Ông Jyrki Katainen thông báo, EC sẽ phải thảo luận vấn đề này với các nước thành viên. Theo đó, các hiệp định thương mại tự do vẫn thuộc thẩm quyền của EU, trong khi các vấn đề liên quan đến đầu tư có thể được hoặc phải được xem xét riêng. Đối với nhiều đối tác của EU, thỏa thuận về đầu tư không phải là vấn đề quan trọng nhất.
| Ảnh minh họa. (Nguồn: Reuters) |
Cơ quan tư pháp châu Âu mới đây đánh giá, gần như toàn bộ các chủ đề cần đàm phán của một hiệp định tự do thương mại thuộc về thẩm quyền duy nhất của EU, trừ vấn đề đầu tư thuộc thẩm quyền các quốc gia thành viên. Nếu vấn đề đầu tư được loại khỏi các hiệp định thương mại tự do thì điều này sẽ cho phép EC có quyền chủ động ký kết với các đối tác mà không bị bắt buộc phải qua thủ tục phê chuẩn trong từng nước, một quá trình đòi hỏi khoảng thời gian tới vài năm.
Trong đầu tư, vấn đề các tòa trọng tài được lập ra để bảo vệ các nhà đầu tư đang là vấn đề khá phức tạp, đặc biệt là đối với các cuộc đàm phán của EU. Vấn đề pháp lý này hiện tồn tại trong hầu hết các hiệp định thương mại tự do trên thế giới. Đây là cơ chế giải quyết tranh chấp giữa một nhà nước và một doanh nghiệp đầu tư vào đất nước đó khi doanh nghiệp cho rằng họ bị lừa gạt bởi một sự thay đổi chính sách bất ngờ.
Cơ chế này, vốn chịu sự chỉ trích mạnh từ các tổ chức phi chính phủ, đã giúp Philip Morris đưa Uruguay ra tòa vì chính sách chống thuốc lá của nước này, hay trường hợp tập đoàn khai khoáng khổng lồ OceanaGold đã kiện El Salvador do từ chối cấp phép khai thác vì lý do môi trường. Vấn đề này cũng từng suýt làm đổ vỡ việc ký kết Hiệp định thương mại tự do giữa EU và Canada.
EU cam kết bảo vệ nguyên tắc sáng tạo của hình thức tòa đa phương thường trực và tôn trọng công luận, nhưng EU hiện rất khó khăn để có thể thuyết phục các đối tác của họ đồng ý với cơ chế này trong đàm phán các hiệp định tự do thương mại.