Trọng tâm Brexit
Một trong những vấn đề nan giải mà EU đang phải đối mặt là ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp qua Địa Trung Hải. Vì vậy, tại Hội nghị lần này, các nhà lãnh đạo EU sẽ đánh giá các chiến lược ngăn chặn dòng chảy di cư, quan hệ hợp tác giữa EU - Thổ Nhĩ Kỳ cũng như các biện pháp giải quyết nguyên nhân gốc rễ của di cư. Bên cạnh đó, tăng cường phối hợp phòng chống khủng bố cũng sẽ là tâm điểm của cuộc thảo luận, trong bối cảnh nguy cơ các cuộc tấn công khủng bố tại lục địa già ngày càng cao.
Tuy nhiên, trọng tâm hiện nay của Liên minh vẫn là xử lý tiến trình Brexit. Ngày 19/6, London và Brussels đã chính thức bắt đầu cuộc đàm phán Brexit và thảo luận các điều khoản để̉ Xứ sở sương mù rút khỏi mái nhà chung EU. Đây mới chỉ là khởi đầu của một tiến trình dự kiến kéo dài hai năm với nhiều vấn đề phức tạp chưa từng có trong lịch sử hình thành EU.
Có thể thấy, mâu thuẫn giữa EU và Anh trong vấn đề này đang ngày càng gay gắt. Chính phủ của Thủ tướng Theresa May từng lên kế hoạch Brexit “cứng” bao gồm rời khỏi thị trường chung EU, đạt thỏa thuận hải quan mới, hạn chế người nhập cư từ châu Âu lục địa. Tuy nhiên, các quan chức cấp cao EU lại tuyên bố nếu Anh vẫn khăng khăng bàn về thỏa thuận thương mại tự do trước khi giải quyết các vấn đề trong “thỏa thuận ly hôn” như quyền công dân, đường biên giới ở Cộng hòa Ireland, EU sẽ không nhượng bộ.
Đáng chú ý, việc đảng Bảo thủ của Thủ tướng Theresa May không giành được đa số quá bán ghế tại Quốc hội trong cuộc bầu cử hôm 8/6 vừa qua có thể sẽ định hình lại kế hoạch Brexit của Anh. Đến nay, đảng Bảo Thủ của bà May vẫn chưa đạt được thỏa thuận với đảng Liên minh Dân chủ (DUP) vì nhóm 10 nghị sĩ Quốc hội này muốn đòi nhiều quyền lợi hơn cho xứ Bắc Ireland như miễn thuế sân bay và nhiều ưu đãi cho công dân Cộng hòa Ireland. Điều này sẽ khiến nhiều người nghi ngờ về khả năng lãnh đạo của bà May, đồng thời làm lung lay kế hoạch đàm phán Brexit sắp tới của bà.
Bên cạnh Brexit và khủng hoảng di cư, vấn đề việc làm, tăng trưởng và khả năng cạnh tranh, cũng như các vấn đề về phát triển bền vững sẽ được các nhà lãnh đạo EU bàn thảo. EU sẽ xem xét lại các nỗ lực để mở rộng thị trường và xác định những lĩnh vực và tiến trình cần được thúc đẩy. Ngoài ra, các nhà lãnh đạo khối cũng sẽ thảo luận về cuộc họp G20 sắp tới vào ngày 7–8/7 tại Hamburg (Đức), cũng như việc thực hiện Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.
Trừng phạt Nga, phản đối Mỹ
Về đối ngoại, trong kỳ họp thượng đỉnh lần này, các nhà lãnh đạo EU sẽ tập trung thảo luận mối quan hệ đang gặp ít nhiều sóng gió với Nga và Mỹ. Ngày 19/6, EU đã gia hạn thêm một năm các biện pháp trừng phạt thương mại đối với Crimea, nhằm phản đối việc Moscow sát nhập bán đảo này năm 2014. Nhiều nguồn tin cho biết khối này cũng sẽ nối dài các lệnh trừng phạt đối với Nga thêm sáu tháng, sau khi hội nghị thượng đỉnh lần này kết thúc. Lệnh trừng phạt này sẽ hạn chế các ngân hàng Nga tiếp cận các thị trường tiền tệ quốc tế, đồng thời cấm hầu hết giao dịch vũ khí, cũng như các thiết bị và công nghệ liên quan năng lượng. Điều này cho thấy quan hệ EU - Nga vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện.
Bên cạnh đó, quan hệ giữa EU và Mỹ cũng có nhiều vấn đề phải xử lý, đáng chú ý nhất là cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Ngày 19/6, EU cho biết đã bác bỏ đề nghị của Tổng thống Mỹ Donald Trump về đàm phán lại Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu, đồng thời Liên minh tăng cường thắt chặt quan hệ với các nước thành viên Hiệp định, nhằm đảm bảo các điều khoản sớm được thực thi. Điều này cho thấy mâu thuẫn giữa EU và Mỹ trong chống biến đổi khí hậu ngày càng lớn, cũng như việc khối này không tán đồng cách tiếp cận đơn phương của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump.
Nhìn tổng thể, EU đang cố gắng khẳng định sự đoàn kết của khối trước sự kiện Brexit, cũng như trước việc Mỹ và Nga tiếp cận đơn phương với các vấn đề quốc tế, qua đó chứng minh uy tín và sức mạnh của EU. Đây sẽ là trọng tâm xuyên suốt mà các nhà lãnh đạo EU hướng tới trong Hội nghị lần này, cũng như các diễn đàn của Liên minh thời gian tới.