Sau hơn 10 năm, lại có Tổng thống Cộng hòa (CH) Czech sang thăm Việt Nam. Đại sứ có thể chia sẻ về thông điệp và ý nghĩa của chuyến thăm?
Đây là chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam lần thứ hai kể từ khi Tiệp Khắc tách ra thành CH Czech và Slovakia năm 1993. Lần thăm thứ nhất là của Tổng thống Vaclav Klaus năm 2006 và lần này Tổng thống Milos Zeman. Với Tổng thống Milos Zeman, đây là chuyến thăm Việt Nam lần thứ hai, lần thứ nhất là vào năm 1999 trên cương vị của Thủ tướng Czech. Ông rất mong đợi chuyến thăm lần này được chứng kiến Việt Nam trong bối cảnh tăng trưởng, phát triển tốt.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang đón tiếp Tổng thống Cộng hòa Czech Milos Zeman. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Chuyến thăm là sự duy trì đối thoại cấp cao thường xuyên giữa hai nước. Nhiều đoàn cấp cao của Việt Nam đã thăm Czech trong thời gian gần đây, đặc biệt là chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang năm 2015 và gần nhất là của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tháng 4/2017, qua đó tạo cơ sở chính trị cho quan hệ hữu nghị truyền thống tiếp tục phát triển tốt đẹp, toàn diện.
Quan hệ hai nước thời gian qua phát triển tốt trên nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, nhiều mảng hợp tác vẫn còn khá khiêm tốn và còn nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai. Qua nhiều cấp trao đổi, hai bên đã tìm hiểu các biện pháp thúc đẩy hợp tác, tuy mới ở cấp chuyên môn. Chuyến thăm lần này là sự khẳng định chính trị, nâng quan hệ hai nước lên một tầm cao mới.
Đâu là những lĩnh vực hợp tác tiềm năng giữa hai nước?
Tôi nhận thấy mảng hợp tác còn khiêm tốn song đầy tiềm năng giữa hai nước là kinh tế, thương mại và đầu tư. Về thương mại, kim ngạch hai chiều đạt trung bình khoảng 250 triệu USD/năm trong vài năm trở lại đây. Như vậy, so với tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam là khoảng 350 tỷ USD/năm và của Czech là 275 tỷ USD/năm, con số trên chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Đầu tư của Czech vào Việt Nam cũng hạn chế. Năm 2016, phía bạn có khoảng 34 dự án với tổng vốn đăng ký khoảng 100 triệu USD, đứng thứ 42/100 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.
Việt Nam và EU đã ký kết Hiệp định thương mại tự do. Qua đó, quan hệ hai nước sẽ có điều kiện phát triển thuận lợi hơn. Trong tiếp xúc giữa lãnh đạo hai nước lần này, Việt Nam bày tỏ mong muốn phía Czech xem xét thông qua và phê chuẩn Hiệp định thể hiện sự kỳ vọng vào quan hệ thương mại giữa Việt Nam với Czech nói riêng và với EU nói chung.
Tôi cũng kỳ vọng chuyến thăm sẽ đặt nền tảng cho những lĩnh vực hợp tác mới phát triển, trong đó có du lịch, hợp tác lao động,...
Thời gian qua, có khoảng 5.000 du khách Czech đến Việt Nam trong khi hàng năm có hàng triệu người Czech đi du lịch. Người Việt thời gian gần đây cũng đi du lịch tương đối nhiều, nhưng lựa chọn Czech là điểm đến thì chưa thực sự phổ biến. Bởi vậy, phía bạn rất mong muốn đẩy mạnh lĩnh vực hợp tác này.
Về lao động, theo thống kê cuối năm 2016, hàng năm, Czech thiếu khoảng 140.000 lao động tay nghề cao mà Việt Nam hoàn toàn có thể đáp ứng được. Tuy vậy, hợp tác này đang bị trì hoãn do nhiều nguyên nhân như hiệp định lao động hết hạn, vấn đề thị thực nhập cảnh gặp nhiều khó khăn... Hy vọng, những vấn đề này sẽ được tháo gỡ trong khuôn khổ chuyến thăm. Một lĩnh vực khác mà phía Czech quan tâm là việc trao đổi y tá, hộ lý. Nếu hai bên hợp tác tốt, Việt Nam sẽ đưa được số lượng lớn y tá, hộ lý sang làm việc ở Czech. Ngoài ra, các lĩnh vực như khoa học-công nghệ, kỹ thuật cao, thương mại quốc phòng cũng có nhiều tiềm năng.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Tổng thống Vaclav Klaus chứng kiến một lễ ký kết giữa hai bên. (Ảnh: Nguyễn Hồng) |
Quan hệ Việt Nam – Czech đúng nghĩa là mối quan hệ lịch sử truyền thống hữu nghị tốt đẹp với giao lưu các cấp sôi động, giao lưu văn hóa được đẩy mạnh. Năm 2015, nhân dịp kỷ niệm 65 năm quan hệ hai nước, hàng trăm hoạt động văn hóa sôi động của Việt Nam đã được tổ chức tại Czech và ngược lại. Czech là nước duy nhất trên thế giới nói chung và ở châu Âu nói riêng công nhận cộng đồng người Czech gốc Việt là cộng đồng thiểu số thứ 14. Nét hiếm có này thể hiện sự tốt đẹp trong quan hệ song phương, cho thấy cộng đồng ta hòa nhập và đóng góp tốt vào sở tại, được phía bạn công nhận.
Đại sứ kỳ vọng gì về mối quan hệ Việt Nam - Czech trong tương lai?
Tôi hy vọng có thể thúc đẩy quan hệ hai nước lên một mức cao hơn trên tất cả các lĩnh vực, thông qua các hoạt động cụ thể. Tôi cũng mong muốn, cộng đồng người Việt tại Czech ngày càng hội nhập sâu, cao hơn ở những thế hệ thứ hai, thứ ba trên tất cả các khía cạnh như khoa học, văn hóa, chính trị… Quan hệ truyền thống với các nước bạn bè truyền thống ở Đông Âu được Việt Nam duy trì cơ bản theo chính sách chung song cũng có một chút khác biệt là do nhân tố cộng đồng người Việt tại Czech đông, tạo ra sự gắn bó mật thiết, gần gũi hơn. Người Czech rất thân thiện, mến khách, đi đâu cũng nhắc tới mối quan hệ truyền thống với Việt Nam. Đây chính là những cầu nối hữu nghị và hợp tác giá trị và đáng trân trọng của hai nước.
Ở địa bàn Czech, Đại sứ sử dụng và phát huy chính sách ngoại giao phục vụ phát triển kinh tế như thế nào?
Đúng vậy, trở thành Đại sứ Việt Nam tại Czech, tôi rất trăn trở rằng mối quan hệ hữu nghị truyền thống hai nước đã rất tốt đẹp thì cần phải làm gì để làm nó mới mẻ và đẩy mạnh hơn bên cạnh việc cố gắng duy trì nền tảng vốn có. Vì vậy, việc thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác nhiều tiềm năng như kinh tế thương mại, đầu tư sẽ là nhiệm vụ hàng đầu mà tôi theo đuổi. Tôi đã làm việc rất cụ thể với các bộ phận của sứ quán về việc này. Tôi cũng đã gặp Chủ tịch tập đoàn Czech-top 100 - một trong những địa chỉ mà tôi sẽ tìm cách kết nối hai bên. Đẩy mạnh du lịch, đưa lao động tay nghề cao của Việt Nam sang thị trường bạn cũng là những mục tiêu mà Đại sứ quán hướng tới. Với mức độ hợp tác ngày càng tăng như hiện nay, việc có đường bay trực tiếp để chắp cánh cho hợp tác đôi bên là điều đáng mong mỏi và nỗ lực để hiện thực hóa.
Tôi cảm nhận, công việc tuy có nhiều thuận lợi nhưng cũng còn không ít khó khăn, điển hình là quy mô doanh nghiệp Czech đầu tư vào Việt Nam không lớn, dẫn tới lượng vốn đầu tư nhỏ. Kinh nghiệm thời gian qua cho thấy cách hợp tác giữa hai bên còn khác biệt, một số dự án của Czech vào Việt Nam vướng trục trặc, văn hóa phối hợp liên doanh chưa tương đồng và thủ tục hành chính đôi bên chưa thực sự thuận lợi. Dù vậy, tôi vẫn rất tự tin trước những thuận lợi to lớn trong quan hệ song phương. Czech là một thị trường lớn, truyền thống cộng đồng người Việt đông, quan hệ hữu nghị bền chặt, do đó, việc tìm hiểu thị trường ở hai nước cũng không gặp nhiều trở ngại.
Tôi nghĩ điều quan trọng đối với Việt Nam – Czech hiện tại là chính sách đẩy quan hệ lên tầm cao mới. Hai nước cần chất xúc tác để những gì có sẵn thì tăng tốc đi nhanh hơn; những gì đang manh nha được khởi động, lăn bánh vào quỹ đạo. Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng có vị thế trên thế giới và đẩy mạnh xu hướng hội nhập, chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng về những mốc son mới của quan hệ hai nước trong tương lai.