|
Ngày 31/3, tại cuộc họp bên lề Hội nghị Thượng đỉnh An ninh Hạt nhân ở thủ đô Washington, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Barack Obama đã nhất trí tăng cường hợp tác nhằm bảo đảm an ninh hạt nhân toàn cầu, đồng thời cho rằng hai nước cần hành động nhiều hơn trong lĩnh vực an ninh mạng.
Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Trịnh Trạch Quang cho biết, hai bên nhất trí tiếp tục xây dựng một thỏa thuận đầu tư song phương. Tuy nhiên, ông Trịnh thừa nhận rằng, giữa Trung Quốc và Mỹ vẫn tồn tại tranh cãi về vấn đề Biển Đông, cũng như những kế hoạch phòng thủ tên lửa của Mỹ sau các vụ thử hạt nhân và tên lửa gần đây của Triều Tiên.
Cũng theo ông Trịnh Trạch Quang, Chủ tịch Tập Cận Bình đã nói với Tổng thống Obama rằng ông hy vọng Washington sẽ tuân thủ “nghiêm ngặt” cam kết về việc không can thiệp vào những vấn đề chủ quyền lãnh thổ, thay vào đó sẽ đóng vai trò xây dựng nhằm gìn giữ hòa bình và ổn định. Ông Trịnh nói: “Hy vọng là các bên sẽ có cái nhìn đúng đắn và giải quyết hợp lý vấn đề Biển Đông, đồng thời có thái độ khách quan và công bằng… đặc biệt là các quốc gia ngoài khu vực”.
Tân Hoa Xã dẫn lời Chủ tịch Tập Cận Bình cảnh báo rằng Trung Quốc không chấp nhận việc (các nước) xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của Bắc Kinh dưới danh nghĩa “tự do hàng hải” - ám chỉ đến hoạt động tuần tra mà Mỹ thực hiện trong vùng biển mà Trung Quốc coi là lãnh hải.
Ông Trịnh Trạch Quang cho biết, Chủ tịch Tập Cận Bình cũng nói với Tổng thống Obama rằng Trung Quốc “kịch liệt phản đối” các kế hoạch của Mỹ triển khai Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) tại Hàn Quốc sau vụ thử hạt nhân lần thứ 4 của Triều Tiên hồi tháng 1/2016. Ông Tập nói: “Việc triển khai quân sự như vậy sẽ làm xói mòn các lợi ích an ninh của Trung Quốc và ảnh hưởng tới sự cân bằng chiến lược trong khu vực”.
Tháng 2/2016, Mỹ và Hàn Quốc đã bắt đầu nhóm họp về khả năng triển khai THAAD. Về phần mình, Trung Quốc ủng hộ các lệnh trừng phạt cứng rắn mới đối với Bình Nhưỡng sau các vụ thử hạt nhân và tên lửa của nước này, song lại lo ngại THAAD có tầm tấn công có thể vượt qua cả bán đảo Triều Tiên và tới Trung Quốc.
Trong khi đó, giới chức Mỹ bày tỏ quan ngại về khả năng Bắc Kinh có thể thiết lập một Vùng Nhận dạng Phòng không (ADIZ) ở Biển Đông như họ đã làm tại biển Hoa Đông năm 2003. Ngày 30/3, Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Work tuyên bố, Washington không công nhận vùng đặc quyền của Trung Quốc ở Biển Đông và sẽ coi đó là một động thái “gây bất ổn”.
Cũng tại cuộc gặp, Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết hai cường quốc kinh tế hàng đầu sẽ tiếp tục làm sâu sắc thêm các quan hệ về thương mại, thực thi pháp luật và biến đổi khí hậu. Ông cho rằng Mỹ và Trung Quốc cần phải cùng nhau hợp tác để chống lại mối đe dọa khủng bố toàn cầu ngày một lan rộng. Về những “tranh chấp và bất đồng”, nhà lãnh đạo Trung Quốc cho rằng hai bên có thể “tìm kiếm các giải pháp tích cực thông qua đối thoại và tham khảo ý kiến”. Kết thúc cuộc gặp, Mỹ và Trung Quốc đã đưa ra một thông cáo chung, trong đó cam kết sẽ hợp tác mạnh mẽ nhằm cải thiện an ninh hạt nhân “vì lợi ích và an ninh chung của hai bên”.