| Việc xây dựng Dòng chảy phương Bắc 2 ngừng lại, điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? (Nguồn: Sputnik) |
Như Washington lý giải, các biện pháp trừng phạt xuất phát từ mong muốn duy trì tuyến trung chuyển khí đốt thông qua Ukraine. Tuy nhiên, thỏa thuận mới giữa Naftogaz của Ukraine và Gazprom của Nga đã được ký kết, việc trung chuyển khí đốt qua Ukraine vẫn được duy trì, vậy sau lệnh trừng phạt này, tiếp theo sẽ là gì?
Lời đe dọa từ những nhà làm luật 'nhiệt tình'
Đối với các công ty liên quan đến công trình này, sau lệnh trừng phạt, dự kiến họ bị thu giữ tài sản, "đóng băng" khoản tài chính trong các ngân hàng Mỹ và hủy thị thực của các nhân viên.
Ngay sau khi Tổng thống Trump ký ban hành luật, Công ty Allseas của Thụy Sỹ, đơn vị phụ trách đặt các đường ống dẫn khí đốt của Dự án Dòng chảy phương Bắc đã tuyên bố tạm dừng công việc. Các tàu đặt đường ống Pioneering Spirit và Soliter trên biển Baltic thuộc sở hữu của công ty này đã được đình chỉ hoạt động. Vấn đề là ở chỗ lệnh trừng phạt còn chưa có hiệu lực.
Theo luật ngân sách mới của Mỹ: "Không dưới 60 ngày sau khi luật này có hiệu lực, Ngoại trưởng và Bộ trưởng Tài chính cần đệ trình lên ủy ban tương ứng của Quốc hội một bản báo cáo với danh sách các tàu lắp đặt ống dẫn cho 'Dòng chảy phương Bắc 2' cũng như những người nước ngoài đã bán hoặc cho thuê tàu để thực hiện dự án này".
Thế mà, từ tuần trước, trước cả khi Tổng thống Trump ký ban hành luật, các tác giả của dự luật gồm Thượng nghị sĩ Ted Cruise và Ron Johnson đã gửi thư cho nhà lãnh đạo Edward Heerm của công ty Allseas yêu cầu ngừng thi công ngay lập tức. Rõ ràng, các nhà lập pháp Mỹ đang tự nhận lấy chức năng vốn thuộc quyền Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính Mỹ.
Nội dung bức thư có đoạn: "Tiếp tục công việc chí ít là một ngày sau khi Tổng thống ký ngân sách cũng sẽ khiến công ty của ông đối mặt với các biện pháp trừng phạt tàn khốc nhất. Ông có một lựa chọn hoặc lập tức dừng lại, không hoàn thành đường ống hoặc thực hiện nỗ lực ngu ngốc để hoàn thành công việc và hủy diệt công ty".
Do xuất hiện tình huống chưa từng có nên công ty Thụy Sỹ đã tạm dừng hoạt động để phân tích các chi tiết dưới góc độ pháp lý. Công ty Allseas nói rõ rằng họ "trông đợi có giải thích chính xác về chuẩn mực, kỹ thuật và môi trường từ phía chính quyền Mỹ". Tuy nhiên, theo các thông tin được xác minh chiều 23/12, hai tàu Pioneering Spirit, Soliter và các tàu phụ trợ vẫn còn ở trong khu vực xây dựng Dòng chảy phương Bắc 2.
Thỏa thuận không chính thức Nga - Mỹ?
Xét theo mọi khía cạnh, kết quả phân tích sơ bộ về tình hình của các luật sư công ty Allseas không quá u ám. Tuy nhiên, cuối cùng, tất cả vẫn phụ thuộc vào cá nhân ông Trump. Ông Trump không thể đơn giản là không ký duyệt ngân sách quốc phòng cũng như không thể từ chối cả những mục riêng trong dự luật.
Hiện nay, trong tay ông Trump có một loạt bộ công cụ để ngăn chặn lệnh trừng phạt. Chẳng hạn, Nhà Trắng sẽ chính thức xác nhận các hạn chế chỉ có hiệu lực theo trình tự pháp lý dự trù sau khi Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính đệ trình lên Quốc hội một "danh sách đen". Trong khi đó, Nghị viện sẽ không vội vàng và sử dụng đầy đủ thời hạn hai tháng được dành cho họ.
Đầu tháng 12/2019, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ở Washington. Trong cuộc họp báo chung với ông Pompeo, ông Lavrov nhấn mạnh rằng Dòng chảy phương Bắc 2 sẽ được hoàn thành trong mọi trường hợp. Ông Pompeo không bình luận gì về điều này. Từ đó, các nhà phân tích kết luận rằng phải chăng đã có thỏa thuận không chính thức về đường ống dẫn khí đốt.
Theo các nhà phân tích, Washington sẽ không vội tiến hành các thủ tục pháp lý trong khi Gazprom sẽ hoàn thành đường ống dẫn. Đối với Nhà Trắng, đây sẽ là phương án tối ưu. Các nghị sĩ đều hài lòng và căng thẳng quan hệ với các đối tác châu Âu sẽ không trở nên phức tạp hơn nữa. Bất kể những lời hùng biện đối ngoại của ông Trump, điều đó sẽ hoàn toàn đúng theo phong cách của ông.
Đối với Dòng chảy phương Bắc 2, Washington có lẽ đã sẵn sàng "hãm phanh". Tuy nhiên, hai vị Thượng nghị sĩ nhiệt tình đã phá vỡ "trò chơi" của ông Trump, cố né luật, qua mặt cả Tổng thống và Bộ Ngoại giao để ra lệnh cho công ty nước ngoài được tham gia vào dự án nào và không được tham gia ở đâu.
Các phương án dự phòng
Hiện nay, để khắc phục thực trạng này, ông Trump sẽ phải sử dụng quyền loại trừ đối với một số pháp nhân nhất định, không áp dụng trừng phạt đối với các công ty sẽ ngừng hoạt động ở dự án Dòng chảy phương Bắc 2 trong vòng 30 ngày sau khi luật có hiệu lực. Điều đó có nghĩa là công ty Allseas có thể lắp đặt ống dẫn mà không có bất kỳ rủi ro mạo hiểm nào cho đến cuối tháng 1/2020. Trước hết, công ty Allseas cần được xác nhận về điều này. Trên thực tế, các tàu vẫn ở nguyên vị trí và có phần hy vọng.
Nếu Washington không kiềm chế trừng phạt, Gazprom sẽ buộc phải tìm kiếm phương án khác, có thể sử dụng các tàu đặt ống dẫn nội địa như "Viện sĩ Chersky". Tuy nhiên, tàu đang đậu ở Nakhodka và di chuyển sang biển Baltic sẽ mất khoảng hai tháng. Người ta cũng không loại trừ sự tham gia của các công ty Trung Quốc vào dự án. Quả thật, sẽ cần tiến hành đàm phán.
Kịch bản cuối cùng là hoàn thành đường ống dẫn khí theo cách cũ, lắp đặt các ống hàn nối dưới đáy biển. Điều này có vẻ lỗi thời nhưng trên thực tế, hiện nay phần lớn các đường ống ngầm từ giàn khoan đến cơ sở bảo quản ngoài khơi vẫn được xây dựng theo cách này.
Trong mọi trường hợp, nếu công ty Allseas từ chối hợp tác với Gazprom, việc hoàn thành dự án Dòng chảy phương Bắc 2 sẽ cần thêm thời gian và kinh phí, nghĩa là sẽ kéo dài thời hạn hoàn vốn của dự án.
Các chuyên gia đồng thuận trong đánh giá cho rằng dù thế nào chăng nữa, đường ống dẫn khí đốt vẫn sẽ được khởi động trong vòng một năm. Ông Peter Bayer, điều phối viên chính phủ của Đức về hợp tác xuyên Đại Tây Dương, tuyên bố ông chờ đợi dự án Dòng chảy phương Bắc 2 sẽ hoàn thành vào nửa cuối năm 2020.