| Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. |
Tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIV, trình bày tóm tắt Dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XIV của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, hoạt động đối ngoại của Quốc hội được triển khai hiệu quả, đóng góp quan trọng vào thành công chung của công tác đối ngoại của Đảng, Nhà nước, góp phần duy trì môi trường hòa bình, ổn định cho công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Bảo đảm nguyên tắc, đường lối đối ngoại của Đảng
Hoạt động đối ngoại của Quốc hội đã bảo đảm nguyên tắc, đường lối đối ngoại của Đảng, phát huy tốt vai trò quan trọng của đối ngoại nghị viện, đóng góp vào thành công chung trong việc thực hiện đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, góp phần duy trì môi trường hòa bình, ổn định cho công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Đặc biệt, Quốc hội khóa XIV đăng cai tổ chức thành công Hội nghị thường niên lần thứ 26 của Diễn đàn nghị viện châu Á-Thái Bình Dương (APPF-26), Năm Chủ tịch AIPA 2020 và Đại hội đồng lần thứ 41 của Hội đồng liên Nghị viện các quốc gia ASEAN (AIPA 41); trong đó, Đại hội đồng AIPA-41 là Đại hội đồng đầu tiên trong lịch sử AIPA được tổ chức theo hình thức trực tuyến và thành công tốt đẹp, thể hiện sự chủ động, trách nhiệm của nước chủ nhà và sự thích ứng cao của các nước tham gia, để lại ấn tượng tốt đẹp đối với các nghị viện thành viên, nghị viện quan sát viên AIPA và bạn bè quốc tế.
Các nhiệm vụ, hoạt động đối ngoại trọng tâm được thực hiện liên tục, nhất quán, đúng phương châm, định hướng và kế hoạch đề ra. Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có chuyển biến nhanh chóng và phức tạp, vai trò của Quốc hội ngày càng được khẳng định thông qua việc quyết định và thực hiện các chính sách lớn về đối ngoại; giám sát việc thực thi các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; quyết định phân bổ ngân sách cho toàn bộ công tác đối ngoại...
Với tinh thần đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn mối quan hệ với các đối tác, nhất là các nước láng giềng, các đối tác chiến lược, các nước lớn có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của đất nước, Quốc hội đã nỗ lực thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt với nghị viện các nước trong khu vực và thế giới. Đến nay, Quốc hội Việt Nam đã thiết lập được quan hệ nghị viện với gần 180 quốc gia có chủ quyền và là thành viên của nhiều tổ chức, diễn đàn liên nghị viện khu vực và thế giới.
Hoạt động đối ngoại của Quốc hội ngày càng đa dạng, phong phú, được triển khai ở tất cả các cấp độ và thông qua nhiều hình thức như: trao đổi các đoàn chính thức, thăm và làm việc của Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Văn phòng Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội; hoạt động của các nhóm đại biểu Quốc hội…; tổ chức hội nghị, hội thảo về các lĩnh vực hoạt động mà Quốc hội nước ta và Nghị viện nước bạn cùng quan tâm và có kinh nghiệm để chia sẻ...
Đặc biệt, các nhóm nghị sỹ hữu nghị đã được quan tâm, đẩy mạnh, có nhiều hoạt động thiết thực, góp phần làm cầu nối giữa Quốc hội Việt Nam và nghị viện các nước.
Hoạt động đối ngoại song phương đã tiếp tục thúc đẩy quan hệ với Quốc hội các nước láng giềng, truyền thống, các nước ASEAN và Đông Bắc Á, châu Á - Thái Bình Dương, tạo môi trường quốc tế thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đẩy mạnh quan hệ với Hoa Kỳ, Nghị viện châu Âu, nghị viện các nước thuộc Liên minh châu Âu, đưa các mối quan hệ này đi vào thực chất, phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu.
Bên cạnh đó, Quốc hội tiếp tục tăng cường quan hệ với nghị viện các nước thuộc khu vực châu Phi, Trung Đông và các nước Trung, Nam Mỹ thông qua các chuyến thăm cấp cao của Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng như đoàn của các cơ quan của Quốc hội.
Nâng cao vị thế của đất nước
Công tác đối ngoại đa phương đã góp phần nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế thông qua việc nâng tầm đối ngoại đa phương từ “tham gia tích cực” lên “chủ động đóng góp xây dựng, định hình luật chơi”, bảo vệ và thúc đẩy hiệu quả các lợi ích chiến lược về an ninh, phát triển của Việt Nam, đồng thời thể hiện tinh thần “thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”, đóng góp nhiều sáng kiến quan trọng tại các diễn đàn đa phương lớn như IPU, APPF, APF, AIPA (Những sáng kiến của Quốc hội Việt Nam tại AIPA-41 được đánh giá rất cao, tạo nên dấu ấn như: Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA; thiết lập cơ chế đối tác nghị viện về hợp tác giáo dục, văn hóa vì sự phát triển bền vững;…).
Quốc hội Việt Nam đã được nghị viện các nước tín nhiệm bầu với số phiếu cao giữ cương vị Ủy viên Ban Chấp hành IPU (nhiệm kỳ 2016-2019), Phó Chủ tịch IPU (nhiệm kỳ 2018-2019) và giữ vai trò Chủ tịch APF Vùng châu Á - Thái Bình Dương theo cơ chế luân phiên (nhiệm kỳ 2019-2021).
Tiếp tục phát huy kết quả, kinh nghiệm của các khóa trước và xem xét bối cảnh tình hình, trong nhiệm kỳ qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo xây dựng chương trình và tăng cường điều hòa, phối hợp hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc tế ngày càng bảo đảm thiết thực, tiết kiệm, hiệu quả; số lượng đoàn ra giảm nhiều, song vẫn bảo đảm chất lượng, yêu cầu, mục tiêu đặt ra, trong khi đó, số lượng đoàn vào tăng cho thấy mối quan tâm ngày càng lớn của nghị viện các nước, tổ chức quốc tế đối với Quốc hội Việt Nam, khẳng định uy tín ngày càng tăng của nước ta.
Các cơ quan của Quốc hội đã chủ động và linh hoạt trong hoạt động đối ngoại, tăng cường trao đổi chuyên môn, góp phần đáng kể trong thúc đẩy quan hệ giữa các cơ quan tương ứng của nghị viện các nước.
Đồng thời, các cơ quan của Quốc hội đã phối hợp chặt chẽ và hiệu quả với các cơ quan Đảng, Chính phủ để triển khai nhiều hoạt động đối ngoại lớn; đón tiếp đoàn Nguyên thủ quốc gia, đoàn cấp cao của Đảng, Nghị viện, Chính phủ các nước, Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế sang thăm, làm việc tại Việt Nam; xây dựng nội dung, phục vụ triển khai chương trình đối ngoại của lãnh đạo Đảng, Nhà nước; tham gia ý kiến về những vấn đề đối ngoại của Đảng, Nhà nước…
Trên cơ sở kết quả hoạt động cùng những bài học kinh nghiệm trong nhiệm kỳ vừa qua, Quốc hội khóa XV và các khóa tiếp theo cần nâng cao nhận thức, coi trọng và xác định rõ vị thế, tầm quan trọng của hoạt động đối ngoại Quốc hội trong tổng thể hoạt động đối ngoại chung của Đảng và Nhà nước nhằm phát huy có hiệu quả nhất lợi thế sức mạnh của hoạt động ngoại giao nghị viện để phục vụ và bảo đảm lợi ích của quốc gia, dân tộc.
Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật tạo cơ sở pháp lý để thực hiện các cam kết về hội nhập quốc tế; tăng cường giám sát việc thực thi các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và các quy định của pháp luật có liên quan.
Tăng cường hoạt động đối ngoại Quốc hội gắn với hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân để phát huy tối đa, hiệu quả sức mạnh tổng hợp của dân tộc trong triển khai công tác đối ngoại.
Chú trọng quan hệ với các nước láng giềng có chung đường biên giới, các nước ASEAN, các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện và các nước bạn bè truyền thống.
Chủ động tham gia và phát huy vai trò của Việt Nam tại các cơ chế đa phương, các khuôn khổ hợp tác khu vực và quốc tế; đóng vai trò nòng cốt, dẫn dắt, hòa giải tại các diễn đàn, tổ chức đa phương có tầm quan trọng chiến lược đối với đất nước, phù hợp với khả năng và điều kiện cụ thể, góp phần bảo vệ lợi ích quốc gia, nâng cao vị thế đất nước.
Quan tâm bồi dưỡng và nâng cao kiến thức chuyên môn đối ngoại và hội nhập nói chung, ngoại giao đa phương nói riêng, luật pháp quốc tế, trình độ ngoại ngữ đối với các đại biểu Quốc hội; xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, có bản lĩnh chính trị vững vàng; thích ứng, năng động, đáp ứng yêu cầu của công tác đối ngoại trong thời kỳ hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng.
Hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu về thông tin hoạt động đối ngoại, xây dựng trang thông tin điện tử Quốc hội bằng tiếng Anh.