'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng' dưới góc nhìn của người Pháp

Hà Anh
Ngày 27/8, nhân dịp 110 năm ngày mất của "hùm thiêng Yên Thế" Đề Thám, Nhã Nam và Viện Pháp phối hợp tổ chức ra mắt tác phẩm 'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng'.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Cuốn sách Đề thám - thời kỳ huy hoàng tập hợp các bức điện báo, các thông tin báo chí và bài phân tích về chiến dịch hành quân chống Đề Thám của quân Pháp từ tháng 1-3/1909.

Tin liên quan
Giới thiệu nét văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam và nghi lễ Hầu Đồng tại Australia Giới thiệu nét văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam và nghi lễ Hầu Đồng tại Australia

Trong mắt quân Pháp, Yên Thế là một vùng không dễ tiếp cận, tiềm ẩn nhiều hiểm nguy trắc trở, nghĩa quân cũng như người dân Yên Thế là những con người khó quy hàng, còn Đề Thám thực sự là một “hùm thiêng”, thoắt ẩn, thoắt hiện, không sao khuất phục nổi.

Cuốn sách là một chùm tư liệu đáng quý cho những ai muốn tìm hiểu thêm góc nhìn của người Pháp về nhân vật vẫn còn nhiều tranh cãi như Đề Thám.

Giới thiệu cuốn sách

Ngay từ khi Đề Thám còn sống và sau đó, khi dư âm khởi nghĩa Yên Thế vẫn còn hằn sâu trên đât An Nam, người Pháp đã dành nhiều bút mực, báo chí, sách vở để đưa tin, giới thiệu, đánh giá và nhận định về “hùm thiêng Yên Thế".

'Đề thám - thời kỳ huy hoàng' dưới góc nhìn của người Pháp
Bìa sách 'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng'. (Nguồn: Nhã Nam)

Có thể kể đến một số tài liệu như Pirates et rebelles au Tonkin, nos soldats au Yen-The (Giặc giã và thổ phỉ ở Bắc Kỳ, quân đội của chúng ta tại Yên Thế, 1892) của đại tá Henri Frey, người tham chiến trực tiếp trận đánh đồn Hố Chuối (cuối 1890 đầu 1891); Opérations militaires au Tonkin (Những cuộc hành quân tại Bắc Kỳ, 1896) của sĩ quan Chabrol; Hoang Tham pirate (Tướng cướp Hoàng Hoa Thám, 1933) của Paul Chack; Au Tonkin. La vie aventureuse de Hoang Hoa Tham chef pirate (Ở Bắc Kỳ: Cuộc đời phiêu bạt của tướng cướp Hoàng Hoa Thám, khoảng giữa thập niên 1930) của A. L. Bouchet, người có nhiều lần gặp gia đình Đề Thám,…

Câu chuyện Đề Thám tiếp tục kéo dài trong giới sử học Pháp cho đến những năm gần đây, trong đó có thể kể đến công trình Le De Tham 1846-1913: Un résistant vietnamien à la colonisation française (Đề Thám 1846-1913: Một nghĩa sĩ Việt Nam chống lại chế độ thuộc địa Pháp, 2007) của Claude Gendre.

Cuốn sách Đề Thám – Thời kỳ huy hoàng vốn có nhan đề gốc là L’homme du jour. Le De Tham (Người đương thời. Đề Thám), được xuất bản năm 1909 tại Hà Nội, là một trong những tài liệu ra đời sớm, có tính thời sự của Đề Thám, về các cuộc đối kháng quân sự giữa chính quyền Pháp và đội quân Yên Thế. Tác giả biên soạn tài liệu này là Maliverney, chủ bút báo Tương lai Bắc Kỳ (L’Avenir du Tonkin).

Cuốn sách gồm ba nội dung chính: giới thiệu nguồn gốc, tiểu sử Đề Thám và các hoạt động của ông trước năm 1909; các bài báo, điện tín của phóng viên báo Tương lai Bắc Kỳ gửi về từ Yên Thế; một số bài phóng sự, ký sự trận chiến năm 1909 tại Yên Thế.

Cuốn sách cung cấp thêm cho bạn đọc một sử liệu tham khảo với nhiều thông tin sinh động, cụ thể, đặc biệt có cả tư liệu ảnh và bản đồ, về Đề Thám, khởi nghĩa Yên Thế.

Cần đọc trong sự đối chiếu, kiểm chứng

Đề Thám – Thời kỳ huy hoàng được viết bởi góc nhìn, quan điểm và tâm thế của người Pháp nên đây là tài liệu tham khảo, cần đọc trong sự đối chiếu, kiểm chứng với nhiều tài liệu, nghiên cứu lịch sử khác.

Trong quá trình chuyển ngữ, đơn vị xuất bản gặp rất nhiều khó khăn để biên tập chính xác các địa danh, nhân danh. Các địa danh, nhân danh do tác giả Pháp ghi lại, thường là giữ nguyên phiên âm tiếng Việt không dấu, có khi dựa vào trí nhớ/lời kể, nên không thể coi là chính xác tuyệt đối.

Hơn nữa, địa bàn hoạt động của Đề Thám rất rộng, bao gồm Bắc Giang, Thái Nguyên, Lạng Sơn, nên cũng có nhiều đơn vị như làng/xóm/thôn hoặc châu mà hiện nay, sau nhiều lần cải cách hành chính, đã thay đổi hoặc không còn. Một số địa danh/nhân danh không thể tra cứu, đơn vị phát hành quyết định để nguyên văn phiên âm như bản gốc...

Hoàng Hoa Thám (1858-1913), hay được biết nhiều hơn dưới tên gọi Đề Thám, là một nhật vật nổi bật trong lịch sử Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.

Là thủ lĩnh chỉ huy cuộc khởi nghĩa Yên Thế khiến chính quyền thực dân Pháp mất rất nhiều công sức đánh dẹp, Đề Thám nhận được sự quan tâm rất lớn của công chúng trên cả phương diện quân sự, chính trị lẫn phương diện thông tin đời tư, hành trang, cuộc đời.

Ngắm những bức ảnh đẹp nhất mang tên 'Tỏa sáng Việt Nam'

Ngắm những bức ảnh đẹp nhất mang tên 'Tỏa sáng Việt Nam'

Những bức ảnh xuất sắc của Cuộc thi Ảnh Xúc tiến, quảng bá du lịch năm 2022 với chủ đề "Tỏa sáng Việt Nam - ...

Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học thiên văn cùng cuốn sách mới về bầu trời và các vì sao

Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học thiên văn cùng cuốn sách mới về bầu trời và các vì sao

Ngày 15/7, Viện Pháp tại Hà Nội và Nhà xuất bản Tri thức tổ chức tọa đàm Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học ...

Khám phá miền ký ức của một Đại sứ

Khám phá miền ký ức của một Đại sứ

Nổi tiếng với bút danh Thăng Sắc, nhưng đây là lần đầu tiên Đại sứ, nhà văn Nguyễn Chiến Thắng lấy bút danh tên thật ...

Cuốn sách phác họa 7 kiểu người nên kết giao

Cuốn sách phác họa 7 kiểu người nên kết giao

'Luật hấp dẫn về mối quan hệ' là một cuốn sách giáo khoa phác họa 7 kiểu người mà chúng ta thường sẽ gặp và ...

Cuốn sách truyền cảm hứng cho những ai đang tìm kiếm bình yên và tự do

Cuốn sách truyền cảm hứng cho những ai đang tìm kiếm bình yên và tự do

Sau hai tác phẩm Sự thực về giác ngộ: Con đường bình an và tự do, Điều quan trọng nhất: Lẽ thật cuộc đời từ ...

Đọc thêm

Bộ Ngoại giao họp triển khai công tác phục vụ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng

Bộ Ngoại giao họp triển khai công tác phục vụ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng

Sáng 31/12, tại trụ sở Bộ Ngoại giao, đồng chí Lê Hoài Trung, Bí thư Trung ương Đảng, Bộ trưởng Ngoại giao đã chủ trì cuộc họp về triển ...
Giá vàng hôm nay 1/1/2026 neo ngưỡng hỗ trợ sau 'cú lượn cao tốc', quỹ đạo của vàng năm 2026? Giá bạc mới ở giai đoạn đầu của chu kỳ tăng dài hạn?

Giá vàng hôm nay 1/1/2026 neo ngưỡng hỗ trợ sau 'cú lượn cao tốc', quỹ đạo của vàng năm 2026? Giá bạc mới ở giai đoạn đầu của chu kỳ tăng dài hạn?

Giá vàng hôm nay 1/1/2026 neo ngưỡng hỗ trợ sau 'cú lượn cao tốc', quỹ đạo của vàng năm 2026? Giá bạc mới ở giai đoạn đầu của chu kỳ ...
Giao thừa muôn sắc

Giao thừa muôn sắc

Dù năm mới được đón chờ trên khắp thế giới, mỗi quốc gia, mỗi cộng đồng lại chào đón thời khắc ấy theo những văn hóa và phong tục rất ...
Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung tiếp Đại sứ Saudi Arabia

Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung tiếp Đại sứ Saudi Arabia

Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung tiếp Đại sứ Saudi Arabia tại Việt Nam Mohammed Ismaeil A.Dahlwy đến chào nhân dịp kết thúc nhiệm kỳ công tác.
EU tài trợ hơn 50 triệu EUR giúp Việt Nam hiện đại hóa hệ thống đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng

EU tài trợ hơn 50 triệu EUR giúp Việt Nam hiện đại hóa hệ thống đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng

Chương trình VETVET sẽ góp phần hiện đại hóa hệ thống đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ...
Campuchia-Thái Lan xác nhận một động thái quan trọng

Campuchia-Thái Lan xác nhận một động thái quan trọng

Thái Lan đã trả tự do cho 18 binh sĩ Campuchia bị giam giữ từ tháng 7, trong khuôn khổ lệnh ngừng bắn mới mà hai nước láng giềng Đông ...
Trung Quốc đưa du khách 'du hành thời gian' về thời nhà Đường

Trung Quốc đưa du khách 'du hành thời gian' về thời nhà Đường

Những điểm tham quan trải nghiệm thời Đường tại Thiểm Tây (Trung Quốc) cho thấy nỗ lực mạnh mẽ trong việc bảo tồn và thổi bùng sức sống mới vào văn hóa cổ xưa.
Du lịch TP.HCM: Từ năm 2025 bứt phá đến mục tiêu tăng trưởng năm 2026

Du lịch TP.HCM: Từ năm 2025 bứt phá đến mục tiêu tăng trưởng năm 2026

Sau một năm đánh giá là “toàn thắng”, ngành Du lịch TP.HCM đặt ra những chỉ tiêu cao cho năm 2026, hướng đến tăng trưởng chất lượng, phát triển bền vững và vai trò trung ...
Du lịch Việt Nam: Khát vọng phát triển bền vững và nâng tầm giá trị điểm đến

Du lịch Việt Nam: Khát vọng phát triển bền vững và nâng tầm giá trị điểm đến

Bước sang năm 2026, chúng ta có cơ sở để đặt niềm tin vào một bức tranh du lịch Việt Nam phát triển cân bằng và chất lượng hơn.
'Hà Nội – Chạm miền ký ức': Hành trình du lịch mới thuộc dự án tuyến tàu điện số 6

'Hà Nội – Chạm miền ký ức': Hành trình du lịch mới thuộc dự án tuyến tàu điện số 6

“Hà Nội – Chạm miền ký ức” mang đến cho du khách hành trình trải nghiệm thông qua tuyến du lịch tuyến tàu điện số 6 tại khu vực Đảo Ngọc Trúc Bạch.
Đường sắt và hàng không tăng chuyến, bổ sung hàng chục ngàn chỗ phục vụ Tết Dương lịch 2026

Đường sắt và hàng không tăng chuyến, bổ sung hàng chục ngàn chỗ phục vụ Tết Dương lịch 2026

Công ty Cổ phần Vận tải đường sắt triển khai chạy thêm nhiều chuyến tàu khách khu đoạn và nối thêm toa xe vào các đoàn tàu thường xuyên, với tổng số 20.000 chỗ.
Oran được vinh danh là Thành phố du lịch mới nổi hàng đầu châu Phi

Oran được vinh danh là Thành phố du lịch mới nổi hàng đầu châu Phi

Thành phố Oran của Algeria vừa được Liên minh Du lịch và Khách sạn châu Phi – châu Á trao giải vàng “Thành phố du lịch mới nổi hàng đầu châu Phi năm 2025”.
Hành trình du học và tinh thần vượt lên của người trẻ Việt

Hành trình du học và tinh thần vượt lên của người trẻ Việt

Ngày 28/12, Công ty phát hành sách Fahasa đã tổ chức buổi giao lưu, ra mắt cuốn sách “Viết cho những ngày không dám khóc” của tác giả Huỳnh Tú Uyên.
Ra mắt ấn bản đặc biệt 'Kim Vân Kiều' với phần minh họa của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm

Ra mắt ấn bản đặc biệt 'Kim Vân Kiều' với phần minh họa của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm

NXB Nhã Nam vừa giới thiệu ấn bản đặc biệt 'Kim Vân Kiều' tới bạn đọc và giới nghiên cứu.
Để xuất khẩu tri thức không còn bỏ ngỏ

Để xuất khẩu tri thức không còn bỏ ngỏ

Đã đến lúc tăng cường hơn nữa chiến lược xuất khẩu sách để nâng vị thế tri thức và văn hóa Việt Nam trên bản đồ toàn cầu.
Rực rỡ những sắc màu văn hoá Việt Nam tại Trung Quốc

Rực rỡ những sắc màu văn hoá Việt Nam tại Trung Quốc

Ngày 21/12 tại thủ đô Bắc Kinh đã diễn ra Ngày Văn hóa Việt Nam tại Trung Quốc.
Hòa nhạc nguyện cầu hòa bình, hữu nghị và những lời chúc an lành

Hòa nhạc nguyện cầu hòa bình, hữu nghị và những lời chúc an lành

Ban nhạc Hy Vọng đã tổ chức chương trình “Hòa nhạc nguyện cầu hòa bình, hữu nghị” tại Phòng hòa nhạc nhỏ của Nhạc viện Hà Nội.
Cuộc triển lãm kể câu chuyện tình bạn vượt biên giới

Cuộc triển lãm kể câu chuyện tình bạn vượt biên giới

Triển lãm nghệ thuật “Tình bạn – Friendship” tại Bảo tàng Mỹ thuật Văn Dương Thành (Hà Nội) quy tụ 5 nghệ sĩ đến từ Việt Nam, Tây Ban Nha, Đức và Mỹ.
Khám phá 'Kinh đô Thăng Long' bằng công nghệ trình diễn hiện đại

Khám phá 'Kinh đô Thăng Long' bằng công nghệ trình diễn hiện đại

Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội vừa ra mắt vở trình diễn “Kinh đô Thăng Long” ứng dụng công nghệ 3D mapping kết hợp Không gian trải nghiệm số.
Huế mở rộng đối tượng miễn, giảm phí tham quan di tích lịch sử văn hoá từ năm 2026

Huế mở rộng đối tượng miễn, giảm phí tham quan di tích lịch sử văn hoá từ năm 2026

TP. Huế vừa thông qua Nghị quyết quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí tham quan di tích lịch sử văn hóa thuộc Quần thể Di tích Cố ...
Đưa Không gian tranh Đông Hồ ra thế giới

Đưa Không gian tranh Đông Hồ ra thế giới

Tranh dân gian Đông Hồ bền bỉ như chính tinh thần của văn hóa làng Việt, nơi cái đẹp gắn với đạo lý, nghệ thuật gắn với đời sống.
Họa tiết 'truyền kỳ' của người H'Mông

Họa tiết 'truyền kỳ' của người H'Mông

Từ hoa văn trang phục đến họa tiết kiến trúc, người H’Mông đã hình thành một hệ ngôn ngữ tạo hình độc đáo, trong đó cái đẹp không chỉ để chiêm ngưỡng.
Nón làng Chuông: Dáng quê trong từng nếp lá

Nón làng Chuông: Dáng quê trong từng nếp lá

Ở làng Chuông (xã Thanh Oai, Thành phố Hà Nội) những vòng tre, tầng lá và mũi kim vẫn ngày ngày được nâng niu bởi những con người chọn 'ở lại' với nghề.
Di sản văn hóa Việt Nam: Dòng chảy bền bỉ từ truyền thống đến hiện đại

Di sản văn hóa Việt Nam: Dòng chảy bền bỉ từ truyền thống đến hiện đại

Trưng bày “Di sản văn hóa Việt Nam – Sức sống từ truyền thống đến hiện đại” được tổ chức tại Khu di sản Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội phục vụ công chúng.
Phiên bản di động