Thoạt nhìn, chuyến đi có phần nặng về hình thức hơn là thực chất, có thể thấy qua các tuyên bố chung cuối mỗi chuyến thăm. Tại Thái Lan, Ngoại trưởng Nga phát biểu rằng: “Người dân hai nước chúng tôi gắn bó với nhau nhờ tình hữu nghị lâu bền, sự tôn trọng và tin tưởng lẫn nhau”. Hay khi kết thúc hội đàm với người đồng cấp Indonesia Retno Marsudi, ông Lavrov cho biết: “Chúng tôi hài lòng về quan điểm tương đồng của hai bên đối với hầu hết các vấn đề quốc tế và khu vực”.
| Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov gặp người đồng cấp Indonesia Retno Marsudi tại Jakarta, ngày 9/8. (Nguồn: AFP). |
Tuy nhiên, sẽ thật sai lầm khi không nhìn nhận được ý nghĩa quan trọng trong chuyến thăm của Ngoại trưởng Lavrov tới khu vực Đông Nam Á: một phương thức tiếp cận mới nhằm định vị lại quyền lực của Nga tại khu vực châu Á. Theo giới quan sát, chuyến thăm có thể coi là dấu mốc phát triển chiến lược đáng chú ý của Moscow tại châu Á trong thời điểm hiện tại. Có nhiều nguyên nhân lý giải cho chiến lược mới này của Nga.
Trước hết, mặc dù Nga luôn tuyên bố là quốc gia thuộc cả hai lục địa Á và Âu, thực tế là quan hệ với phương Tây vẫn luôn chiếm nhiều sự quan tâm của Moscow hơn. Nga chưa có những thay đổi chiến lược thực sự nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng ở châu Á – nơi tiềm năng phát triển kinh tế ngày càng mạnh mẽ. Trong bối cảnh Trung Quốc đang nỗ lực gia tăng vị thế của mình, những thách thức khẳng định vị thế đang đổ dồn lên Nga không chỉ ở châu Âu mà còn ở cả châu Á.
Bên cạnh đó, chính sách thương mại với các nước ASEAN có sức hấp dẫn mạnh mẽ với Moscow. Nga luôn tích cực thúc đẩy sự tham gia của ASEAN vào các hiệp định thương mại tự do với Liên minh Kinh tế Á-Âu (EEU). Trong khi ASEAN đang dần khẳng định vị thế và vai trò ngày càng quan trọng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương cũng như trên thế giới, cái bắt tay của ASEAN với EEU được coi là thắng lợi chính trị cho Nga, đồng thời cho thấy Moscow đang có ảnh hưởng ngày càng lớn trong quan hệ quốc tế.
Cuối cùng, lý do chính khiến Nga ngày càng quan tâm đến châu Á vì đây là nơi chứng kiến những cuộc đối đầu chiến lược chính của thế giới, đồng thời là nơi Mỹ sẽ giành phần lớn sức cạnh tranh của mình. Trong khi tình hình trên bán đảo Triều Tiên và các cuộc xung đột khác ở châu Á có nguy cơ bùng nổ, Moscow càng có thêm động lực để khẳng định vị thế cường quốc thông qua chiến lược đẩy cao vai trò của Nga trong giải quyết các khủng hoảng quốc tế.