'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng' dưới góc nhìn của người Pháp

Hà Anh
Ngày 27/8, nhân dịp 110 năm ngày mất của "hùm thiêng Yên Thế" Đề Thám, Nhã Nam và Viện Pháp phối hợp tổ chức ra mắt tác phẩm 'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng'.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Cuốn sách Đề thám - thời kỳ huy hoàng tập hợp các bức điện báo, các thông tin báo chí và bài phân tích về chiến dịch hành quân chống Đề Thám của quân Pháp từ tháng 1-3/1909.

Tin liên quan
Giới thiệu nét văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam và nghi lễ Hầu Đồng tại Australia Giới thiệu nét văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam và nghi lễ Hầu Đồng tại Australia

Trong mắt quân Pháp, Yên Thế là một vùng không dễ tiếp cận, tiềm ẩn nhiều hiểm nguy trắc trở, nghĩa quân cũng như người dân Yên Thế là những con người khó quy hàng, còn Đề Thám thực sự là một “hùm thiêng”, thoắt ẩn, thoắt hiện, không sao khuất phục nổi.

Cuốn sách là một chùm tư liệu đáng quý cho những ai muốn tìm hiểu thêm góc nhìn của người Pháp về nhân vật vẫn còn nhiều tranh cãi như Đề Thám.

Giới thiệu cuốn sách

Ngay từ khi Đề Thám còn sống và sau đó, khi dư âm khởi nghĩa Yên Thế vẫn còn hằn sâu trên đât An Nam, người Pháp đã dành nhiều bút mực, báo chí, sách vở để đưa tin, giới thiệu, đánh giá và nhận định về “hùm thiêng Yên Thế".

'Đề thám - thời kỳ huy hoàng' dưới góc nhìn của người Pháp
Bìa sách 'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng'. (Nguồn: Nhã Nam)

Có thể kể đến một số tài liệu như Pirates et rebelles au Tonkin, nos soldats au Yen-The (Giặc giã và thổ phỉ ở Bắc Kỳ, quân đội của chúng ta tại Yên Thế, 1892) của đại tá Henri Frey, người tham chiến trực tiếp trận đánh đồn Hố Chuối (cuối 1890 đầu 1891); Opérations militaires au Tonkin (Những cuộc hành quân tại Bắc Kỳ, 1896) của sĩ quan Chabrol; Hoang Tham pirate (Tướng cướp Hoàng Hoa Thám, 1933) của Paul Chack; Au Tonkin. La vie aventureuse de Hoang Hoa Tham chef pirate (Ở Bắc Kỳ: Cuộc đời phiêu bạt của tướng cướp Hoàng Hoa Thám, khoảng giữa thập niên 1930) của A. L. Bouchet, người có nhiều lần gặp gia đình Đề Thám,…

Câu chuyện Đề Thám tiếp tục kéo dài trong giới sử học Pháp cho đến những năm gần đây, trong đó có thể kể đến công trình Le De Tham 1846-1913: Un résistant vietnamien à la colonisation française (Đề Thám 1846-1913: Một nghĩa sĩ Việt Nam chống lại chế độ thuộc địa Pháp, 2007) của Claude Gendre.

Cuốn sách Đề Thám – Thời kỳ huy hoàng vốn có nhan đề gốc là L’homme du jour. Le De Tham (Người đương thời. Đề Thám), được xuất bản năm 1909 tại Hà Nội, là một trong những tài liệu ra đời sớm, có tính thời sự của Đề Thám, về các cuộc đối kháng quân sự giữa chính quyền Pháp và đội quân Yên Thế. Tác giả biên soạn tài liệu này là Maliverney, chủ bút báo Tương lai Bắc Kỳ (L’Avenir du Tonkin).

Cuốn sách gồm ba nội dung chính: giới thiệu nguồn gốc, tiểu sử Đề Thám và các hoạt động của ông trước năm 1909; các bài báo, điện tín của phóng viên báo Tương lai Bắc Kỳ gửi về từ Yên Thế; một số bài phóng sự, ký sự trận chiến năm 1909 tại Yên Thế.

Cuốn sách cung cấp thêm cho bạn đọc một sử liệu tham khảo với nhiều thông tin sinh động, cụ thể, đặc biệt có cả tư liệu ảnh và bản đồ, về Đề Thám, khởi nghĩa Yên Thế.

Cần đọc trong sự đối chiếu, kiểm chứng

Đề Thám – Thời kỳ huy hoàng được viết bởi góc nhìn, quan điểm và tâm thế của người Pháp nên đây là tài liệu tham khảo, cần đọc trong sự đối chiếu, kiểm chứng với nhiều tài liệu, nghiên cứu lịch sử khác.

Trong quá trình chuyển ngữ, đơn vị xuất bản gặp rất nhiều khó khăn để biên tập chính xác các địa danh, nhân danh. Các địa danh, nhân danh do tác giả Pháp ghi lại, thường là giữ nguyên phiên âm tiếng Việt không dấu, có khi dựa vào trí nhớ/lời kể, nên không thể coi là chính xác tuyệt đối.

Hơn nữa, địa bàn hoạt động của Đề Thám rất rộng, bao gồm Bắc Giang, Thái Nguyên, Lạng Sơn, nên cũng có nhiều đơn vị như làng/xóm/thôn hoặc châu mà hiện nay, sau nhiều lần cải cách hành chính, đã thay đổi hoặc không còn. Một số địa danh/nhân danh không thể tra cứu, đơn vị phát hành quyết định để nguyên văn phiên âm như bản gốc...

Hoàng Hoa Thám (1858-1913), hay được biết nhiều hơn dưới tên gọi Đề Thám, là một nhật vật nổi bật trong lịch sử Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.

Là thủ lĩnh chỉ huy cuộc khởi nghĩa Yên Thế khiến chính quyền thực dân Pháp mất rất nhiều công sức đánh dẹp, Đề Thám nhận được sự quan tâm rất lớn của công chúng trên cả phương diện quân sự, chính trị lẫn phương diện thông tin đời tư, hành trang, cuộc đời.

Ngắm những bức ảnh đẹp nhất mang tên 'Tỏa sáng Việt Nam'

Ngắm những bức ảnh đẹp nhất mang tên 'Tỏa sáng Việt Nam'

Những bức ảnh xuất sắc của Cuộc thi Ảnh Xúc tiến, quảng bá du lịch năm 2022 với chủ đề "Tỏa sáng Việt Nam - ...

Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học thiên văn cùng cuốn sách mới về bầu trời và các vì sao

Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học thiên văn cùng cuốn sách mới về bầu trời và các vì sao

Ngày 15/7, Viện Pháp tại Hà Nội và Nhà xuất bản Tri thức tổ chức tọa đàm Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học ...

Khám phá miền ký ức của một Đại sứ

Khám phá miền ký ức của một Đại sứ

Nổi tiếng với bút danh Thăng Sắc, nhưng đây là lần đầu tiên Đại sứ, nhà văn Nguyễn Chiến Thắng lấy bút danh tên thật ...

Cuốn sách phác họa 7 kiểu người nên kết giao

Cuốn sách phác họa 7 kiểu người nên kết giao

'Luật hấp dẫn về mối quan hệ' là một cuốn sách giáo khoa phác họa 7 kiểu người mà chúng ta thường sẽ gặp và ...

Cuốn sách truyền cảm hứng cho những ai đang tìm kiếm bình yên và tự do

Cuốn sách truyền cảm hứng cho những ai đang tìm kiếm bình yên và tự do

Sau hai tác phẩm Sự thực về giác ngộ: Con đường bình an và tự do, Điều quan trọng nhất: Lẽ thật cuộc đời từ ...

Đọc thêm

Âm vang khúc ca của 'tình yêu và hy vọng' Việt Nam-Sri Lanka

Âm vang khúc ca của 'tình yêu và hy vọng' Việt Nam-Sri Lanka

Ca khúc 'Song of Love and Hope' của nhạc sĩ người Sri Lanka đã vinh dự được trao giải Ba tại Lễ trao Giải thưởng toàn quốc về thông tin ...
Giá vàng hôm nay 20/12/2025 'quay xe' sau đỉnh lịch sử, chốt lời nhiều hơn trú ẩn, sức bền đáng chú ý của kim loại quý trong năm 2026

Giá vàng hôm nay 20/12/2025 'quay xe' sau đỉnh lịch sử, chốt lời nhiều hơn trú ẩn, sức bền đáng chú ý của kim loại quý trong năm 2026

Giá vàng hôm nay 20/12/2025 'quay xe' sau kỷ lục, dòng tiền trú ẩn tạm lắng, sức bền đáng chú ý của giá vàng...
Việt Nam - Hàn Quốc thúc đẩy hợp tác trong các khuôn khổ APEC và Mekong

Việt Nam - Hàn Quốc thúc đẩy hợp tác trong các khuôn khổ APEC và Mekong

Trong hai ngày 18 - 19/12, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự các hoạt động tại Hàn Quốc trong khuôn khổ ...
Phát huy vai trò 'đại sứ nhân dân' của sinh viên Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Phát huy vai trò 'đại sứ nhân dân' của sinh viên Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài và Hội Sinh viên Việt Nam tại Australia tổ chức tọa đàm “Sinh viên với đối ngoại nhân dân ...
Định hình tiêu chuẩn quyền con người mới tại Liên hợp quốc và hàm ý chính sách cho Việt Nam

Định hình tiêu chuẩn quyền con người mới tại Liên hợp quốc và hàm ý chính sách cho Việt Nam

Ngày 19/12 tại Hà Nội đã diễn ra Hội thảo khoa học 'Định hình tiêu chuẩn quyền con người mới tại Liên hợp quốc và hàm ý chính sách cho ...
Bộ Ngoại giao lên tiếng về Báo cáo cập nhật về Việt Nam của Hoa Kỳ

Bộ Ngoại giao lên tiếng về Báo cáo cập nhật về Việt Nam của Hoa Kỳ

Ngày 19/12, Người phát ngôn Phạm Thu Hằng trả lời về phản ứng của Việt Nam trước việc USCIRF công bố Báo cáo cập nhật về Việt Nam.
Indonesia muốn thu hút thêm khách quốc tế trong năm 2025-2026 nhờ chiến lược này

Indonesia muốn thu hút thêm khách quốc tế trong năm 2025-2026 nhờ chiến lược này

Indonesia tập trung vào 15 thị trường du lịch năm 2025-2026 nhằm thúc đẩy tăng trưởng lượng khách quốc tế, nâng cao mức chi tiêu và kéo dài thời gian lưu trú.
Bất ngờ với xu hướng mua sắm 'chỉ gói gọn trong chiếc túi nhỏ' của khách du lịch tại Hàn Quốc

Bất ngờ với xu hướng mua sắm 'chỉ gói gọn trong chiếc túi nhỏ' của khách du lịch tại Hàn Quốc

Khách du lịch Hàn Quốc hiện đang chi tiền mua sắm những gì? Câu trả lời có thể khiến bạn bất ngờ và có lẽ các món đồ cũng vừa vặn trong một chiếc túi ...
Du lịch Việt Nam đón vị khách quốc tế thứ 20 triệu

Du lịch Việt Nam đón vị khách quốc tế thứ 20 triệu

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh An Giang trang trọng tổ chức Lễ đón khách du lịch quốc tế thứ 20 triệu đến Việt Nam.
Xu hướng du lịch mới ở Seoul

Xu hướng du lịch mới ở Seoul

Khám mắt nhanh, giá cạnh tranh và không gian mua sắm hiện đại đã giúp K-glasses trở thành xu hướng du lịch mới ở Seoul, thu hút đông đảo du khách quốc tế.
3 đại diện Việt Nam trong top 100 thành phố ẩm thực ngon nhất thế giới

3 đại diện Việt Nam trong top 100 thành phố ẩm thực ngon nhất thế giới

Chuyên trang ẩm thực TasteAtlas tiếp tục điểm tên Huế, Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh trong danh sách 100 thành phố ẩm thực ngon nhất thế giới.
Điểm nhấn tâm linh mới của Nam Bộ tại núi Bà Đen, Tây Ninh

Điểm nhấn tâm linh mới của Nam Bộ tại núi Bà Đen, Tây Ninh

Lễ an vị tôn tượng Đức Phật Câu Na Hàm trên đỉnh núi Bà Đen (Tây Ninh) là dịp để du khách tìm về chốn thiêng, gửi gắm ước vọng cát tường và tài lộc.
Vinh danh các thành tựu nghiên cứu văn học Nhật Bản tại Việt Nam

Vinh danh các thành tựu nghiên cứu văn học Nhật Bản tại Việt Nam

Lễ trao giải Cuộc thi Luận văn Nghiên cứu văn học Nhật Bản – Giải thưởng Inoue Yasushi lần thứ 7 sẽ được tổ chức vào ngày 21/12 tại Hà Nội.
Kính vạn hoa – Giai điệu học trò ngân vang ba thập niên

Kính vạn hoa – Giai điệu học trò ngân vang ba thập niên

Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức chương trình tôn vinh bộ sách kinh điển Kính vạn hoa và tri ân các thế hệ bạn đọc đã lớn lên cùng tác phẩm.
Trạm sách cộng đồng người Việt tại Nhật Bản: Sáng kiến lan tỏa tri thức, gắn kết  kiều bào

Trạm sách cộng đồng người Việt tại Nhật Bản: Sáng kiến lan tỏa tri thức, gắn kết kiều bào

Dự án "Trạm sách cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản” đã chính thức được ra mắt trong không khí trang trọng, ấm áp.
Nghệ thuật ánh sáng – Nhịp cầu mới trong ngoại giao văn hóa Việt Nam-Hàn Quốc

Nghệ thuật ánh sáng – Nhịp cầu mới trong ngoại giao văn hóa Việt Nam-Hàn Quốc

Triển lãm nghệ thuật ánh sáng về Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa được tổ chức tại Hàn Quốc là một minh chứng rõ nét cho vai trò của ngoại giao văn hóa.
Dấu ấn đẹp của Tuần lễ Điện ảnh Việt Nam tại Pháp

Dấu ấn đẹp của Tuần lễ Điện ảnh Việt Nam tại Pháp

Tối 12/12, tại rạp Pathé Palace, Lễ bế mạc Tuần lễ Điện ảnh Việt Nam – Hành trình Ánh sáng đã diễn ra trong không khí trang trọng, ấm áp và tràn đầy cảm xúc.
Khai mở tương lai từ văn hóa và sáng tạo

Khai mở tương lai từ văn hóa và sáng tạo

Để sáng tạo trở thành động lực bền vững, cần đặt văn hóa, con người và bản sắc ở vị trí trung tâm.
Khai trương tour trải nghiệm 'Ký ức Cột cờ' tại Hoàng thành Thăng Long

Khai trương tour trải nghiệm 'Ký ức Cột cờ' tại Hoàng thành Thăng Long

Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội vừa phối hợp với Tổng Công ty Du lịch Hà Nội tổ chức khai trương tour trải nghiệm “Ký ức Cột cờ”.
Khi ngoại giao văn hóa thắp sáng di sản

Khi ngoại giao văn hóa thắp sáng di sản

Hành trình của nghề tranh Đông Hồ cho thấy vai trò nổi bật của ngoại giao văn hóa trong việc đưa tinh hoa dân tộc hòa vào dòng chảy chung của văn hóa nhân loại.
Đông Hồ thế sự: Lời giải mã di sản đầy kiêu hãnh của người trẻ

Đông Hồ thế sự: Lời giải mã di sản đầy kiêu hãnh của người trẻ

Tối 14/12, ánh đèn tại hội trường Đại học Văn hóa Hà Nội đã tắt, nhưng dư âm của 'Đông Hồ thế sự' vẫn làm day dứt lòng khán giả.
Phát hiện con đường thiêng ở Khu di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn

Phát hiện con đường thiêng ở Khu di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn

Ttại Khu di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn, giới chuyên môn đã phát hiện và làm rõ dấu tích kiến trúc của con đường thiêng dẫn từ tháp K vào trung tâm thánh ...
Ra mắt Câu lạc bộ Di sản Áo dài Việt Nam tại Romania

Ra mắt Câu lạc bộ Di sản Áo dài Việt Nam tại Romania

Hội Phụ nữ Việt Nam tại Romania với sự bảo trợ của Đại sứ quán Việt Nam tại Romania đã tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ Di sản Áo dài Việt Nam tại ...
Món ăn của Ai Cập được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể

Món ăn của Ai Cập được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể

Việc UNESCO ghi danh món Koshary vào danh sách di sản phi vật thể, mở ra cơ hội quảng bá sâu rộng ẩm thực và bản sắc văn hóa của Ai Cập.
Phiên bản di động