'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng' dưới góc nhìn của người Pháp

Hà Anh
Ngày 27/8, nhân dịp 110 năm ngày mất của "hùm thiêng Yên Thế" Đề Thám, Nhã Nam và Viện Pháp phối hợp tổ chức ra mắt tác phẩm 'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng'.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Cuốn sách Đề thám - thời kỳ huy hoàng tập hợp các bức điện báo, các thông tin báo chí và bài phân tích về chiến dịch hành quân chống Đề Thám của quân Pháp từ tháng 1-3/1909.

Tin liên quan
Giới thiệu nét văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam và nghi lễ Hầu Đồng tại Australia Giới thiệu nét văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam và nghi lễ Hầu Đồng tại Australia

Trong mắt quân Pháp, Yên Thế là một vùng không dễ tiếp cận, tiềm ẩn nhiều hiểm nguy trắc trở, nghĩa quân cũng như người dân Yên Thế là những con người khó quy hàng, còn Đề Thám thực sự là một “hùm thiêng”, thoắt ẩn, thoắt hiện, không sao khuất phục nổi.

Cuốn sách là một chùm tư liệu đáng quý cho những ai muốn tìm hiểu thêm góc nhìn của người Pháp về nhân vật vẫn còn nhiều tranh cãi như Đề Thám.

Giới thiệu cuốn sách

Ngay từ khi Đề Thám còn sống và sau đó, khi dư âm khởi nghĩa Yên Thế vẫn còn hằn sâu trên đât An Nam, người Pháp đã dành nhiều bút mực, báo chí, sách vở để đưa tin, giới thiệu, đánh giá và nhận định về “hùm thiêng Yên Thế".

'Đề thám - thời kỳ huy hoàng' dưới góc nhìn của người Pháp
Bìa sách 'Đề Thám - thời kỳ huy hoàng'. (Nguồn: Nhã Nam)

Có thể kể đến một số tài liệu như Pirates et rebelles au Tonkin, nos soldats au Yen-The (Giặc giã và thổ phỉ ở Bắc Kỳ, quân đội của chúng ta tại Yên Thế, 1892) của đại tá Henri Frey, người tham chiến trực tiếp trận đánh đồn Hố Chuối (cuối 1890 đầu 1891); Opérations militaires au Tonkin (Những cuộc hành quân tại Bắc Kỳ, 1896) của sĩ quan Chabrol; Hoang Tham pirate (Tướng cướp Hoàng Hoa Thám, 1933) của Paul Chack; Au Tonkin. La vie aventureuse de Hoang Hoa Tham chef pirate (Ở Bắc Kỳ: Cuộc đời phiêu bạt của tướng cướp Hoàng Hoa Thám, khoảng giữa thập niên 1930) của A. L. Bouchet, người có nhiều lần gặp gia đình Đề Thám,…

Câu chuyện Đề Thám tiếp tục kéo dài trong giới sử học Pháp cho đến những năm gần đây, trong đó có thể kể đến công trình Le De Tham 1846-1913: Un résistant vietnamien à la colonisation française (Đề Thám 1846-1913: Một nghĩa sĩ Việt Nam chống lại chế độ thuộc địa Pháp, 2007) của Claude Gendre.

Cuốn sách Đề Thám – Thời kỳ huy hoàng vốn có nhan đề gốc là L’homme du jour. Le De Tham (Người đương thời. Đề Thám), được xuất bản năm 1909 tại Hà Nội, là một trong những tài liệu ra đời sớm, có tính thời sự của Đề Thám, về các cuộc đối kháng quân sự giữa chính quyền Pháp và đội quân Yên Thế. Tác giả biên soạn tài liệu này là Maliverney, chủ bút báo Tương lai Bắc Kỳ (L’Avenir du Tonkin).

Cuốn sách gồm ba nội dung chính: giới thiệu nguồn gốc, tiểu sử Đề Thám và các hoạt động của ông trước năm 1909; các bài báo, điện tín của phóng viên báo Tương lai Bắc Kỳ gửi về từ Yên Thế; một số bài phóng sự, ký sự trận chiến năm 1909 tại Yên Thế.

Cuốn sách cung cấp thêm cho bạn đọc một sử liệu tham khảo với nhiều thông tin sinh động, cụ thể, đặc biệt có cả tư liệu ảnh và bản đồ, về Đề Thám, khởi nghĩa Yên Thế.

Cần đọc trong sự đối chiếu, kiểm chứng

Đề Thám – Thời kỳ huy hoàng được viết bởi góc nhìn, quan điểm và tâm thế của người Pháp nên đây là tài liệu tham khảo, cần đọc trong sự đối chiếu, kiểm chứng với nhiều tài liệu, nghiên cứu lịch sử khác.

Trong quá trình chuyển ngữ, đơn vị xuất bản gặp rất nhiều khó khăn để biên tập chính xác các địa danh, nhân danh. Các địa danh, nhân danh do tác giả Pháp ghi lại, thường là giữ nguyên phiên âm tiếng Việt không dấu, có khi dựa vào trí nhớ/lời kể, nên không thể coi là chính xác tuyệt đối.

Hơn nữa, địa bàn hoạt động của Đề Thám rất rộng, bao gồm Bắc Giang, Thái Nguyên, Lạng Sơn, nên cũng có nhiều đơn vị như làng/xóm/thôn hoặc châu mà hiện nay, sau nhiều lần cải cách hành chính, đã thay đổi hoặc không còn. Một số địa danh/nhân danh không thể tra cứu, đơn vị phát hành quyết định để nguyên văn phiên âm như bản gốc...

Hoàng Hoa Thám (1858-1913), hay được biết nhiều hơn dưới tên gọi Đề Thám, là một nhật vật nổi bật trong lịch sử Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.

Là thủ lĩnh chỉ huy cuộc khởi nghĩa Yên Thế khiến chính quyền thực dân Pháp mất rất nhiều công sức đánh dẹp, Đề Thám nhận được sự quan tâm rất lớn của công chúng trên cả phương diện quân sự, chính trị lẫn phương diện thông tin đời tư, hành trang, cuộc đời.

Ngắm những bức ảnh đẹp nhất mang tên 'Tỏa sáng Việt Nam'

Ngắm những bức ảnh đẹp nhất mang tên 'Tỏa sáng Việt Nam'

Những bức ảnh xuất sắc của Cuộc thi Ảnh Xúc tiến, quảng bá du lịch năm 2022 với chủ đề "Tỏa sáng Việt Nam - ...

Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học thiên văn cùng cuốn sách mới về bầu trời và các vì sao

Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học thiên văn cùng cuốn sách mới về bầu trời và các vì sao

Ngày 15/7, Viện Pháp tại Hà Nội và Nhà xuất bản Tri thức tổ chức tọa đàm Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học ...

Khám phá miền ký ức của một Đại sứ

Khám phá miền ký ức của một Đại sứ

Nổi tiếng với bút danh Thăng Sắc, nhưng đây là lần đầu tiên Đại sứ, nhà văn Nguyễn Chiến Thắng lấy bút danh tên thật ...

Cuốn sách phác họa 7 kiểu người nên kết giao

Cuốn sách phác họa 7 kiểu người nên kết giao

'Luật hấp dẫn về mối quan hệ' là một cuốn sách giáo khoa phác họa 7 kiểu người mà chúng ta thường sẽ gặp và ...

Cuốn sách truyền cảm hứng cho những ai đang tìm kiếm bình yên và tự do

Cuốn sách truyền cảm hứng cho những ai đang tìm kiếm bình yên và tự do

Sau hai tác phẩm Sự thực về giác ngộ: Con đường bình an và tự do, Điều quan trọng nhất: Lẽ thật cuộc đời từ ...

Đọc thêm

Indonesia phấn đấu sớm hoàn tất đàm phán FTA với EAEU

Indonesia phấn đấu sớm hoàn tất đàm phán FTA với EAEU

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto tiếp Phó Thủ tướng thứ nhất Nga Denis Manturov tại Cung điện Merdeka, thủ đô Jakarta vào chiều 15/4.
Đàm phán hạt nhân Mỹ-Iran: Washington ra điều kiện, Tehran tuyên bố lằn ranh đỏ

Đàm phán hạt nhân Mỹ-Iran: Washington ra điều kiện, Tehran tuyên bố lằn ranh đỏ

Iran khẳng định, an ninh quốc gia, phòng thủ và sức mạnh quân sự là những lằn ranh đỏ của không thể được đem ra thảo luận với Mỹ.
Bộ Xây dựng ký kết 7 văn kiện quan trọng trong lĩnh vực đường sắt, đường bộ với Trung Quốc

Bộ Xây dựng ký kết 7 văn kiện quan trọng trong lĩnh vực đường sắt, đường bộ với Trung Quốc

Việt Nam và Trung Quốc đã ký 7 văn kiện hợp tác quan trọng trong lĩnh vực giao thông nhân chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập ...
Toàn văn Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc

Toàn văn Tuyên bố chung Việt Nam-Trung Quốc

Nhân dịp Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, hai nước đã ra Tuyên bố chung.
Thủ tướng Phạm Minh Chính ra sân bay tiễn Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình

Thủ tướng Phạm Minh Chính ra sân bay tiễn Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình

Thủ tướng Phạm Minh Chính chúc mừng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam rất thành công.
Lịch cúp điện Tiền Giang hôm nay ngày 16/4/2025

Lịch cúp điện Tiền Giang hôm nay ngày 16/4/2025

Thông tin lịch cúp điện tại Tiền Giang theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 16/4/2025.
Hà Nội qua ống kính của phóng viên Trung Quốc

Hà Nội qua ống kính của phóng viên Trung Quốc

Tân Hoa xã (Trung Quốc) mới đây đăng tải nhiều hình ảnh về Hà Nội, thủ đô nghìn năm văn hiến của Việt Nam.
Vườn quốc gia Tam Đảo - Thiên đường xanh giữa mây ngàn

Vườn quốc gia Tam Đảo - Thiên đường xanh giữa mây ngàn

Vẻ hoang sơ và kỳ vĩ của Vườn quốc gia Tam Đảo khiến nơi đây được ví như thiên đường xanh giữa mây ngàn.
Khám phá vẻ đẹp được bảo tồn qua thời gian của phố cổ Trung Quốc

Khám phá vẻ đẹp được bảo tồn qua thời gian của phố cổ Trung Quốc

Phố cổ Lệ Giang, Ba phường bảy ngõ, phố cổ Bình Giang, Vĩnh Khánh phường… là những điển hình về phát triển du lịch hài hòa và bền vững tại Trung Quốc.
Tích cực quảng bá hình ảnh du lịch Việt Nam và Hà Nội nhân dịp Hội nghị thượng đỉnh P4G

Tích cực quảng bá hình ảnh du lịch Việt Nam và Hà Nội nhân dịp Hội nghị thượng đỉnh P4G

Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đề nghị với Sở Du lịch Hà Nội tổ chức những hoạt động nhằm quảng bá hình ảnh thủ đô hấp dẫn, thân thiện và an toàn.
Quảng bá hình ảnh Việt Nam tươi đẹp, rực rỡ sắc màu nhân Hội nghị thượng đỉnh P4G lần thứ tư

Quảng bá hình ảnh Việt Nam tươi đẹp, rực rỡ sắc màu nhân Hội nghị thượng đỉnh P4G lần thứ tư

Nhân Hội nghị thượng đỉnh P4G, Trung tâm Thông tin du lịch chính thức ra mắt ba video clip quảng bá hình ảnh, thương hiệu du lịch Việt Nam.
VITM Hà Nội 2025 lan tỏa tinh thần đổi mới, sáng tạo cho du lịch Việt Nam

VITM Hà Nội 2025 lan tỏa tinh thần đổi mới, sáng tạo cho du lịch Việt Nam

VITM Hà Nội 2035 diễn ra từ 10-13/4 chứng minh sức hút mạnh mẽ, không chỉ về quy mô mà còn ở những định hướng phát triển đột phá cho ngành du lịch.
‘Phim kiếm hiệp’ về AI

‘Phim kiếm hiệp’ về AI

Bá chủ AI là một tác phẩm xuất sắc của Parmy Olson, mang đến một phân tích toàn diện về sự phát triển nhanh chóng của AI...
Kiệt tác của Jimmy Liao trở lại với diện mạo hoàn toàn mới

Kiệt tác của Jimmy Liao trở lại với diện mạo hoàn toàn mới

Hai tác phẩm kinh điển của Jimmy Liao - tác giả được yêu thích toàn cầu, vừa trở lại với độc giả Việt Nam với bản nâng cấp năm 2025.
Cuốn tiểu thuyết khơi dậy niềm tự hào về giá trị dân tộc

Cuốn tiểu thuyết khơi dậy niềm tự hào về giá trị dân tộc

'Báu vật trời Nam - bên kia thế giới' không chỉ là một câu chuyện kể, mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm gìn giữ những giá trị cốt lõi của dân tộc.
Văn chương là cầu nối tình hữu nghị

Văn chương là cầu nối tình hữu nghị

Nhà văn Wayne Karlin có những đóng góp quan trọng trong việc giới thiệu văn học đương đại Việt Nam ra thế giới.
Ấn tượng ngày văn hóa của cộng đồng du học sinh Việt Nam tại Tyumen

Ấn tượng ngày văn hóa của cộng đồng du học sinh Việt Nam tại Tyumen

Ngày Văn hoá Việt Nam tại Tyumen lần đầu tiên đã diễn ra tại Hội trường quốc tế - Trung tâm Hội nghị Công viên công nghệ Tyumen (Tyumen Technopark), Nga.
Thời của dòng phim độc lập

Thời của dòng phim độc lập

Từng bị dán nhãn kén khán giả, thậm chí chỉ dành cho các nhà phê bình, giờ đây phim độc lập ngày càng trở nên phổ biến với công chúng.
Người Khmer về chùa Tông Kim Quang đón Tết Chol Chnam Thmay

Người Khmer về chùa Tông Kim Quang đón Tết Chol Chnam Thmay

Sáng 13/4, lễ hội Tết Chol Chnam Thmay của đồng bào Khmer đã diễn ra tại chùa Tông Kim Quang (huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương), với niềm hoan hỷ.
Chủ tịch Quốc hội: Bắc Ninh sẽ tiếp tục gìn giữ các giá trị văn hóa, quyết tâm xây dựng quê hương giàu đẹp

Chủ tịch Quốc hội: Bắc Ninh sẽ tiếp tục gìn giữ các giá trị văn hóa, quyết tâm xây dựng quê hương giàu đẹp

Bắc Ninh - Kinh Bắc là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, có nền văn hóa, văn hiến lâu đời, phong phú và độc đáo, cái nôi của người Việt Cổ.
Nét văn hóa đặc sắc mang tên Lễ hội Tràng An

Nét văn hóa đặc sắc mang tên Lễ hội Tràng An

Lễ hội Tràng An còn được biết đến là Lễ mở cửa rừng được tổ chức thường niên, là nét văn hóa đặc sắc, gắn liền với các giá trị nổi bật toàn cầu.
Xác định các chuẩn mực trong hành vi ứng xử của người làm công tác di sản văn hóa

Xác định các chuẩn mực trong hành vi ứng xử của người làm công tác di sản văn hóa

Thứ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương vừa ký Quyết định ban hành Quy tắc ứng xử nghề nghiệp của người làm công tác di sản văn hóa.
Liên kết quảng bá di sản văn hóa giữa các địa phương trên cả nước

Liên kết quảng bá di sản văn hóa giữa các địa phương trên cả nước

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức triển lãm 'Không gian Du lịch, di sản văn hóa, danh thắng và sản phẩm thủ công truyền thống Việt Nam' tại Huế .
Việt Nam có bao nhiêu di sản tư liệu được UNESCO ghi danh?

Việt Nam có bao nhiêu di sản tư liệu được UNESCO ghi danh?

Bộ sưu tập tài liệu của nhạc sĩ Hoàng Vân đã tiếp tục nối dài danh sách Di sản Tư liệu Thế giới của Việt Nam được UNESCO ghi danh.
Phiên bản di động