận hội mùa Đông Bắc Kinh. Tuy nhiên, vấn đề này dường như còn phụ thuộc vào tình hình dịch Covid-19 ở cả hai quốc gia".
Trả lời phỏng vấn Đài phát thanh CBS vào tháng trước, Xing Haiming, Đại sứ Trung Quốc tại Hàn Quốc đã nhấn mạnh: "Chuyến thăm của các nhà lãnh đạo là rất quan trọng đối với sự phát triển quan hệ song phương, nhưng hiện rất khó để xúc tiến chuyến thăm của ông Tập Cận Bình do đại dịch Covid-19".