Thỏa thuận rút lui không thể "êm ái"
Bên lề hội nghị thượng đỉnh tuần qua tại Brussels (Bỉ), lãnh đạo 27 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã gặp riêng nhau mà không có mặt của Thủ tướng Anh Theresa May để bàn về vai trò của EU trong đàm phán các vấn đề liên quan đến việc nước Anh rời khỏi EU (Brexit). Hành động cùng nhau chuẩn bị đối phó trước việc Anh "đòi ly dị" cho thấy 27 nước thành viên EU đang thể hiện tinh thần đoàn kết thống nhất trước vận mệnh một Liên minh mạnh.
| Hành động cùng nhau chuẩn bị đối phó trước việc Anh "đòi ly dị" cho thấy 27 nước thành viên EU đang thể hiện tinh thần đoàn kết thống nhất trước vận mệnh một Liên minh mạnh. (Nguồn: Reuters) |
Tại buổi tiệc tối sau hội nghị thượng đỉnh, các nhà lãnh đạo châu Âu đã đi đến thống nhất việc trưởng đoàn đàm phán châu Âu, ông Michel Barnier sẽ phối hợp chặt chẽ với các nước thành viên EU trong suốt quá trình đàm phán với Anh. Về phần mình, Nghị viện châu Âu sẽ là cơ quan phê chuẩn hiệp định với nước Anh, thời gian dự kiến vào khoảng tháng 10/2018. Các nhà lãnh đạo các nước EU cho biết Nghị viện châu Âu sẽ theo dõi sát nhưng không trực tiếp tham gia vào các cuộc đàm phán.
Sau cuộc gặp, các nhà lãnh đạo EU đã thống nhất kế hoạch đàm phán với London để nước Anh rời khỏi khối này, theo đó các vị nguyên thủ đã cam kết hành động nhanh chóng trên cơ sở tham khảo lẫn nhau để người Anh không dễ dàng có được một thỏa thuận rút lui "êm ái" mà không phải trả giá, điều bị cho rằng có thể tạo ra tiền lệ xấu cho những thành viên khác trong "mái nhà chung" EU.
Cho đến lúc này, toàn bộ 27 nước EU (ngoại trừ nước Anh) đã tuyên bố hoàn toàn thống nhất về bốn loại "tự do lưu thông" không thể tách rời, đó là: hàng hóa, con người, dữ liệu và các dịch vụ. Các nhà lãnh đạo châu Âu luôn khẳng định quan điểm rằng các sản phẩm của Anh không thể được phép tự do tiếp cận thị trường các nước EU một khi nước Anh quyết định ngăn cản các công dân EU đi lại vào Anh một cách tự do.
EU đạt được sự thống nhất trên vào mùa Hè vừa qua dựa trên quan điểm rõ ràng rằng mọi sự nhượng bộ dù là nhỏ nhất đối với nước Anh cũng sẽ có thể gây nguy cơ phá vỡ EU. Quan điểm của các nhà lãnh đạo châu Âu đã rõ ràng: nếu EU không buộc người Anh phải tôn trọng các điều kiện tiếp cận thị trường của khối thì liên minh này có nguy cơ tự làm hỏng dự án chung của chính mình.
Hơn nữa, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã kêu gọi EU cùng hành động một cách thống nhất về tương lai quy chế đối với các công dân EU tại Anh. Đây chính là vấn đề cực kỳ nhạy cảm mà Thủ tướng Anh, bà Theresa May chưa hề đưa ra ý kiến đảm bảo nào, hơn nữa người đứng đầu Chính phủ Anh còn có ý định mở ra các cuộc đàm phán song phương với từng nước để gây chia rẽ các nước châu Âu.
Thông điệp rõ ràng
Sự thống nhất mà lãnh đạo 27 nước đạt được cũng chính là thông điệp rõ ràng gửi tới Thủ tướng Anh rằng họ từ chối mọi cuộc đàm phán riêng rẽ khi mà nước Anh chưa chính thức kích hoạt Điều 50 của Hiệp ước Lisbon, theo đó thời hạn đàm phán về Brexit là hai năm.
| Bà Theresa May trò chuyện với các nhà lãnh đạo EU trước khi bắt đầu hội nghị thượng đỉnh chính thức. (Nguồn: AP) |
Theo giới phân tích, việc các nước EU đi đến quyết định liên kết chặt chẽ với nhau trong bối cảnh khắp nơi phong trào dân túy đang tăng cao kéo theo những lời rêu rao rằng EU đang tuyệt vọng và khu vực đồng tiền chung châu Âu đang trong tình trạng bên bờ vực phá sản. Trong các cuộc vận động tranh cử tại Đức và Pháp, phe cực hữu luôn tuyên truyền là EU tạo điều kiện cho các lợi ích của nước Anh trong đàm phán Brexit, hay Đức và Pháp phải thể hiện thái độ hòa giải với người Anh để xoa dịu những người có tư tưởng bài châu Âu.
Tuy nhiên, thực tế đang cho thấy những luận điệu của chủ nghĩa dân túy này đã bị phản bác đích đáng khi Bộ trưởng Tài chính Đức Wolfgang Schäuble khẳng định châu Âu đã hoàn toàn nhất trí loại bỏ việc trao cho nước Anh hậu Brexit một qui chế thuận lợi như họ có được khi còn là thành viên EU.
Sự đoàn kết cùng thái độ dứt khoát của cả 27 nước EU không phải vô tình mà là một hành động có tính toán kỹ và mang nhiều ý nghĩa, là một thông điệp chính trị rõ ràng và mạnh mẽ của EU gửi tới nước Anh và những ai có tư tưởng li khai.
Tại nước Anh thời gian qua, các phương tiện truyền thông tập trung thảo luận về sự li khai của nước này theo cách mà người Anh tin rằng chỉ có họ là bên chế ngự được tình hình và dường như cả hành tinh đang phải dõi theo từng động thái của họ. Lãnh đạo nước Anh làm việc với EU với tư tưởng "nước Anh là trung tâm", còn dư luận Anh cho rằng EU ở tư thế hoàn toàn bất lợi khi mà thời hạn thương lượng theo Hiệp ước Lisbon là 2 năm chỉ có lợi cho nước Anh. Nhưng với hành động đoàn kết của mình, các nước EU đã khẳng định được rằng liên minh này hoàn toàn không phải là một đối tác bị động.
Với qui mô dân số, kinh tế và thị trường vượt trội cùng sự đoàn kết nhất trí, EU hoàn toàn có thể giữ vai trò chủ động trong đàm phán với nước Anh. Và người Anh vừa phải chứng kiến sự phản ứng mạnh mẽ của EU vì sự sinh tồn của một liên minh.