Dải Gaza: Tương lai cuộc chiến ở đô thị đông dân?

Ấn phẩm Axios của Mỹ ước tính lực lượng tấn công của Israel vào khoảng 20 nghìn người, còn số lượng quân Hamas (nhóm Lữ đoàn al-Qassam) là 40 nghìn. Giao tranh đang tiếp diễn ở vùng ngoại ô Gaza cũng như Beit Hanoun. Quân đội Israel không thể chiếm được một thành phố khác là Khan Yunis. Người Palestine cũng cản trở nỗ lực đổ bộ của Israel lên Bãi biển Rafah.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Galant cho biết chiến dịch tấn công trên bộ ở Dải Gaza sẽ kéo dài nhiều tháng.

Theo Học viện chiến tranh hiện đại Hoa Kỳ (MWI), các chiến binh Hamas đã rút ra được nhiều bài học từ các sự kiện gần đây ở Ukraine (cuộc bao vây ở Mariupol). Ngoài ra, người Palestine đã nghiên cứu chi tiết chiến thuật chiến đấu ở các thành phố có mật độ dân số tương đương như Baghdad năm 2003, Fallujah năm 2004, Mosul và Marawi năm 2017.

Còn đối với IDF, họ đã có kinh nghiệm tiến hành các chiến dịch trên bộ ở Gaza và chống lại Hamas. Lần gần đây nhất Israel tiến vào Dải Gaza là năm 2014. Để thực hiện cuộc tấn công, Israel đã động viên 75 nghìn quân dự bị, còn điều quân vào lãnh thổ Palestine là 3 sư đoàn.

Khi đó mục tiêu chính của IDF chỉ là phá hủy mạng lưới đường hầm dưới lòng đất, chứ không phải tiêu diệt hoàn toàn Hamas như hiện nay, nhưng hoạt động đã kéo dài gần hai tháng. Số quân Israel bị thương và thiệt mạng là 536.

MWI tin rằng hoạt động ở Dải Gaza sẽ định hình phần lớn cách thức tiến hành chiến tranh đô thị hoặc phòng thủ trong những năm tới, cụ thể như sau:

Thứ nhất là sử dụng tên lửa phổ biến ngay cả trong điều kiện mật độ dân cư đông đúc. Ngay từ năm 2003, trong cuộc chiến bảo vệ Baghdad, quân đội của Iraq đã phá hủy sở chỉ huy một lữ đoàn Quân đội Hoa Kỳ ngay trong thành phố. Và một tên lửa đất đối không đã bắn hạ một chiến đấu cơ A-10 Thunderbolt II của Mỹ trên cầu Jumhuriya.

Hamas có kho vũ khí tên lửa ước tính lên tới vài nghìn chiếc. Những chiếc Merkava IV của Israel đã bị bắn hạ bởi Yasin-105 ATGM trong trận chiến tại Beit Hanoun mới đây.

Thứ hai là sử dụng máy bay không người lái (UAV) thậm chí còn nhiều hơn tên lửa. Cả người Mỹ vào năm 2003 và người Israel vào năm 2014 đều không phải đối mặt với số lượng lớn và đa dạng máy bay không người lái như vậy, từ UAV cảm tử cho đến loại UAV thương mại được hoán cải để ném bom.

Hamas đã công bố nhiều video về lực lượng của mình sử dụng máy bay không người lái, bao gồm cả những chiếc lớn tương tự như Shahed-136 của Iran. MWI viết trong báo cáo rằng, giờ đây trong tất cả các trận chiến đô thị, UAV sẽ được sử dụng tích cực để tấn công chính xác mục tiêu, xung quanh mục tiêu và truyền lại hình ảnh di chuyển của quân đội đối phương.

Thứ ba là sử dụng rộng rãi các đường hầm và công sự dưới lòng đất. Các phiến quân của Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Mosul đã mất hai năm để đào đường hầm, dùng để di chuyển giữa các tòa nhà và vị trí chiến đấu. Để chiếm lại Mosul từ IS, hơn 100.000 quân Iraq đã tham gia nhưng thành phố đã gần như bị phá hủy hoàn toàn. Sử dụng hệ thống ngầm để phòng vệ cũng được quân đội Ukraine sử dụng ở Mariupol (Nhà máy thép Azovstal) và Bakhmut (mỏ muối).

Vào năm 2021, trong Chiến dịch “Người bảo vệ Bức tường”, Israel đã phá hủy gần 100 km đường hầm bên dưới Dải Gaza. Có thể dự đoán rằng Hamas, giống như năm 2014, sẽ sử dụng các đường hầm để tấn công bằng cách đánh bất ngờ kẻ địch nơi không ngờ tới, hoặc để phòng thủ khi di chuyển giữa các vị trí chiến đấu nhằm tránh các cuộc không kích của IDF.

Thứ tư là tích cực sử dụng vũ khí chống tăng. Để vào thành phố, lực lượng vũ trang phải có phương tiện công binh, xe tăng được bảo vệ tốt. Vào năm 2014, IDF đã phải đối mặt với hỏa lực từ các loại tên lửa chống tăng khác nhau: “Malyutki”, “Konkursy”, “Bassoons”, “Cornets”, cũng như RPG-7 và RPG-29.

Những loại vũ khí vác vai này khá hiệu quả, rất dễ vận chuyển và che giấu. Trong trận Fallujah năm 2004, một tiểu đoàn Mỹ tham gia đột phá hàng phòng ngự của đối phương đã mất sáu xe tăng M1A2 Abrams trước các các loại tên lửa chống tăng này. Khi bảo vệ Mariupol năm 2022, quân đội Ukraine đã sử dụng các loại Kornets, NLAW, Javelin.

Thứ năm là tác động của các vị trí phòng thủ vững chắc và tham gia của các tay súng bắn tỉa. Hamas sẽ tiến hành phòng thủ tích cực dựa trên cận chiến. Chiến thuật này dựa vào các tọa điểm kiên cố (các tòa nhà làm bằng bê tông và thép, thường có nhiều tầng hầm và đường hầm) và lính bắn tỉa.

Năm 2014, Hamas đã triển khai 2.500–3.500 quân lính để bảo vệ Gaza bằng súng cối, tên lửa vác vai, lựu đạn phóng tên lửa, súng máy và hỏa lực vũ khí nhỏ, chủ yếu từ các vị trí được phòng thủ tốt.

Lịch sử của các cuộc chiến tranh đô thị cho thấy có thể mất hàng tuần, thậm chí hàng tháng để chiếm được một vị trí được coi là thành trì. Trong trận Stalingrad năm 1942, một sư đoàn quân Đức phải mất gần hai tháng tấn công để chiếm môt tòa nhà bốn tầng được gọi là Nhà Pavlov. Để giải phóng Marawi, quân đội Philippines phải mất nhiều tuần để giải phóng một số tòa nhà biệt lập của lực lượng phiến quân.