Tại cuộc bầu cử hạ viện tháng 10 năm ngoái, phong trào ANO của cựu Phó Thủ tướng Andrej Babis đã giành chiến thắng với 29,64% số phiếu ủng hộ. Ngày 6/12/2017, Tổng thống Milos Zeman đã bổ nhiệm ông Andrej Babis, lãnh đạo phong trào ANO, làm Thủ tướng và ủy nhiệm cho ông thực hiện các cuộc đàm phán nhằm thành lập chính phủ liên minh.
Do quá trình đàm phán không thành công, ông Babis đã buộc phải thành lập chính phủ thiểu số. Tuy nhiên, chính phủ thiểu số cũng sớm phải từ chức vì không vượt qua được cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Hạ viện ngày 16/1 vừa qua. Ngày 24/1, Tổng thống CzechMilos Zeman tiếp tục ủy nhiệm cho ông Andrej Babis thành lập chính phủ mới lần thứ hai.
| Ông Andrej Babis. (Nguồn: EPA) |
Nỗ lực thành lập chính phủ mới lần này của ông Andrej Babis diễn ra trong bối cảnh thuận lợi hơn lần trước nhờ nhiều yếu tố.
Thứ nhất, tâm lý của các chính đảng và phong trào có ghế trong Hạ viện mới e ngại về một cuộc bầu cử hạ viện bất thường. Điều này tác động tích cực tới tiến trình đàm phán của ông Babis với thủ lĩnh các đảng phái khác trong việc thành lập nội các.
Thứ hai là việc Tổng thống đương nhiệm Milos Zeman, người luôn ủng hộ ông Andej Babis, tái đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống Czech cuối tháng 1 vừa qua.
Thứ ba, đảng Dân chủ Xã hội (CSSD), đảng có khả năng tham gia liên minh cầm quyền, có lãnh đạo mới là ông Jan Hamacek, được đánh giá là một chính khách mềm mỏng và không có định kiến với phong trào ANO như người lãnh đạo trước.
Thứ tư, ban lãnh đạo đảng Cộng sản Czech và Morava (KSCM), tuy không chủ trương tham gia chính phủ liên minh với ANO, nhưng không bày tỏ thái độ tiêu cực đối với việc ANO hợp tác với các đảng phái khác để thành lập nội các mới. Tính đến việc ANO có 78 ghế trong trong tổng số 200 ghế Hạ viện, CSSD có 15 ghế và KSCM cũng có 15 ghế thì không khó để ông Babis tìm kiếm được sự ủng hộ của đa số nghị sỹ. Tuy nhiên, ông Babis đang chờ câu trả lời từ phía ban lãnh đạo CSSD.
Mới đây, ông Babis sau cuộc gặp với ban lãnh đạo CSSD cho biết hiện nay phương án khả thi duy nhất trong việc thành lập một nội các mới ở CH Czech là một chính phủ liên minh gồm hai đảng - ANO và CSSD – và được sự ủng hộ của KSCM. Cuộc gặp giữa ANO và CSSD cho thấy có sự nhượng bộ từ cả hai phía.
Việc hợp tác giữa CSSD và ANO, nếu thành công, sẽ mở ra triển vọng sớm chấm dứt cuộc khủng hoảng chính phủ tại CH Czech kéo dài từ sau cuộc bầu cử hạ viện tháng 10/2017 đến nay.