Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Việt Nam: Những dấu ấn đậm nét

Thành tựu về đối ngoại trong năm 2017 đã góp phần quan trọng nâng cao “vị thế và uy tín Việt Nam trên trường quốc tế” như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đánh giá khi tham dự Hội nghị Chính phủ với các địa phương cuối năm 2017 vừa qua.

Trong thành công chung của ngành đối ngoại, chúng tôi vui mừng nhận thấy quan hệ của Việt Nam với Trung Quốc trong năm 2017 cũng có những bước phát triển mới tích cực, ngày càng toàn diện và hiệu quả hơn, góp phần quan trọng vào việc duy trì môi trường hòa bình, ổn định thuận lợi cho công cuộc phát triển và bảo vệ Tổ quốc, kiên quyết và kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và đảm bảo các lợi ích chiến lược của đất nước.

Hiệu quả của ngoại giao cấp cao

Quan hệ Việt Nam-Trung Quốc trong năm 2017 mang đậm dấu ấn ngoại giao cấp cao với việc lãnh đạo cấp cao của hai Đảng, hai nước thường xuyên đi thăm, gặp gỡ, tiếp xúc với nhau. Đây là lần đầu tiên cả Tổng Bí thư hai Đảng, Chủ tịch nước hai nước thăm lẫn nhau trong cùng một năm. Ngay từ đầu năm 2017, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có chuyến thăm chính thức tới Trung Quốc; tháng 5/2017, Chủ tịch nước Trần Đại Quang thăm cấp Nhà nước và tham dự Diễn đàn cấp cao hợp tác quốc tế “Vành đai và Con đường”. Tháng 11/2017, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và tham dự Hội nghị cấp cao APEC tại Đà Nẵng. Đồng thời, chỉ trong khoảng một thời gian ngắn cuối năm 2017 và những ngày đầu năm 2018, Thủ tướng Chính Phủ Nguyễn Xuân Phúc đã hai lần hội đàm với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tại Manila, Philippines (11/2017) và tại Phnom Penh, Campuchia (1/2018). 

Việc Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Việt Nam đầu tiên ngay sau Đại hội 19 Đảng Cộng sản Trung Quốc cho thấy Đảng, Nhà nước Trung Quốc và cá nhân Tổng Bí thư, Chủ tịch Tập Cận Bình hết sức coi trọng Việt Nam và quan hệ Việt Nam-Trung Quốc trong tổng thể chính sách ngoại giao láng giềng của Trung Quốc. Đây cũng là kết quả của đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình của Việt Nam và Tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh trong việc triển khai quan hệ với các nước lớn, các đối tác quan trọng và các nước láng giềng. Chuyến thăm đã được cả hai bên chuẩn bị chu đáo, tính toán trong tổng thể quan hệ Việt-Trung và thành công tốt đẹp, để lại nhiều dấu ấn đậm nét cả về nội dung trao đổi giữa lãnh đạo cấp cao hai nước, cả về nghi lễ đón tiếp hết sức trọng thị, thân tình, phù hợp với đặc thù quan hệ truyền thống và văn hóa tương đồng Việt Nam-Trung Quốc, cả về sự đón nhận của người dân hai nước đối với những bước phát triển mới của quan hệ Việt-Trung.

Chân thành – Thẳng thắn – Cởi mở

Dấu ấn đậm nét nhất là tại tất cả các cuộc hội đàm, hội kiến, tiếp xúc trong thời gian diễn ra chuyến thăm, lãnh đạo hai bên đã trao đổi rất chân thành nhưng thẳng thắn, cởi mở, đề cập đến tất cả các vấn đề trong quan hệ hai Đảng, hai nước.

Kết quả này được thể hiện đầy đủ, rõ nét trong Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc. Thỏa thuận đạt được giữa lãnh đạo cấp cao có vai trò định hướng quan trọng đối với việc phát triển quan hệ song phương và đang từng bước được triển khai trên thực tế, thu được kết quả tích cực về các mặt thương mại, đầu tư, kết nối giao thông, du lịch, giao lưu nhân dân... Lãnh đạo hai nước cũng trao đổi thẳng thắn về vấn đề trên biển, nhất trí cùng nhau kiểm soát tốt tình hình trên biển, từng bước giải quyết ổn thỏa bất đồng tại Biển Đông.

Hai bên nhất trí vấn đề Biển Đông là vấn đề hết sức hệ trọng, nếu xử lý không tốt sẽ ảnh hưởng đến sự tin cậy chính trị giữa hai bên, đến sự ổn định của quan hệ hai nước, chất lượng hợp tác cũng như tình cảm của người dân, đến môi trường phát triển của mỗi nước và sự ổn định của cả khu vực. Vấn đề cấp thiết hiện nay là hai bên cần thể hiện rõ quyết tâm cùng nhau kiểm soát tốt tình hình trên biển, không có hành động làm phức tạp thêm tình hình, tập trung nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định trên biển để ưu tiên nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, tiếp tục cùng nhau tiến hành trao đổi thẳng thắn, trên cơ sở luật pháp quốc tế nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, từng bước tìm kiếm giải pháp phù hợp giải quyết thỏa đáng bất đồng trên biển; đồng thời cùng với ASEAN thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC), sớm tiến hành đàm phán thực chất để xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử (COC); cùng với các bên thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Nét độc đáo từ những điểm đồng

Những thu xếp lễ tân mang đậm bản sắc Việt Nam, nghi lễ đón tiếp vừa trọng thị, vừa thân tình, phù hợp với đặc thù quan hệ truyền thống và văn hóa tương đồng Việt Nam-Trung Quốc là điểm nhấn nổi bật thứ hai.

Ngoài việc dành cho Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nghi thức đón tiếp cao nhất dành cho nguyên thủ quốc gia, Việt Nam đã có những thu xếp trọng thị, thân tình, khác biệt so với nghi lễ ngoại giao thông thường thể hiện ở lịch trình phong phú với thời lượng đáng kể các hoạt động giữa lãnh đạo cấp cao hai nước trong toàn bộ chuyến thăm. Điều này cũng là để đáp lại tình cảm và những thu xếp hết sức đặc biệt, chu đáo với nhiều ngoại lệ của Trung Quốc đối với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Trần Đại Quang trong chuyến thăm vào tháng 1 và tháng 5/2017 đến Trung Quốc.

Ngay sau lễ đón chính thức, Tổng Bí thư hai nước đi bộ sang phòng hội đàm tại Trụ sở Trung ương Đảng trong sự chào đón nồng nhiệt của người dân. Ngoài các cuộc hội đàm, hội kiến với các lãnh đạo Đảng, Nhà nước của Việt Nam, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình còn cùng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm tượng Bác ngồi làm việc trong Phủ Chủ tịch, đi dạo trong đường xoài, thăm ao cá và Nhà sàn của Bác. Bên Nhà sàn của Bác, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã mời Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thưởng thức các loại trà nổi tiếng và cà phê của Việt Nam, cùng nhau ôn lại kỷ niệm Tiệc trà tại Đại Lễ đường nhân dân Trung Quốc trong chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (1/2017), vui vẻ nhận thấy trong sự tương đồng về văn hóa, trong đó có văn hóa trà, mỗi nước cũng có những sắc thái độc đáo riêng, thể hiện sự phong phú, đa dạng.

Việc hai nhà lãnh đạo cao nhất của hai Đảng cùng thăm Khu Nhà sàn Bác Hồ, nơi Bác từng sống, làm việc, tiếp khách trong đó có lãnh đạo Đảng, Nhà nước Trung Quốc như Thủ tướng Chu Ân Lai, đã thể hiện mong muốn ôn lại kỷ niệm, tình hữu nghị truyền thống sâu đậm được dày công vun đắp bởi Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Mao Trạch Đông và các thế hệ lãnh đạo cách mạng tiền bối của hai nước, gìn giữ, phát triển tốt tình hữu nghị Việt Nam-Trung Quốc trong thời gian tới. Điều này cũng thể hiện tình cảm của cá nhân Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tổng Bí thư, Chủ tịch Tập Cận Bình từng nói “Trong lòng nhân dân Trung Quốc ở thế hệ chúng tôi, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người bạn tốt nhất của nhân dân Trung Quốc, chúng tôi đều gọi là Bác Hồ”.

Các hoạt động giao lưu văn hóa cũng là điểm nhấn được coi trọng trong chuyến thăm với việc các nhà lãnh đạo của hai nước cùng tham quan triển lãm ảnh “Trung Quốc trong mắt nhiếp ảnh gia Việt Nam”; “Việt Nam trong mắt nhiếp ảnh gia Trung Quốc”. Tiệc chiêu đãi chính thức với phần biểu diễn văn nghệ mang đậm bản sắc văn hóa hai nước.

Báo chí hai nước và nước ngoài tuy đã đưa tin đậm nét về chuyến thăm lần này nhưng có một điều không lột tả được hết đến từng chi tiết là sự đón nhận của người dân. Những tình cảm của quần chúng nhân dân Việt Nam khi đón Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình tại sân bay, trên đường Hùng Vương với nhiều bà con, cả người già, phụ nữ đều muốn vươn ra để bắt tay, chào mừng đồng chí Tập Cận Bình cũng như hình ảnh người dân Trung Quốc hồ hởi đón chào Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trần Đại Quang khi thăm Trung Quốc cho thấy người dân hai nước luôn có khát vọng sống trong hòa bình, quan hệ giữa hai nước luôn hữu nghị, hợp tác luôn thực chất.

Đồng chí Tập Cận Bình bày tỏ “chuyến đi đến Việt Nam lần này của tôi rất thuận lợi, một lần nữa tôi cảm nhận được tình hữu nghị chân thành của nhân dân Việt Nam” và“hai nước Trung-Việt đạt được thành tựu như ngày hôm nay là do kiên trì cải cách mở cửa, bởi chúng ta đã tìm ra con đường phát triển phù hợp với tình hình mỗi nước”.

Kỳ vọng phát triển mới

Những kết quả đáng khích lệ trong quan hệ Việt Nam - Trung Quốc cũng như sự phát triển, ổn định của mỗi nước mang đến cho chúng ta kỳ vọng về một giai đoạn phát triển mới, mạnh mẽ, thực chất hơn trong năm 2018.

Thực hiện nhận thức chung giữa Lãnh đạo cấp cao hai nước, hai bên sẽ tiếp tục triển khai sâu rộng hợp tác chiến lược toàn diện Việt-Trung, duy trì tiếp xúc cấp cao, thúc đẩy giao lưu kinh nghiệm về quản lý Đảng điều hành đất nước; triển khai các thỏa thuận, trong đó có việc thúc đẩy kết nối giữa khuôn khổ “Hai hành lang, một vành đai” và sáng kiến “Vành đai và con đường”, làm sâu sắc hơn hợp tác trong lĩnh vực thương mại, tài chính, sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng, thúc đẩy xây dựng dự án trọng điểm; tăng cường giao lưu nhân dân, giao lưu văn hóa để tình hữu nghị Việt-Trung không ngừng được kế thừa và phát triển.

Ngành ngoại giao sẽ tiếp tục đóng vai trò tiên phong trong thời bình, góp phần bảo vệ an ninh, độc lập và chủ quyền đất nước theo tinh thần “giữ nước từ xa”, “giữ nước từ khi nước chưa nguy” như phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Với trí tuệ và bản lĩnh Việt Nam, chúng ta vừa kiên quyết, kiên trì bảo vệ độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, vừa phải hết sức giữ vững môi trường hòa bình, hợp tác để phát triển. Quan điểm của Việt Nam đối với vấn đề Biển Đông luôn nhất quán, rõ ràng, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Việc thông tin khách quan, cân bằng của cơ quan báo chí, sự hợp tác thực chất và các hoạt động giao lưu, qua lại thường xuyên giữa người dân hai nước sẽ góp phần tăng sự hiểu biết, bồi đắp nền tảng xã hội vững chắc hơn, đặc biệt giữa thế hệ trẻ của Việt Nam-Trung Quốc. Sự đồng thuận và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tại các cấp, các ngành có ý nghĩa quan trọng đối với việc triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước nói chung và quan hệ với Trung Quốc nói riêng cũng là một trong những nhiệm vụ cần tiếp tục làm tốt hơn nữa.

Trên cương vị là Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc, tôi đã có vinh dự được tháp tùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam thăm Trung Quốc, tham gia đón tiếp lãnh đạo Trung Quốc thăm Việt Nam. Điều để lại ấn tượng sâu sắc nhất với tôi là trong các chuyến thăm cấp cao, lãnh đạo cao nhất của hai Đảng, hai nước đều quan tâm, coi trọng việc củng cố, tăng cường quan hệ Việt Nam-Trung Quốc, đưa quan hệ hợp tác song phương trên các lĩnh vực đi vào thực chất, ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác giữa các địa phương và khu vực biên giới hai nước; tăng cường giao lưu hữu nghị nhân dân, thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực về an sinh xã hội, đem lại lợi ích, cải thiện đời sống của nhân dân. Qua nhiều dịp tham gia các cuộc giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới, thăm các vùng biên giới hai nước, tôi có thể trực tiếp cảm nhận mong muốn về cuộc sống hòa hợp, thân thiện giữa người dân khu vực biên giới. Trong trao đổi, Đại sứ các nước ASEAN cũng như nhiều nước trong ngoại giao đoàn ở Bắc Kinh đều chia sẻ về việc coi trọng phát triển quan hệ với Trung Quốc và đánh giá cao những phát triển tích cực trong quan hệ Việt Nam - Trung Quốc.

Bước sang Năm mới, các thế hệ cán bộ làm công tác đối ngoại chúng tôi nguyện sẽ tiếp tục nỗ lực phấn đấu, rèn luyện để thể hiện được bản sắc ngoại giao Việt Nam, “mềm mại mà cứng cỏi, nhân ái mà quật cường, biết thời biết thế, thể hiện tâm hồn và khí phách của dân tộc Việt Nam” như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã căn dặn. Nhân dịp Năm mới Mậu Tuất, tôi xin chúc báo TG&VN, các độc giả và gia đình hạnh phúc, an khang, cùng nhau hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn cho đất nước.

Đặng Minh Khôi

Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc