Đại sứ Nguyễn Tất Thành: Chuyến thăm của Thủ tướng Australia thể hiện sự đặc biệt coi trọng Việt Nam

Nhận lời mời của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Thủ tướng Australia Anthony Albanese sẽ thăm chính thức Việt Nam từ ngày 3-4/6. Đại sứ Việt Nam tại Australia Nguyễn Tất Thành đã trả lời phỏng vấn Báo Thế giới & Việt Nam nhân sự kiện đặc biệt này.

Không lâu sau chuyến thăm của Toàn quyền Australia David Hurley tới Việt Nam, Thủ tướng Australia Anthony Albanese chuẩn bị thăm chính thức Việt Nam. Hai chuyến thăm cấp cao liên tiếp trong hai tháng, điều này có ý nghĩa như thế nào trong quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Australia? Đại sứ hãy chia sẻ kỳ vọng về chuyến thăm sắp tới?

Thủ tướng Australia Anthony Albanese thăm Việt Nam đúng thời điểm hai nước kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023) và 5 năm xây dựng quan hệ Đối tác chiến lược (2018-2023).

Đây là chuyến thăm chính thức thứ hai của Thủ tướng Albanese tới một nước Đông Nam Á kể từ ngày ông nhậm chức và là chuyến thăm chính thức Việt Nam thứ ba của một Thủ tướng Australia. Nhìn lại lịch sử 50 năm qua, Paul Keating là Thủ tướng Australia đầu tiên thăm Việt Nam (tháng 4/1994), từ đó đến nay chỉ có thêm Thủ tướng Scott Morrison thăm ta (tháng 8/2019), ba vị khác (John Howard tháng 11/2006, Julia Gillard tháng 10/2010 và Malcolm Turnbull tháng 11/2017) đều chỉ thăm Việt Nam nhân các sự kiện đa phương. Điều này cho thấy chính quyền Công đảng của Thủ tướng Albanese đặc biệt coi trọng Việt Nam.

Trong năm qua, Australia chủ động triển khai những bước đi mạnh mẽ, tích cực và toàn diện hướng tới các nước láng giềng ASEAN, thể hiện qua việc lập chức vụ Đặc phái viên Đông Nam Á của Thủ tướng, chuẩn bị xây dựng Chiến lược Kinh tế Đông Nam Á tới 2040 và tăng đáng kể ODA cho khu vực sau khi đã thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện với ASEAN.

Riêng với Việt Nam, Toàn quyền David Hurley vừa thăm tháng 4/2023, tới nay vẫn là chuyến thăm cấp Nhà nước duy nhất của ông tới một nước Đông Nam Á. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles thăm Việt Nam tháng 11/2022, triển khai Đối thoại Quốc phòng thường niên lần đầu tiên ở cấp Bộ trưởng. Ngoại trưởng Penny Wong chọn Việt Nam là nước ASEAN đầu tiên tới thăm chính thức tháng 6/2022, Bộ trưởng Thương mại của bạn Don Farrell cũng đã thăm ta tháng 4/2023.

Ở chiều ngược lại, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ là Lãnh đạo cấp cao đầu tiên của Việt Nam thăm Australia trong vòng 5 năm qua. Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc cũng đã có một chuyến thăm ý nghĩa, trong khi Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn có chuyến thăm Australia triển khai cơ chế hàng năm giữa hai Ngoại trưởng. Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sau cuộc điện đàm tháng 10/2022 đã hai lần gặp trực tiếp Thủ tướng Albanese dịp Cấp cao ASEAN (11/2022) và G7 (5/2023). Nhân dịp dự lễ đăng quang của nhà Vua Anh Charles III (5/2023), Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cũng đã có cuộc gặp với Thủ tướng Albanese.

Trong bối cảnh cả hai nước đều chủ động thúc đẩy thực chất quan hệ song phương như vậy, tôi tin rằng chuyến thăm sắp tới của Thủ tướng Albanese sẽ có ý nghĩa quan trọng tạo cơ sở cho quan hệ đối tác chặt chẽ hơn giữa hai nước trong giai đoạn mới cả trên bình diện song phương và đa phương, đồng thời góp phần thắt chặt quan hệ cá nhân giữa Lãnh đạo cấp cao hai nước.

Dấu ấn của chuyến thăm trong một năm đặc biệt kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Australia sẽ thể hiện ở những điểm nào?

Thủ tướng Australia thăm chính thức Việt Nam lần này là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong dịp kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao giữa hai nước, do đó được hai bên đặt nhiều kỳ vọng.

Trước tiên, Thủ tướng Albanese cũng là lãnh đạo của Công đảng, do đó cuộc trao đổi của ông với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ có ý nghĩa đặc biệt. Như chúng ta đã biết, chính phủ Công đảng của Thủ tướng Gough Whitlam đã sớm thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Dưới thời Công đảng, bạn đã hai lần đón Tổng Bí thư ta thăm chính thức, vào các năm 1995 và 2009. Một điều thú vị mà tôi mới được cựu Toàn quyền Bill Hayden chia sẻ là vào năm 1987, Thủ tướng Albanese, khi còn là một cán bộ trẻ, đã cùng Bộ trưởng Công đảng Tom Uren thăm Việt Nam.

Đây có thể là điểm khởi đầu tác động tới tình cảm cá nhân tốt đẹp của Thủ tướng Albanese với Việt Nam, mà có lẽ vì vậy ông có dự kiến thăm Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh tại Hà Nội. Tôi tin cuộc gặp đầu tiên giữa hai vị lãnh đạo đảng sẽ củng cố lòng tin chiến lược và đặt nền móng cho quan hệ đối tác bền chặt giữa hai nước trong những thập kỷ tới.

Trong bối cảnh quan hệ hai nước đang phát triển mạnh mẽ và toàn diện, tình hình khu vực, quốc tế có nhiều diễn biến mới, các cuộc trao đổi của Thủ tướng Albanese với Lãnh đạo cấp cao của ta được trông đợi sẽ có nhiều nội dung thực chất, thiết thực cả về song phương và đa phương. Các nhà Lãnh đạo có thể sẽ điểm lại những thành tựu nổi bật trong quan hệ song phương, nhất là việc triển khai Kế hoạch hành động thực hiện quan hệ Đối tác chiến lược, theo dự kiến sẽ hoàn tất trong năm nay.

Việc triển khai Chiến lược Tăng cường hợp tác kinh tế tới năm 2025 đã đạt nhiều kết quả cụ thể về thương mại, giáo dục-đào tạo, giao lưu nhân dân… nhưng rất cần những ý kiến chỉ đạo mới của Lãnh đạo Cấp cao hai nước để có thể đạt được tất cả những mục tiêu đã đề ra, nhất là về đầu tư, lao động và văn hóa. Tôi tin hai bên sẽ có đầy đủ cơ sở để xây dựng Kế hoạch hành động cho thời gian kế tiếp với những mục tiêu, biện pháp và thời hạn cụ thể.

Theo đó, cuộc hội đàm chính thức giữa Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Anthony Albanese được trông đợi sẽ xác định đường hướng mới cho hợp tác song phương và đa phương, chốt lại những lĩnh vực và trọng tâm hợp tác trong giai đoạn mới.

Trong bối cảnh hiện nay, khả năng hai nước sẽ ưu tiên hợp tác trong những lĩnh vực cùng có lợi, có tính bổ sung lẫn nhau cao như ứng phó với biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, phát triển xanh, năng lượng sạch, chuỗi cung ứng bền vững và phối hợp tại tiểu vùng Mekong, ASEAN cũng như các diễn đàn khu vực, quốc tế khác. Đây có thể sẽ là những trụ cột hợp tác mới để đưa quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Australia lên tầm cao mới.

Ngoài ra, hai Thủ tướng cũng dự kiến sẽ chứng kiến lễ ký kết một số thỏa thuận hợp tác quan trọng trong các lĩnh vực thương mại, tài chính, khoa học - công nghệ, giáo dục-đào tạo và khai trương một số đường bay trực tiếp mới giữa hai nước.

Trong các trao đổi gần đây, Lãnh đạo hai nước đã nhất trí về phương hướng sẽ nâng cấp lên quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện vào thời điểm thích hợp. Liệu đã đến lúc đưa quan hệ lên tầm cao mới, thưa Đại sứ?

Việt Nam tiếp tục triển khai chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa dạng hóa và đa phương hóa quan hệ quốc tế với nhiều thành tựu quan trọng, trong khi Australia ưu tiên hơn các nước láng giềng, đặc biệt coi trọng ASEAN, trong đó có Việt Nam. Hai nước chia sẻ những giá trị căn bản như hòa bình, dân chủ, pháp quyền, công bằng và bình đẳng, luôn quan tâm bảo vệ lợi ích chung của khu vực, phối hợp chặt chẽ tại diễn đàn đa phương như ASEAN, APEC và Liên hợp quốc.

Thời gian qua, quan hệ hai nước ngày càng gần gũi, lòng tin chiến lược ngày càng sâu sắc trên cơ sở tôn trọng thể chế chính trị của nhau, quan hệ toàn diện được đẩy mạnh trên tất cả các kênh đảng, nhà nước và nhân dân.

Các lĩnh vực then chốt như kinh tế, an ninh - quốc phòng, khoa học - công nghệ, phát triển nhân lực, du lịch… có những tiến triển ngoạn mục. Australia đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 7 của Việt Nam, ODA của bạn ngày càng gia tăng, hỗ trợ vaccine của bạn giúp ta ứng phó kịp thời, hiệu quả với Covid-19. Bạn tiếp tục hỗ trợ ta trong các hoạt động gìn giữ hòa bình, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và hợp tác lao động.

Theo điều tra của Viện Lowy, người dân Australia dành tình cảm hết sức nồng ấm cho người Việt Nam. Có lẽ xuất phát từ lý do này, các bang và vùng lãnh thổ của Australia đều quan tâm thúc đẩy quan hệ gần gũi hơn với Việt Nam.

Dịp Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm chính thức Australia (30/11-3/12/2022), hai bên đã công bố ý định nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện vào thời điểm phù hợp. Sau 5 năm triển khai Đối tác chiến lược, quan hệ hai nước đã trở nên sâu sắc, toàn diện hơn bao giờ hết. Có thể nhận định, trên thực tế quan hệ hai nước đã vươn tới tầm cao mới, việc nâng cấp sẽ được công bố chính thức khi hai bên hoàn tất thủ tục nội bộ.

Những kỳ vọng của Việt Nam về chuyến thăm của Thủ tướng Anthony Albanese là gì?

Như đã nêu trên, chúng tôi trông đợi những kết quả cụ thể, thiết thực cho quan hệ hai nước. Thứ nhất, chuyến thăm sẽ tạo khuôn khổ mới cho quan hệ trên tất cả các kênh, tiếp tục làm sâu sắc lòng tin chiến lược, hướng tới tầm nhìn chung của hai nước cho 50 năm tới.

Thứ hai, chuyến thăm sẽ tạo xung lực cho hợp tác trong những lĩnh vực tiềm năng như văn hóa, đầu tư, lao động, giao lưu nhân dân thông qua việc thiết lập các cơ chế và hoạt động song phương phù hợp, triển khai các biện pháp đưa quan hệ hai nước phát triển toàn diện hơn, tương xứng với tiềm năng và mong muốn của lãnh đạo cũng như nhân dân hai nước.

Thứ ba, chuyến thăm sẽ mang lại đột phá trong quan hệ kinh tế, mở ra cơ hội mới trong hợp tác ứng phó với biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, năng lượng sạch, giúp định hướng rõ nét hơn đối với hợp tác địa phương, làm sâu sắc thêm và nâng tầm hợp tác đa phương, trong đó có hợp tác ba bên, tiếp tục phối hợp chặt chẽ bảo vệ tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, đóng góp tích cực cho hòa bình, hợp tác và phát triển tại khu vực.

Xin cảm ơn Đại sứ!