Chính trường Israel: Goliath còn đó, David có mỉm cười?

Mới đây, một đối thủ của ông Netanyahu trong đảng Likud, luật sư Giden Saar cho biết đảng sẽ sớm tổ chức đại hội để lựa chọn người lãnh đạo đảng cầm quyền Israel. Động thái nhằm hạ bệ đương kim Thủ tướng diễn ra trong bối cảnh cả ông Netanyahu và chính trị gia đảng Xanh – Trắng Benny Gantz đều chưa thể thành lập chính phủ sau cuộc bầu cử ngày 17/9 vừa qua.

Quan trọng hơn, quyền quyết định thành lập chính phủ giờ đây đang trong tay của Quốc hội, còn ông Netanyahu đang đối mặt với nguy cơ “vào tù ra tội” sau khi bị cáo buộc liên quan tới ba vụ án tham nhũng, lạm dụng quyền hạn khác nhau. Khảo sát ngày 21/11 của kênh truyền hình Israel Channel 12 cho thấy trong trường hợp ông Netanyahu bị buộc tội, 46% cử tri tin rằng Thủ tướng nên từ chức, 17% khuyên ông nên nghỉ phép dài hạn và chỉ 30% mong muốn ông lãnh đạo. Nhiều người tin rằng ông Netanyahu đã “hết thời” và nên nhường chỗ cho một gương mặt mới. Tuy nhiên, đánh giá như vậy liệu đã đủ khách quan?

Người khổng lồ bất bại

Có một thực tế không thể chối cãi: Ông Netanyahu là một “Goliath” của chính trường Israel, Thủ tướng có thời gian tại nhiệm lâu nhất (13 năm). Dù đã nhiều lần bị thách thức bởi các đối thủ chính trị, nổi bật là ông Benny Gantz của đảng Xanh – Trắng, ông Netanyahu vẫn chưa gặp nhiều khó khăn đáng kể cho đến gần đây. Thời gian tại nhiệm kéo dài đã giúp ông có lợi thế rất lớn trong bất kỳ một cuộc chạy đua chính trị nào.

Thứ nhất, ông Netanyahu ít nhiều thành công trong việc xây dựng hình ảnh cá nhân như nhà lãnh đạo duy nhất của Israel ở thời điểm hiện tại có thể bảo vệ được lợi ích quốc gia trong một Trung Đông hỗn loạn. Đây là “tuyệt chiêu” đã được ông sử dụng nhiều lần, gần đây nhất là trước thềm cuộc bầu cử tháng 9/2019, khi ông công bố bằng chứng về cơ sở hạt nhân của Iran và kêu gọi tiến hành chiến dịch tấn công. Bởi vậy, một Tel Aviv vắng bóng ông Netanyahu là điều mà nhiều người Israel vẫn chưa thể tưởng tượng được.

Thứ hai, 13 năm làm Thủ tướng Israel đã khiến ông Netanyahu sở hữu kinh nghiệm chính trị phong phú hơn bất kỳ đối thủ nào tại đất nước Do Thái, cho dù đó là thế hệ lãnh đạo kế cận ở trong đảng Likud hay là đảng Xanh – Trắng. Quan trọng hơn, quãng thời gian đảm nhiệm nhiều chức vụ trong các Bộ ngành quan trọng của Israel như Đội trưởng lực lượng đặc nhiệm tham chiến trong Chiến tranh Yom Kippur (1973), Trưởng Phái đoàn thường trực tại Liên hợp quốc (1984 – 1988), Ngoại trưởng và Bộ trưởng Tài chính cho phép ông hiểu rõ và thiết lập mạng lưới quan hệ rộng, đặc biệt là với Quân đội, lực lượng có tiếng nói đáng kể tại đất nước Do Thái. Đây là ưu thế mà Tướng Benny Gantz hay thế hệ lãnh đạo kế cận khó có thể san bằng.

Thứ ba, ông Netanyahu đã thiết lập mối quan hệ cá nhân tốt với các nước lớn, đặc biệt là Nga và Mỹ. Thủ tướng Israel có quan hệ đặc biệt thân thiết với Tổng thống Donald Trump kể từ những năm 1980, khi còn là Trưởng Phái đoàn thường trực tại Liên hợp quốc. Mối thân tình này được thể hiện rõ nét khi ông chủ Nhà Trắng có hàng loạt động thái ủng hộ chính quyền Do Thái kể từ khi nắm quyền, từ dời Đại sứ quán Mỹ về Jerusalem tới khẳng định sự hợp pháp của chính quyền Israel trong khu định cư ở bờ Tây. Trong chuyến thăm Nga tháng 4/2019, ông Netanyahu cũng tái khẳng định quan hệ hữu hảo với Tổng thống Vladimir Putin, sau khi Moscow trao trả hài cốt binh sỹ Israel thiệt mạng trong giao tranh Israel - Syria năm 1982 và hợp tác tăng cường trong lĩnh vực kinh tế và quân sự.

Quan hệ Israel – Trung Quốc cũng có nhiều bước tiến đáng kể dưới thời ông Netanyahu: Israel hiện có tới 5 cơ quan đại diện ngoại giao tại Trung Quốc; Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ ba thế giới của Israel, với tổng kim ngạch thương mại 10 tỷ USD; hai bên đang đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, quốc phòng và đặc biệt là công nghệ cao.

Thư hùng tái hiện

Tuy nhiên, người Do Thái đã nằm lòng câu chuyện David đả bại Goliath, bởi họ luôn tự nhận là hậu duệ của người chăn cừu phi thường ngày nào. Di sản chính trị khổng lồ khi ấy lại trở thành yếu điểm của ông Netanyahu, khi luôn có những “David” thừa lòng dũng cảm và trí thông minh,sẵn sàng hạ gục Goliath. Việc Thủ tướng Israel vướng vào cáo buộc của tòa án cùng vị thế chính trị suy yếu là cơ hội đó.

Trước sự tấn công của các đối thủ, liệu ông Netanyahu có thể tận dụng lợi thế về kinh nghiệm và quan hệ để vượt qua sóng gió, hay sẽ gục ngã như Goliath năm nào? Câu trả lời còn bỏ ngỏ. Tuy nhiên, chắc chắn trận thư hùng trong Kinh Thánh tái hiện trên mảnh đất Do Thái sẽ rất đáng để theo dõi, bởi tàn cuộc sẽ một lần nữa quyết định số phận của người Israel.