| Đệ nhất phu nhân Iceland Eliza Reid. |
Tháng 7/2017, bà Eliza Reid và phu quân Gudni Johannesson đã tổ chức tiệc kỷ niệm ngày cưới ở Reykjavik, Iceland. Buổi tối mùa hè, rất nhiều người dạo chơi ngoài trời. Bà gợi ý chồng đi dạo sau bữa tiệc. Tuy nhiên, ban đầu, Tổng thống Gudni Johannesson hơi lưỡng lự bởi ông không muốn gặp đám đông "cuồng" chụp ảnh tự sướng.
“Tôi đã nói với chồng không cần phải lo lắng vậy”, bà Reid nhớ lại, “Chúng tôi ra ngoài và tất nhiên, không ai nhận ra anh ấy vì đa phần là khách du lịch.”
Trong 20 năm kể từ ngày chuyển đến sinh sống và làm việc ở Iceland, bà Eliza Reid (gốc Canada) đã chứng kiến ngành du lịch ở quốc đảo Bắc Âu này phát triển nhảy vọt với lượng khách du lịch tăng mạnh từ con số khiêm tốn vài trăm nghìn lên hơn 2 triệu du khách mỗi năm ở thời điểm trước đại dịch Covid-19. Đó thật sự là một kỳ tích đối với một quốc gia như Iceland có dân số chưa tới 400 ngàn.
Sự bùng nổ của ngành du lịch Iceland, mà theo bà Reid đã mang lại cơ hội cũng như thách thức cho quốc gia Bắc Âu này, là một sự thay đổi mà bà được chứng kiến cũng như tham gia vào hành trình "thay da đổi thịt" đó.
Năm 2016, thời điểm ông Gudni Johannesson đắc cử tân Tổng thống Iceland, bà Reid đang là biên tập viên cho một tạp chí phát trên máy bay của Hãng hàng không Iceland. Ba năm sau, với tư cách Đệ nhất phu nhân, bà đã đảm nhận vai trò vừa xúc tiến thương mại vừa quảng bá hình ảnh điểm đến du lịch cho Iceland.
Trong cuộc trò chuyện với phóng viên New York Times, Đệ nhất phu nhân Iceland đã chia sẻ về cách để du khách gặp gỡ người Iceland cũng như suy nghĩ về thuật ngữ “du lịch quá tải - overtourism”.
Ngành Du lịch Iceland đã cho thấy sự bùng nổ mạnh mẽ trong 20 kể từ khi bà đến đất nước này. Sự biến đổi đó đã diễn ra như thế nào?
Du lịch đã mở ra cho chúng tôi nhiều điều hơn. Bạn có thể nhận thấy sự gia tăng điểm đến nếu bay thẳng từ Iceland, số lượng nhà hàng và quán cafe ở Reykjavik. Các cửa hàng và nhiều địa điểm cũng mở muộn và dài hơn so với trước đây.
Người Iceland thích du lịch. Họ luôn tò mò và quan tâm đến thế giới bên ngoài, và cũng rất vui nếu thế giới bên ngoài quan tâm đến chúng tôi. Bạn sẽ thấy điều đó trong số liệu thống kê về cảm nhận của người Iceland đối với du lịch ở đây, bởi ngành du lịch đã đóng góp rất lớn cho nền kinh tế Iceland và chúng tôi rất tự hào về đất nước này.
Trong cuốn sách của mình “Bí mật của Sprakkar: Những người phụ nữ phi thường của Iceland và cách họ đang thay đổi thế giới,” bà cho rằng du lịch đã góp phần vực Iceland thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008?
Vâng, cuộc khủng hoảng kinh tế xuất hiện và có cả núi lửa phun trào. Thoạt nhìn, cả hai có vẻ tiêu cực nhưng mặt nào đó cũng có lợi.
Núi lửa phun trào, giao thông qua châu Âu tạm ngưng, và khi đó nhiều người đã nhận thấy Iceland ở gần hơn họ tưởng rất nhiều. Iceland không xa xôi, khó tiếp cận, và ở góc độ nào đó mang tới sự kỳ thú. Thế rồi, chúng tôi đã chứng kiến sự bùng nổ của ngành du lích.
Bạn biết đấy, 25 nam trước khi tôi lần đầu tiên đến Iceland, những người gặp tôi đã hỏi vơi vẻ ngạc nhiên "Ý bạn là đến Iceland?" Còn bây giờ người ta sẽ trả lời “Ồ, tôi sẽ đến đó,” hoặc “Hàng xóm của tôi đang đi,” hoặc “Tôi muốn đi.” Iceland đã hiện diện trong ký ức mọi người nhiều hơn.
Ngay sau sự kiện núi lửa phun trào năm 2010, chiến dịch quảng bá du lịch Iceland “Inspired by Iceland” đã được khởi động. Tôi được biết có hơn 25% lực lượng lao động Iceland tham gia vào hoạt động đó.
Mọi người sẽ mời bạn bè của họ đến thăm Iceland. Tôi cũng tham gia và rất nhiều khác cũng vậy. Chiến dịch được triển khai xuất sắc và đã truyển tải được nhiều thông điệp quan trọng về tính bền vững, cũng như cam kết của người dân Iceland về du lịch có trách nhiệm.
Tôi nghĩ rằng khách du lịch muốn tìm hiểu về các quốc gia mà họ đến thăm và về những gì mà điểm đến đó có thể làm, vấn đề là đôi khi họ không biết tìm kiếm thông tin đó như thế nào. Lời cam kết của người Iceland là một cách hay để nhắc nhở mọi người hãy đối xử tốt với thiên nhiên và đảm bảo bạn có kế hoạch du lịch trong trường hợp có điều gì đó xảy ra.
Trong cuốn sách của mình, bà nhắn nhủ một trong những cách tốt nhất để du khách làm quen với người Iceland là ngâm mình trong bồn tắm nước nóng tại một hồ bơi địa nhiệt. Tại sao vậy?
Họ nói nếu bạn muốn gặp một người Anh, hãy đến một quán rượu; nếu bạn muốn gặp một người Pháp, hãy đến một quán cà phê. Và chắc chắn ở Iceland, bạn hãy đến một bể bơi, vì đó là nơi bạn có thể gặp gỡ mọi người – cả sáng, chiều hoặc tối. Và tôi khuyên du khách nên thử các dạng hồ bơi khác nhau, bởi tất cả những nơi đó đều có đặc điểm riêng và bạn có thể gặp nhiều kiểu người khác nhau. Những địa điểm đó luôn sạch sẽ với giá cả phải chăng, và đó là điều mà tất cả người dân địa phương đều cam kết.
Đọc cuốn sách của bà, tôi cảm nhận cộng đồng người Iceland ngày càng đa dạng, nhưng vẫn rất gắn bó với nhau.
Vào cuối tuần, tôi phải mua một chiếc áo ngực - bạn biết đấy, đó là một trải nghiệm thú vị. Tôi đang nói chuyện với người phụ nữ làm việc tại cửa hàng, và người phụ nữ ở phòng thay đồ kế bên nói: “Tôi biết giọng nói đó.” Và đó là Giám đốc y tế của chúng tôi - giống như Anthony Fauci của Iceland. Và chúng tôi cười rằng chỉ ở Iceland, chúng tôi mới tình cờ gặp nhau trong một cửa hàng đồ lót. Hôm sau tôi tình cờ gặp lại cô ấy trong cửa hàng tạp hóa. Và bạn sẽ nghĩ: Iceland là một đất nước nhỏ.
Vài năm trước đại dịch, Iceland bắt đầu thu hút sự chú ý của giới truyền thông vì “du lịch quá tải”?
Theo tôi, du lịch quá tải là một thuật ngữ không công bằng. Vâng, số lượng khách du lịch tăng lên và tỷ lệ phần trăm tăng lên là rất lớn, nhưng phần lớn điều đó liên quan đến tính thời vụ. Mọi người thường đến vào mùa hè vì bạn không thể ở bất cứ đâu trong vùng nông thôn vào mùa đông. Nhưng bây giờ, hai phần ba số người du lịch ở các mùa khác nữa, không chỉ vào những tháng hè. Họ đến đất nước chúng tôi quanh năm và thăm quan nhiều hơn.
Tại các thành phố lớn hơn ở châu Âu, bạn sẽ thấy những thách thức về chỗ ở và nhà ở giá cả phải chăng. Chúng tôi cũng thấy điều đó ở đây. Nhưng nhìn chung, tôi nghĩ du lịch là một điều tốt nếu nó được quản lý đúng cách và chúng ta có những kế hoạch bền vững lâu dài. Du lịch mang tư bản cho nền kinh tế. Đó là lý do tại sao thật tốt khi có nhiều doanh nghiệp do gia đình sở hữu và điều hành. Chúng tôi cần các tập đoàn lớn; họ đang trả rất nhiều thuế.
Năm 2017, bà được bổ nhiệm làm Đại sứ đặc biệt của Liên hợp quốc về du lịch và các mục tiêu phát triển bền vững.
2017 là Năm Du lịch bền vững của Liên hợp quốc và tôi rất vui khi được giao vai trò đó. Tôi nghĩ góc độ bền vững là rất, rất quan trọng. Nó phù hợp với rất nhiều sở thích cá nhân của tôi, cũng bởi vì rất nhiều phụ nữ làm việc trong ngành du lịch. Và tôi thực sự quan tâm đến việc khám phá ý tưởng du lịch này như một con đường dẫn đến hòa bình, đặc biệt là ở những vùng xung đột trước đây.
Bà hy vọng mọi người có thể học được gì từ một chuyến thăm quốc đảo Bắc Âu này?
Tôi nghĩ khi chúng ta đi du lịch, chúng ta nhớ những người chúng ta gặp, những trải nghiệm văn hóa mà chúng ta có và mọi thứ đi kèm với nó. Tôi đang đọc cuốn sách của Stanley Tucci, và anh ấy gọi đồ ăn của Iceland là một sự khám phá. Tôi nghĩ anh ấy mong chờ tinh hoàn của con cừu đực ngâm chua và cá mập thối rữa - nhưng anh ấy đã có bữa ăn tuyệt vời này. Và đó là thứ mà chúng tôi nhớ trong các chuyến đi của mình.