Tuy nhiên, liệu 5 nước thành viên có thể tạo thành một lực lượng hiệu quả để đối phó những tác động của chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ hay không lại phụ thuộc vào việc các nước này thúc đẩy mối quan hệ gần gũi với nhau ở mức độ nào. Đây là luận điểm chính trong bài viết của Donald Gasper - Nhà phân tích và bình luận Hong Kong, đăng trên trang mạng tờ South China Moring Post ngày 26/7.
Hiểu về phương Tây nhiều hơn hiểu về nhau
Theo tác giả, BRICS đánh dấu kỷ niệm 10 năm thành lập lần này diễn ra trong bối cảnh xuất hiện sự trỗi dậy của chính sách đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ do Mỹ đứng đầu, kéo theo nguy cơ chiến tranh thương mại toàn cầu sau những cẳng thẳng leo thang về thuế quan và thương mại.
| Các nhà Lãnh đạo BRICS tại Hội nghị Thượng đỉnh đang diễn ra tại thành phố Johannesburg của Nam Phi từ ngày 25/7. (Nguồn: Reuters) |
Khi Nam Phi gia nhập thể chế này hồi năm 2010, đã có ý kiến chỉ trích khi cho rằng nền kinh tế của Nam Phi còn yếu kém hơn cả Nigeria. Thế nhưng, Jakkie Cilliers, Giám đốc Chương trình Cải tiến và Tương lai châu Phi thuộc Viện Nghiên cứu An ninh Nam Phi, gần đây bình luận trên tờ Deutsche Welle rằng, kinh tế không phải là tất cả. “Đó còn là định hướng chính sách đối ngoại và vấn đề đối nội của từng nước thành viên”, Cilliers nói.
Giới phân tích cho rằng, chính sách thương mại mới nhất của Mỹ có khả năng tạo động lực mới cho BRICS. Ông Kenneth Creamer, nhà kinh tế học tại Đại học Wits của Johannesburg nhận định: "Các thỏa thuận thương mại giữa hiệp hội các nước như BRICS đang trở nên ngày càng quan trọng, trong bối cảnh Mỹ đang chủ mưu tạo ra các rào cản tư lợi và thiển cận đối với thương mại".
Theo Bộ trưởng Kinh tế Nga Maxim Oreshkin, Hội nghị này có khả năng phần lớn tập trung vào cách thức đối phó những chính sách mới nhất của Mỹ. Tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính BRICS hồi đầu năm nay, các nước thành viên đã nhất trí "cùng chống lại chế độ bảo hộ thương mại".
Tác giả chỉ ra rằng, có một vài cách mà các nước BRICS cần làm để tăng cường hợp tác. Về hợp tác thương mại, Giám đốc Viện các vấn đề quốc tế của Trung Quốc Wang Yiwei phàn nàn về trao đổi thương mại nội khối hiện vẫn ở mức thấp đồng thời khuyến nghị các nước cần tận dụng sáng kiến “Vành đai và Con đường” để thúc đẩy hợp tác, qua đó mở rộng thương mại và trao đổi thương mại.
Trong một bài viết trên tờ China Daily, ông Wang Yiwei cho rằng các thành viên BRICS hiểu về phương Tây nhiều hơn họ hiểu về nhau. Vì vậy, các nước thành viên cần mở rộng trao đổi và giao lưu nhân dân để thu được lợi ích tối đa của nhau. Theo ông, các nước BRICS hiện chưa có cơ chế hợp tác thống nhất và hiệu quả. Việc xây dựng một cơ chế như vậy sẽ giúp gia tăng ảnh hưởng của khối này trong cộng đồng quốc tế.
Khả năng tạo “đê chắn bão” thương mại Mỹ
Phân tích về thực lực của BRICS để có thể tạo nên một "đê chắn bão" hiệu quả trong việc chống đỡ "bão tố" của chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ, tác giả dẫn các số liệu cho thấy tỷ trọng tăng trưởng kinh tế của BRICS tăng từ 12% lên 23,6% trong nền kinh tế thế giới, trong vòng hơn 10 năm qua.
| Vấn đề chính sách thương mại của Mỹ bao trùm các cuộc thảo luận tại Hội nghị. (Nguồn: Reuters) |
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự đoán con số này có thể tăng lên 26,8% đến năm 2022. “Tổng các nền kinh tế BRICS vẫn đang trên đà đuổi kịp quy mô của G7 trong khoảng từ năm 2035 đến 2040”, là nhận định của Jim O’Neill, Tân chủ tịch Viện nghiên cứu Quan hệ Quốc tế Hoàng Gia Anh.
Mặc dù phần lớn tăng trưởng của BRICS là nhờ tăng trưởng của Trung Quốc, song 4 thành viên còn lại đều đang trên đà phát triển. Đáng kể là Ấn Độ với tốc độ tăng trưởng GDP có thể hơn 7% trong vòng 10 năm tới và thậm chí có thể là 10% nếu thực hiện các cải cách về cấu trúc.
Trong khi đó, Nga đã vực dậy sau suy thoái. Còn Brazil, dù gặp phải những khó khăn nội bộ trong vài năm qua, song vẫn là nền kinh tế lớn thứ 10 trên thế giới. Mặc dù vậy, O’Neill cho rằng, các nước này vẫn cần thực hiện các chính sách để nền kinh tế phát triển bền vững và năng động hơn.