Đầu tư công cần ‘gỡ nút thắt’ để tạo lực bật tăng trưởng 2026

Ông Võ Tân Thành - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phát biểu.

Thoát tư duy chạy giải ngân, coi đầu tư công là đòn bẩy phát triển

Tại tọa đàm “Đầu tư công: Gỡ nút thắt để bứt phá tăng trưởng 2026” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp Hiệp hội Công nghiệp Khoáng sản TP.HCM tổ chức chiều 23/12, ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI, nhận định nếu đầu tư công chỉ tiếp cận theo mục tiêu giải ngân thuần túy sẽ khó tận dụng được cơ hội phát triển dài hạn.

Theo ông Thành, giai đoạn 2026–2030, tổng vốn đầu tư phát triển dự kiến đạt khoảng 8,5 triệu tỉ đồng, mức cao nhất từ trước đến nay.

Hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia như đường sắt cao tốc Bắc – Nam, các cảng hàng không quốc tế, hệ thống cao tốc 5.000km, cùng nhiều dự án metro, cầu, cảng quy mô lớn sẽ đồng loạt triển khai.

Quy mô vốn lớn đi kèm áp lực rất lớn về tiến độ, chất lượng và hiệu quả sử dụng vốn. Đây sẽ là nền tảng quyết định chất lượng tăng trưởng nhanh nhưng bền vững của nền kinh tế trong giai đoạn 2026–2030.

Ông Nguyễn Thế Minh - Phó Cục trưởng Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng, Bộ Xây dựng phát biểu

Ở góc độ chính sách, TS Đỗ Thiên Anh Tuấn (Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright) cho rằng, cần thay đổi tư duy quản lý đầu tư công, từ khâu chuẩn bị dự án đến điều hành kế hoạch vốn.

Trong đó, cho phép tái phân bổ vốn linh hoạt từ các dự án chậm sang các dự án có hiệu quả và tiến độ tốt, đồng thời chuyển trọng tâm quản lý từ tỷ lệ giải ngân sang đánh giá hiệu quả suốt vòng đời dự án.

Cùng quan điểm, ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký VCCI nhấn mạnh trách nhiệm người đứng đầu địa phương sẽ ngày càng gắn chặt với kết quả giải ngân đầu tư công và chỉ số tăng trưởng, coi đây là thước đo quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ.

Nút thắt vật liệu xây dựng: điểm nghẽn lớn của đầu tư công

Từ thực tiễn địa phương, vấn đề thiếu hụt vật liệu xây dựng tiếp tục được các đại biểu chỉ ra là rào cản lớn đối với tiến độ đầu tư công.

Đầu tư công cần ‘gỡ nút thắt’ để tạo lực bật tăng trưởng 2026–2030

Các đại biểu trao đổi.

Bà Nguyễn Ngọc Thúy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho biết áp lực lên hạ tầng đô thị TP.HCM hiện rất lớn, trong khi sự khan hiếm cục bộ cát san lấp, đá xây dựng đang làm chậm tiến độ các dự án trọng điểm như vành đai 3, vành đai 4, cao tốc TP.HCM – Mộc Bài.

Hướng tới năm 2026, TP.HCM sẽ triển khai ba nhóm giải pháp: tạo đột phá cơ chế theo Nghị quyết 98, tập trung tháo gỡ vướng mắc trong định giá, thu hồi đất; đồng thời khuyến khích sử dụng cát biển (sau xử lý) và vật liệu xây dựng xanh để giảm phụ thuộc vào cát sông.

Ở ĐBSCL, ông Nguyễn Văn Hòa, Phó chủ tịch UBND TP. Cần Thơ cho biết, giải ngân đầu tư công chưa đạt kỳ vọng do vướng thủ tục đất đai sau sáp nhập, thiếu cơ chế điều phối vùng và một bộ phận chủ đầu tư, nhà thầu chưa quyết liệt.

Lãnh đạo TP Cần Thơ đề xuất sớm đưa cát biển vào định mức san lấp, tăng thiết kế cầu cạn ở vùng địa chất yếu và xây dựng lộ trình khai thác vật liệu đồng bộ giữa các địa phương.

Từ phía cơ quan quản lý nhà nước, ông Nguyễn Thế Minh, Phó cục trưởng Cục Kinh tế – Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, Luật Địa chất và khoáng sản, Luật Đất đai 2024 đã mở đường cho nhiều cơ chế mới trong cấp phép mỏ, giải phóng mặt bằng, song vẫn cần tiếp tục hoàn thiện để phù hợp thực tiễn.

Chia sẻ từ góc độ doanh nghiệp, ông Phan Tấn Đạt, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Khoáng sản TP.HCM cho rằng nghịch lý thiếu vật liệu vẫn tồn tại dù TP.HCM sau sáp nhập sở hữu trữ lượng khoáng sản lớn, khiến nhiều dự án đầu tư công có nguy cơ chậm tiến độ và phát sinh chi phí.