Covid-19 và cái nhìn tích cực về lễ hội

ĐĂNG MINH
TGVN. Hai năm thiếu vắng các lễ hội Xuân, với nhiều người là sự mất mát lớn. Nhưng ở khía cạnh tích cực khác, Covid-19 lại giúp các đơn vị quản lý, cũng như mỗi người dân tự nhìn nhận lại ý nghĩa thực sự của hoạt động lễ hội đầu năm.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Lần đầu tiên, lễ cầu an được chùa Phúc Khánh (Hà Nội) được tổ chức trực tuyến và phát trên fanpage  và YouTube. (Nguồn: Vietnamnet)
Lần đầu tiên, lễ cầu an được chùa Phúc Khánh (Hà Nội) được tổ chức trực tuyến và phát trên fanpage và YouTube. (Nguồn: Vietnamnet)

Không còn nỗi lo “phản cảm”

Có một thực tế trong nhiều năm qua là cứ mở đầu các lễ hội Xuân, người ta lại phải than phiền về hoạt cảnh “loạn” tại nhiều nơi, không chỉ gây đau đầu cho các nhà quản lý mà còn gây bức xúc mạnh mẽ trong dư luận xã hội.

Nói về tình trạng này, PGS.TS. Lê Quý Đức - nguyên Phó Viện trưởng Viện Văn hóa Phát triển (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) cho rằng, sự phát triển quá đà của hoạt động lễ hội như nhà chùa làm lễ dâng sao giải hạn, nhà sư làm đồng cốt, bán hàng “chặt chém” vẫn thu hút người hành hương… Những biến tướng này đã làm dung tục hóa nơi thờ tự hoặc làm mất đi nét đẹp văn hóa của việc đi lễ đầu năm.

Thế nhưng, hai mùa Covid-19 qua, căn bệnh “trầm kha” ấy dường như biến mất. Không còn cảnh xô xát hay chen lấn, việc đi lễ chùa đầu năm trong điều kiện Covid-19 đã trở lại nét đẹp vốn có là thăm viếng chùa cho tâm hồn được thanh thản, hanh thông và gạt bỏ những gì không tốt trong năm cũ. Đặc biệt, đây cũng là thời điểm để các nhà quản lý có thể nhìn nhận lại những sai lạc và lộn xộn để dựng lại nề nếp cho lễ hội những năm về sau.

Theo PGS.TS Trần Lâm Biền, việc đốt nhiều vàng mã, biến các lễ hội thành nơi “buôn thần bán thánh” là khuôn mặt xấu xí của nhiều lễ hội trong những năm qua. Số đông người dân đều mong muốn biết được ý nghĩa thực sự của nguyên bản lễ hội, nhưng nhiều người thực hành nghi lễ hiện nay không hiểu bản chất của lễ hội. Bởi vậy, ông cho rằng việc nhìn nhận lại các lễ hội cần chấn chỉnh từ việc hành lễ đầu tiên, sau đó mới bàn đến vấn đề “cuồng tín” của người dân.

Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vỹ cũng tin rằng, những biến tướng của các lễ hội dân gian hiện nay sẽ không bền và sẽ nhanh chóng bị mất đi. Và qua bài học từ dịch bệnh, những phong tục không đẹp ấy có thể thay thế bằng một hình thức nhân văn khác.

Hướng về “Phật tại tâm”

Không thể phủ nhận những mất mát về mặt tín ngưỡng tâm linh của người dân khi thiếu vắng đi các lễ hội Xuân. Thế nhưng, theo nhà phê bình văn học Đỗ Lai Thúy, nếu không có điều kiện tới đền chùa, mỗi người đều có thể tự thức tỉnh bản chất tâm linh trong con người mình. Người dân cũng có thể tìm thấy sự bình yên bằng việc thắp hương, vái vọng từ trong tâm mình.

Có thể thấy dịch bệnh Covid-19 đã thay đổi hoàn toàn thói quen đi lễ hội đầu năm của nhiều gia đình so với những năm trước đây. Thay vì đi tới tận cửa các di tích, nhiều người đã quyết định theo dõi các hoạt động tâm linh qua mạng Internet và chú trọng thực hiện việc thờ cúng tổ tiên tại nhà.

Bên cạnh việc soi chiếu lại tâm, hoàn cảnh dịch bệnh cũng là một cơ hội để cho người dân, sau một quá trình quá tải về lễ hội đầu xuân, có thể trở về nhà và kết nối với chính gia đình của mình.

Chẳng hạn, Lễ cầu an năm nay đã được chùa Phúc Khánh (quận Đống Đa, Hà Nội) tổ chức theo hình thức trực tuyến và phát trực tiếp cùng lúc trên fanpage và kênh YouTube của nhà chùa.

Ở Hàn Quốc, sư cô Thích Nữ Giới Tính, Giám đốc Trung tâm Văn hóa Phật giáo Việt Nam cũng thường xuyên tụng Kinh Cầu an đầu năm qua kênh YouTube để người dân và các Phật tử có nghe và tụng trì tại gia đình mình.

“Hướng vào nếp sống tâm linh của từng gia đình, đó cũng là cách để cân bằng lại đời sống văn hóa tâm linh trong cộng đồng. Hoàn cảnh hiện nay là dịp để phía Phật giáo giảm bớt những tổ chức phần hội bên ngoài, tập trung nhiều hơn những thời khóa lễ tụng cầu nguyện để chuyển năng lượng lành đến cho xã hội. Phật hoàng Trần Nhân Tông đã dạy: “Phật tại tâm”. Bản mệnh con người vẫn là số 1 và giữ gìn sức khỏe là quan trọng nhất, Thượng tọa Thích Không Nhiên (Thừa Thiên-Huế) nói.

Không còn cảnh xô xát hay chen lấn, việc đi lễ chùa đầu năm trong điều kiện Covid-19 đã trở lại nét đẹp vốn có là thăm viếng chùa cho tâm hồn được thanh thản, hanh thông và gạt bỏ những gì không tốt trong năm cũ.

Củng cố niềm tin thế tục

Khoảng lặng do Covid-19 là cần thiết để chấn chỉnh lại văn hóa tín ngưỡng của người dân. Theo PGS.TS. Lê Quý Đức, củng cố niềm tin thế tục sẽ góp phần làm giảm các “biến tướng” tiêu cực của hoạt động lễ hội.

“Điều quan trọng nữa là chúng ta cần làm cho xã hội giảm thiểu tối đa tiêu cực và những căng thẳng xã hội như tai nạn giao thông, bệnh tật, ô nhiễm môi trường, tham nhũng... dẫn đến những hành động thái quá và cuồng tín tại chốn tâm linh. Con người cần củng cố niềm tin thế tục và tin vào những giá trị của cuộc sống thực”, ông Đức chia sẻ.

TIN LIÊN QUAN
Văn hóa, du lịch Việt Nam trong tâm thế vượt khó năm 2021
Mỹ: Tổ chức lễ hội âm nhạc ngoài trời thời Covid-19 để lan tỏa tinh thần tích cực?
Dịch Covid-19: Nhiều địa phương tạm dừng tổ chức các lễ hội đầu Xuân để phòng chống dịch
PGS.TS Trần Thành Nam: Cần cái nhìn mở hơn với bài tập về nhà để trẻ không 'ngộp thở' ngày Tết
Nhiều lễ hội độc đáo sẽ được tái hiện nhân dịp chào năm mới 2021
ĐĂNG MINH

Bài viết cùng chủ đề

Covid-19

Đọc thêm

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
Dự sự kiện, Hoa hậu Đặng Thu Thảo tinh tế kết hợp đầm lụa và trang sức kim cương

Dự sự kiện, Hoa hậu Đặng Thu Thảo tinh tế kết hợp đầm lụa và trang sức kim cương

Hoa hậu Việt Nam 2012 Đặng Thu Thảo tôn dáng vẻ sang trọng với bộ trang phục màu kem, dùng trang sức xa xỉ làm điểm nhấn.
Nhịp cầu cho doanh nghiệp Việt tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu

Nhịp cầu cho doanh nghiệp Việt tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu

Diễn đàn Nhịp cầu phát triển giúp các địa phương và doanh nghiệp Việt Nam hội nhập và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Hà Nội công bố 3 môn thi vào lớp 10 công lập

Chiều nay (28/3), UBND TP Hà Nội tổ chức họp báo thông tin về tình hình kinh tế - xã hội Quý I năm 2024, công bố 3 môn thi ...
Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp - Balade en France 2024 sẽ trở lại Việt Nam từ ngày 5-7/4 tại Công viên Thống Nhất, Hà Nội với số lượng gian hàng tăng gấp rưỡi năm ngoái.
Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Xuất hiện thường xuyên trong các bộ phim cổ trang, trâm hoa nhung dần trở thành một xu hướng thời trang mới. Tuy vậy, ít ai biết đây là một di sản văn hoá.
Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất là giải thưởng do Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức với mong muốn phát hiện thêm những cây bút viết cho thiếu nhi.
Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Cú 'sốc' tương lai: Tên cuốn sách nổi tiếng của Alvin Toffler có thể dùng để miêu tả người Mỹ sống trong tâm trạng 'sốc' do nhịp độ sống gấp, cập rập...
Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Lịch Hồi giáo không có tháng nhuận giống như một số lịch khác khiến tháng lễ Ramadan năm 2024 chính thức bắt đầu trong tiết trời mùa Đông.
Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Đại sứ quán Azerbaijan và Đại sứ quán Kazakhstan tại Việt Nam phối hợp cùng Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội tổ chức Lễ hội 'Tết Novruz'.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động