Du lịch miễn thị thực ở Đông Nam Á: nam châm thu hút khách du lịch – và rắc rối

Tại công viên Gardens by the Bay nổi tiếng của Singapore, Sun Shiqi, 24 tuổi, đã chia sẻ về quyết định đi du lịch nước ngoài lần đầu tiên của mình, cô cho biết chính sách miễn thị thực cho công dân Trung Quốc của thành phố này là một điểm thu hút lớn.

Kể từ tháng 2, du khách Trung Quốc đã được miễn thị thực vào Singapore, đổi lại bằng thẻ thông hành 30 ngày cho người Singapore đến thăm Trung Quốc. Thỏa thuận này đặt họ ngang hàng với công dân từ Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và các nước thành viên ASEAN khác được hưởng các đặc quyền du lịch tương tự.

Việc du lịch miễn thị thực đã làm dấy lên làn sóng khám phá khắp Đông Nam Á, nơi du lịch đang chứng tỏ vai trò thiết yếu đối với nền kinh tế vẫn đang phục hồi sau đại dịch – thúc đẩy nhiều chính phủ nới lỏng các hạn chế nhập cư đã tồn tại từ lâu.

Du khách từ Ấn Độ, Trung Quốc và Nga nổi lên là những người hưởng lợi lớn nhất, đổ xô đến khám phá các bãi biển và khu nghỉ dưỡng trong khu vực. Nhiều người lần đầu tiên đi du lịch nước ngoài, bị thu hút bởi sự dễ dàng khi đi lại.

Đối với Sun, Singapore là một lựa chọn tự nhiên – không chỉ an toàn và sạch sẽ mà còn có ý nghĩa cá nhân vì là quê hương của một trong những ca sĩ yêu thích của cô, JJ Lin.

Tại các điểm nóng du lịch Phuket và Bali, tỷ lệ lấp đầy khách sạn đang tăng vọt trở lại mức trước đại dịch, các chuyến bay đã được nối lại đến nhiều thành phố hạng hai và hạng ba của Trung Quốc và các tour du lịch trọn gói cũng đang quay trở lại. Khách du lịch Ấn Độ, nổi tiếng với sức mua và lễ cưới xa hoa, đang đổ xô đến khu vực này, trong khi du khách Nga - cả những người giàu có và có ý thức về ngân sách - đang chuyển hướng tới khu vực này nhờ sự dễ dàng. Việc bãi bỏ các yêu cầu cấp thị thực nghiêm ngặt đã mở ra cơ hội cho nhiều du khách hơn đến khu vực này, đặc biệt là khách du lịch Trung Quốc và Ấn Độ.

Jeremiah Wong, trợ lý giám đốc truyền thông tiếp thị của Chan Brothers Travel cho biết, chính sách miễn thị thực 30 ngày của Singapore “tăng cường đáng kể sự tiện lợi bằng cách loại bỏ nhu cầu nộp đơn xin thị thực phức tạp đối với du khách Trung Quốc”.

Cơ hội lớn nhưng thách thức không nhỏ

Làn sóng người nhập cư tăng đột biến này, thường không được kiểm tra trước khi nhập cảnh, cũng làm dấy lên báo động về các thành phần tội phạm tiềm tàng xâm nhập vào Đông Nam Á.

Các báo cáo về các hoạt động bất hợp pháp, bao gồm trộm cắp, đột nhập và tội phạm có tổ chức mới, đã xuất hiện ở Singapore, dẫn đến việc tăng cường giám sát.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Singapore Sun Xueling nhấn mạnh vào thứ Hai khi trả lời câu hỏi của Quốc hội về tỷ lệ tội phạm kể từ khi miễn thị thực rằng không có chế độ thị thực nào có thể loại bỏ hoàn toàn những du khách không mong muốn. Bà cho biết, cách duy nhất để ngăn chặn hoàn toàn những tác nhân xấu là đóng cửa biên giới của đất nước, “nhưng làm như vậy sẽ phá hủy nền kinh tế của Singapore”.

Du lịch trong nước đã tăng đều đặn kể từ khi xảy ra đại dịch - đặc biệt là với các buổi hòa nhạc lớn của các nghệ sĩ toàn cầu như Coldplay và Taylor Swift thu hút đông đảo người dân vì "Singapore đã chứng minh rằng đây là một điểm đến du lịch đẳng cấp thế giới", Tat Yam Suen, người sáng lập công ty lữ hành địa phương Monster Day Tours, cho biết.

Sự thất vọng của người dân địa phương về tình trạng du lịch quá mức cũng đang trở nên phổ biến hơn. Ví dụ, tại Đại học Quốc gia Singapore, một lượng khách du lịch Trung Quốc đổ về gần đây đã làm gián đoạn các lớp học, khiến trường phải thực hiện các biện pháp để quản lý lượng khách du lịch.

Sáng kiến ​​thí điểm kéo dài hai tháng được triển khai vào tháng 8 với sự tham gia của 40 sinh viên đại học được trả lương dẫn đầu các chuyến tham quan có hướng dẫn đã giúp cân bằng sự quan tâm của khách du lịch với môi trường giáo dục.

Theo lời Suen, đây là trường hợp “quá tải khách du lịch” – mặc dù ông lưu ý hiện tượng này chưa đạt đến mức cực đoan như ở các điểm đến nổi tiếng như Nhật Bản hay Bali.

Theo hội đồng du lịch của thành phố này, lượng du khách đến Singapore vào năm ngoái chủ yếu là khách du lịch từ Indonesia, Trung Quốc và Malaysia - lần lượt đóng góp 2,3 triệu, 1,4 triệu và 1,1 triệu lượt du khách.

Du khách Trung Quốc là những người chi tiêu nhiều nhất, đổ 2,3 tỷ đô la Singapore (1,8 tỷ USD) vào nền kinh tế địa phương, theo sát là du khách từ Indonesia và Australia, đóng góp lần lượt 2,2 tỷ đô la Singapore và 1,5 tỷ đô la Singapore. Kể từ khi áp dụng thỏa thuận miễn thị thực song phương trong 30 ngày giữa Singapore và Trung Quốc vào đầu năm nay, Suen cho biết ông thấy sự gia tăng đáng kể về lượng khách du lịch Trung Quốc tìm kiếm những trải nghiệm "độc đáo và bổ ích".

Tuy nhiên, ở một số nơi tại Đông Nam Á, việc nới lỏng các hạn chế về thị thực cũng thu hút một làn sóng tội phạm tìm cách lợi dụng tình hình.

Cuối tháng trước, chính quyền Thái Lan đã đột kích một biệt thự sang trọng ở Chonburi, bắt giữ 15 kẻ lừa đảo bị cáo buộc nhập cảnh vào nước này mà không được kiểm tra. Khu vực này, gần thị trấn nghỉ dưỡng Pattaya, nổi tiếng với các câu lạc bộ và doanh nghiệp phục vụ riêng cho khách hàng Trung Quốc.

Những nghi phạm này là một phần trong danh sách tội phạm rộng hơn đã tìm được chỗ đứng ở Thái Lan, nhờ lợi nhuận từ các vụ lừa đảo trực tuyến nhắm vào đồng hương của họ ở trong nước.

Tại Phuket, người dân địa phương than thở về giá đất tăng cao và chi phí thuê nhà tăng cao khi người nước ngoài từ nhiều quốc tịch khác nhau đổ về. Các doanh nghiệp, từ taxi đến tiệm làm tóc, ngày càng hướng đến việc phục vụ nhóm nhân khẩu mới giàu có này.

Những lời than phiền tương tự đã lan tỏa từ hòn đảo du lịch nổi tiếng Bali của Indonesia. Tuy nhiên, bất chấp những thách thức, cả hai điểm đến này vẫn cam kết sâu sắc trong việc thu hút lượng lớn du khách, nhận ra rằng hàng tỷ đô la du lịch đóng góp rất lớn vào tăng trưởng kinh tế của họ.

Công việc bất hợp pháp

Trước nhà thờ Hồi giáo lịch sử Masjid India ở Kuala Lumpur, chủ hiệu sách Erfan Ghani suy ngẫm về sự thay đổi nhân khẩu học của khu phố của mình. Nhiều người nước ngoài, ban đầu đến đây với tư cách là khách du lịch, hiện đang ở lại lâu hơn, làm thay đổi tính cách và sự gắn kết của khu vực, ông nói.

Vấn đề người nước ngoài lạm dụng và ở lại quá hạn thị thực đang làm gia tăng căng thẳng hiện hữu trong xã hội Malaysia liên quan đến dòng người lao động nhập cư. Đất nước này phụ thuộc rất nhiều vào nguồn lao động giá rẻ từ Bangladesh và Indonesia, nhưng nhiều người dân địa phương vẫn lo ngại về số lượng lớn lao động cần thiết để làm việc tại các nhà hàng, trang trại và công trường xây dựng.

Tại một khu chung cư gần đó trên đường Jalan Masjid India, một người di cư Bangladesh tên là Muhammad Ibrahim, người điều hành một nhà hàng nhỏ cho cộng đồng của mình, xác nhận tình trạng lao động bất hợp pháp của những người có thị thực du lịch là rất phổ biến.

Số liệu thống kê của chính phủ cho thấy từ năm 2020 đến năm 2023, 13.242 công dân nước ngoài đã bị bắt vì quá hạn thị thực. Malaysia duy trì chính sách biên giới tương đối dễ dãi, trước đây chỉ yêu cầu 35 quốc gia, phải xin thị thực trước khi nhập cảnh.

Trong nỗ lực thúc đẩy ngành du lịch quan trọng của mình, quốc gia Đông Nam Á này đã bãi bỏ yêu cầu cấp thị thực cho du khách từ Trung Quốc và Ấn Độ bắt đầu từ ngày 1/12/2023. Tuy nhiên, sự ưu đãi này cũng có những hạn chế.

Trong một cuộc đột kích vào cuối tháng 8 xung quanh các khu nghỉ dưỡng ở Semporna, bang Sabah, các viên chức di trú đã bắt giữ 61 người đàn ông từ Trung Quốc và Philippines vì ​​làm việc bất hợp pháp sau khi họ nhập cảnh vào nước này bằng thị thực du lịch và ở lại quá hạn ba tháng.

Bất chấp những nỗ lực của sở di trú nhằm hạn chế tình trạng quá hạn thông qua các cuộc đột kích, vấn đề cốt lõi có thể nằm trong chính sở này. Dòng người nhập cư không được sàng lọc đã làm lộ ra những điểm yếu dễ bị tham nhũng.

Ngày 4/9, Ủy ban Chống tham nhũng Malaysia tiết lộ có tới 46 nhân viên quản lý xuất nhập cảnh tại Sân bay quốc tế Kuala Lumpur bị tình nghi là thành viên của một tổ chức tạo điều kiện cho người nước ngoài nhập cảnh.

Nhóm tội phạm sân bay này được cho là đã tạo ra tới 4 triệu ringgit (922.000 USD) từ các hoạt động trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến nay. Sự việc này xảy ra sau một vụ việc năm 2020 khi 36 nhân viên nhập cư bị bắt tại sân bay và biên giới Malaysia - Singapore tại Johor Bahru vì liên quan đến việc làm giả tem giấy tờ du lịch.

Ramlan Arshad, chuyên gia về biên giới và di cư tại Đại học Công nghệ Mara ở Kuala Lumpur, nhấn mạnh nhu cầu thực thi mạnh mẽ để đảm bảo chỉ những khách du lịch thực sự mới được nhập cảnh vào nước này. “Nếu không được kiểm soát đúng cách, Malaysia sẽ trở thành trung tâm của những người có ý định lưu trú quá hạn rõ ràng”, ông nói.