| Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen. (Nguồn: Reuters) |
Trong bài phát biểu thường niên trước Nghị viện châu Âu, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tuyên bố, EU sẽ tích cực thúc đẩy kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng toàn cầu mới Cổng toàn cầu (Global Gateway) mà các nhà lãnh đạo Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) đã đạt đồng thuận hồi mùa Hè.
Theo các chuyên gia, sáng kiến của châu Âu khó có thể trở thành đối thủ cạnh tranh với Sáng kiến Vành đai và Con đường. Brussels có thể phải đối mặt với những thách thức trong việc huy động đủ vốn cho dự án Global Gateway.
Trên thực tế, các nước phương Tây khá thường xuyên đưa ra những giải pháp thay thế cho sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc.
Vào năm 2018, Đại diện cấp cao phụ trách an ninh và đối ngoại EU lúc bấy giờ Federica Mogherini từng thông báo, EU đang phát triển một kế hoạch thay thế cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng ở châu Âu và châu Á. Không đi sâu vào chi tiết, bà lưu ý, việc tham gia tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng sẽ có nhiều cơ quan chính phủ và tổ chức tài chính tư nhân, bao gồm cả các quỹ đầu tư có chủ quyền.
Tại Hội nghị thượng đỉnh G7 vào tháng 6/2021, khái niệm này đã được thay đổi phần nào. Khi đó, các nhà lãnh đạo G7 tuyên bố châu Âu cần có một sáng kiến thúc đẩy các khái niệm về phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng xanh ở các nước đang phát triển.
Sự khác biệt chính giữa sáng kiến của EU và Trung Quốc, là sáng kiến của châu Âu có mục đích thúc đẩy “các giá trị chung của châu Âu”. Khi sáng kiến này mới được công bố vào tháng 6, nội dung của nó chưa được biết đến.
Ủy ban châu Âu đã được giao nhiệm vụ đưa ra ý tưởng về một tên gọi và logo phù hợp cho dự án “đối thủ" cạnh tranh của Vành đai và Con đường. 3 tháng sau, xét theo phát biểu của người đứng đầu Ủy ban châu Âu, sự việc vẫn chưa tiến triển nhiều. Tên đã được đặt ra - Cổng toàn cầu, nhưng vẫn còn rất ít chi tiết cụ thể.
Bà Ursula von der Leyen nhấn mạnh, nhiệm vụ chính của Cổng toàn cầu là thúc đẩy tài chính cho dự án dựa trên “tính minh bạch” và “các giá trị” ở các quốc gia có thu nhập thấp. Theo lời bà, sáng kiến mới không nên chỉ tập trung vào xây dựng cơ sở hạ tầng. Các cơ chế tài chính có thể là sự kết hợp giữa quỹ công và quỹ tư nhân.
Bà Leyen lưu ý, châu Âu nên tích cực hơn nữa đóng vai trò “người chơi toàn cầu”. Từ đó chúng ta có thể rút ra kết luận quá trình mở rộng sáng kiến, ít nhất là trong kịch bản lý tưởng, sẽ không chỉ giới hạn bởi các nước châu Âu.