Chuyện gì đang diễn ra ở Trung Đông? Bản chất cũ trong bối cảnh mới

Dịch Dung
Phân tích và Bình luận chính trị
Trung Đông lại chứng kiến cuộc xung đột Palestine-Israel, vốn quá dai dẳng, nay lại bùng phát thành chiến sự. Câu hỏi đặt ra là: Tại sao lại xảy ra vào lúc này và rồi triển vọng sẽ thế nào? Báo Thế giới & Việt Nam giới thiệu loạt bài của chuyên gia phân tích thời sự quốc tế.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Chuyện gì đang diễn ra ở Trung Đông? Bản chất cũ trong bối cảnh mới
Trên thực tế và trong thực chất Israel và Hamas hiện chẳng khác gì đã ở trong cuộc chiến tranh thứ 4 với nhau ở dải Gaza. (Nguồn: thenationalnews)

TIÊU ĐIỂM QUỐC TẾ

Căng thẳng Israel-Palestine leo thang: Mỹ chưa sẵn sàng ‘trở lại’?

Căng thẳng Israel-Palestine leo thang: Mỹ chưa sẵn sàng ‘trở lại’?

Trong những ngày vừa qua, đụng độ giữa người Palestine và cảnh sát Israel ở vùng phía Đông thành phố Jerusalem và giao tranh vũ trang giữa quân đội Israel với lực lượng Hamas ở dải Gaza trở thành chủ đề chính trị an ninh ganh đua với dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra về tính thời sự trên thế giới.

Chỉ cần một mồi lửa nhỏ...

Chừng nào chưa có được giải pháp chính trị hoà bình cho cuộc xung đột giữa Israel và Palestine, mà cụ thể là chừng nào chưa có hoà bình và hoà giải thật sự giữa hai bên, thì chừng đó việc đụng độ quân sự và chiến tranh lại bùng phát chẳng khác gì đã được lập trình sẵn và chỉ là vấn đề thời gian.

Trên thực tế và trong thực chất Israel và Hamas hiện chẳng khác gì đã ở trong cuộc chiến tranh thứ 4 với nhau ở dải Gaza. Rồi đây, hai bên sẽ lại đi vào thoả thuận ngừng bắn và ngừng chiến với nhau, Israel sẽ lại triệt thoái quân đội ra khỏi vùng biên giới giữa Israel và dải Gaza hoặc ra khỏi dải Gaza nếu như đã đưa quân đội tiến vào vùng lãnh thổ này của người Palestine nhưng lần này chắc chắn không phải là lần cuối cùng hai bên đụng độ quân sự hay chiến tranh với nhau.

Giữa Israel-Palestine ở khu vực Trung Đông luôn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát đụng độ bạo lực và chiến tranh giống như kho thuốc nổ mà chỉ cần một tia lửa nhỏ là đủ để gây ra vụ nổ lớn. Chừng nào chưa có được giải pháp chính trị hoà bình cho cuộc xung đột giữa Israel và Palestine, mà cụ thể là chừng nào chưa có hoà bình và hoà giải thật sự giữa hai bên, thì chừng đó việc đụng độ quân sự và chiến tranh lại bùng phát chẳng khác gì đã được lập trình sẵn và chỉ là vấn đề thời gian.

Lần này, mồi lửa ấy loé lên ở vùng miền đông của thành phố Jerusalem và rồi dẫn đến đối địch quân sự hiện tại giữa Israel và Hamas ở dải Gaza. Khởi đầu là việc phía Israel dự định đuổi 6 gia đình người Palestine ra khỏi nhà họ cư trú đã nhiều năm ở vùng phía đông thành phố Jerusalem và việc các phần tử cực hữu người Do thái tuần hành kích động thù địch người Ả rập ở Jerusalem, đồng thời có việc cảnh sát Israel không để cho người theo đạo Hồi đi vào nhà nguyện Aksa ở Jerusalem trong tháng Ramadan. Người theo đạo Hồi coi nhà nguyện này là thánh địa linh thiêng thứ ba của họ. Tính nhạy cảm về chính trị nội bộ và mức độ hiềm khích giữa các tôn giáo kích hoạt xung khắc và bạo lực.

Tin liên quan
Giọt nước tràn ly và nguyên nhân đằng sau xung đột căng thẳng giữa Israel và Palestine Giọt nước tràn ly và nguyên nhân đằng sau xung đột căng thẳng giữa Israel và Palestine

Khoảng trống quyền lực

Trong số những tác nhân khác, đáng đề cập đến đầu tiên là khoảng trống quyền lực ở cả phía Israel lẫn Palestine.

Các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội lần đầu tiên ở phía Palestine sau 15 năm đã được ấn định nhưng rồi bị hoãn vô thời hạn. Bất hoà giữa Hamas và Fatah dai dẳng và trầm trọng khiến cho chính quyền tự trị Palestine bị sa lầy trong tình trạng cát cứ quyền lực và lãnh thổ, không thể thống nhất quan điểm và mạnh lên về thế và lực trong quan hệ với Israel. Làm găng với Israel và sẵn sàng đụng độ quân sự trực tiếp với Israel như hiện tại là cách thức mà Hamas thường vận dụng để tranh thủ người Palestine, hạ thấp uy tín và mức độ đáng tin cậy của phe Fatah trong cộng đồng người Palestine cũng như gây dựng và củng cố hình ảnh là lực lượng duy nhất ở Palestine vừa kiên định quyết tâm lại vừa có khả năng thực tế đương đầu với Israel vì nền độc lập cho Palestine.

Ở phía Israel hiện đang có quá trình thành lập chính phủ liên hiệp mới và tương lai chính trị của Thủ tướng tạm quyền Benjamin Netanyahu phụ thuộc vào kết cục cuối cùng của quá trình ấy. Một trong những con chủ bài chính trị đối nội công hiệu nhất mà ông Netanyahu luôn sử dụng trong suốt thời gian dài cầm quyền (hai lần) đến nay là tìm mọi cách và tận dụng mọi dịp để chứng tỏ và thuyết phục người Israel tin rằng chỉ có ông Netanyahu chứ không phải bất cứ chính khách nào khác ở Israel mới có đủ bản lĩnh và năng lực đảm bảo an ninh cho Israel. Chỉ có điều là người này không chủ trương thúc đẩy đàm phán hoà bình và hoà giải với Palestine và ngăn cản việc thành lập nhà nước độc lập cho Palestine.

Vì thế, đụng độ quân sự hay chiến tranh với Hamas và bạo loạn của người Palestine luôn có lợi cho ông Netanyahu. Nhưng ở lần này, rủi ro đối với ông Netanyahu tăng lên gấp bội khi hệ thống phòng thủ tên lửa của Israel bị Hamas chọc thủng trong chừng mực nhất định, khi bạo lực và hỗn loạn đồng thời bùng phát ở nhiều thành phố của Israel và khi phe đối lập tung ra lập luận rằng không thể để cho ông Netanyahu tiếp tục cầm quyền được nữa bởi nếu không thì sẽ không bao giờ chấm dứt tình cảnh như hiện tại ở Israel và giữa Israel với Palestine. Israel tận lợi từ sự phân rẽ và bất hoà giữa Fatah và Hamas như thế nào thì phía Hamas cũng nhấn sâu vào những điểm yếu của ông Netanyahu như thế.

Cuộc chiến lần này sẽ không kéo dài nhưng mức độ tàn phá sẽ lớn hơn. Chừng nào cả hai bên đều thấy đủ mức để tự coi là thắng chứ không thua, đương nhiên với cách hiểu về thắng và thua khác nhau, họ sẽ lại thoả thuận ngừng chiến với nhau và thực hiện nó trên nguyên tắc cho tới khi lại có tia lửa làm kho thuốc nổ lại bùng nổ.

Yếu tố bên ngoài và bên nào thêm khó xử

Nhân tố bên ngoài với tác động rất quyết định là chính quyền mới ở Mỹ với tân Tổng thống Joe Biden không còn như chính quyền tiền nhiệm với ông Donald Trump đối với Israel. Ông Biden vẫn quả quyết là Israel có quyền bảo vệ an ninh nhưng ông Netanyahu chắc chắn đã nhận ra rằng không thể dựa cậy vào ông Biden và chính quyền mới ở Mỹ như đã có thể dựa cậy vào ông Trump trước đó trong mọi chuyện liên quan đến cuộc xung đột giữa Israel và Palestine cũng như trong quan hệ của Israel với thế giới Ả rập và với Iran.

Hơn nữa, Israel càng chiến tranh hay đụng độ vũ trang với Palestine thì càng khó cải thiện được quan hệ với thế giới Ả rập bởi các nước trong thế giới Ả rập sẽ càng hậu thuẫn Palestine. Chiến sự lần này càng dai dẳng và càng quyết liệt thì bên được lợi nhiều nhất là Iran và Thổ Nhĩ Kỳ trong khi tất cả các đối tác khác sẽ càng thêm khó khăn và khó xử, đặc biệt Israel và Mỹ.

Cho nên cả Israel lẫn Hamas đều chủ ý còn gia tăng mức độ chiến sự trước khi đi vào thoả hiệp ngừng bắn với nhau. Cuộc chiến lần này sẽ không kéo dài nhưng mức độ tàn phá sẽ lớn hơn. Chừng nào cả hai bên đều thấy đủ mức để tự coi là thắng chứ không thua, đương nhiên với cách hiểu về thắng và thua khác nhau, họ sẽ lại thoả thuận ngừng chiến với nhau và thực hiện nó trên nguyên tắc cho tới khi lại có tia lửa làm kho thuốc nổ lại bùng nổ.

(Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả)

Chảo lửa Trung Đông: Israel phát hiện rocket từ Lebanon, tố Hamas 'khủng bố', Hội đồng Bảo an dời lịch họp
Hình ảnh về những cuộc giao tranh dữ dội giữa Israel-Palestine
Căng thẳng Israel-Palestine: Việt Nam kêu gọi các bên kiềm chế
Xung đột Israel-Palestine: HĐBA tiến hành cuộc họp thứ 3; Ấn Độ-Anh quan ngại sâu sắc tình hình ở 'chảo lửa'
Xung đột bạo lực giữa Irael và Palestine leo thang, UNICEF kêu gọi bảo vệ trẻ em

Xem nhiều

Đọc thêm

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán ...
Cuộc thi viết 'Những kỷ niệm sâu sắc về thầy cô và mái trường' 2024: Lan tỏa những câu chuyện đẹp về tình thầy trò

Cuộc thi viết 'Những kỷ niệm sâu sắc về thầy cô và mái trường' 2024: Lan tỏa những câu chuyện đẹp về tình thầy trò

Cuộc thi viết 'Những kỷ niệm sâu sắc về thầy cô và mái trường' 2024 đã tạo sự kết nối tình cảm giữa thầy với trò, giữa nhà trường với ...
NSƯT Linh Nga tạo dáng với áo dài lụa thêu tay, tôn vinh nghề ươm tơ dệt vải

NSƯT Linh Nga tạo dáng với áo dài lụa thêu tay, tôn vinh nghề ươm tơ dệt vải

Diễn viên múa Linh Nga thể hiện độ uyển chuyển với những mẫu áo dài thêu tay của nhà thiết kế Vũ Việt Hà.
Kết quả xổ số hôm nay, 22/11: XSMN 22/11/24 - Xổ số Vĩnh Long, xổ số Bình Dương và xổ số Trà Vinh

Kết quả xổ số hôm nay, 22/11: XSMN 22/11/24 - Xổ số Vĩnh Long, xổ số Bình Dương và xổ số Trà Vinh

XSMN 22/11 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 22/11/2024. Kết quả xổ số hôm nay 22/11, được các công ty Xổ số Vĩnh Long, Bình Dương và ...
Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Phó đặc phái viên LHQ Najat Rochdi cho biết 2024 'sẽ là năm đẫm máu nhất' tại Syria trong vòng 4 năm qua.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Ông Donald Trump 'tái xuất': Cục diện Nam bán cầu có đảo chiều?

Sự trở lại của ông Donald Trump không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong chính trị Mỹ mà còn hứa hẹn ảnh hưởng sâu rộng đến khu vực Nam bán cầu.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Nhằm tiếp cận trữ lượng khoáng sản khổng lồ của châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đã bỏ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm ngoại giao đường sắt tại đây.
Phiên bản di động