Nhiều tháng sau khi giảm hỗ trợ ngân sách cho các cơ quan của Liên hợp quốc hỗ trợ nhân đạo cho hơn 5 triệu người tị nạn Palestine, ngày 24/8, Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã quyết định ngừng mọi khoản chi. Nó có thể gây ra nhiều khó khăn, thậm chí là bất ổn tại dải Gaza, bờ Tây Sông Jordan và những phần còn lại của Trung Đông.
Quyết định này được đưa ra trong một cuộc họp trước đó giữa Cố vấn Tổng thống Donald Trump Jared Kushner và Ngoại trưởng Mike Pompeo. Chính quyền Mỹ cũng đã thông báo kế hoạch này với các Chính phủ tại Trung Đông vài tuần trước khi triển khai.
Trong khoảng thời gian trước đó, Mỹ đã cung cấp cho Cơ quan Cứu trợ và Công tác Liên hợp quốc cho người tị nạn Palestine ở Cận Đông (UNRWA) 350 triệu USD/năm, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào, chiếm tới hơn một phần tư tổng ngân sách 1,2 tỷ USD của cơ quan này.
Một Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ đã từ chối bình luận về buổi họp này, song khẳng định “Chính sách của Mỹ về UNRWA đã thường xuyên được đánh giá và thảo luận trong nội bộ.”
| Cố vấn Tổng thống Mỹ Jared Kushner (trái) và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong một cuộc gặp hồi tháng 7/2017. (Nguồn: Getty Images) |
Đáng chú ý, quyết định này đã phần nào khẳng định tầm ảnh hưởng của ông Kushner và Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley trong chính quyền của Tổng thống Donald Trump khi chống lại sự phản đối từ Lầu Năm góc, cộng đồng tình báo Mỹ và cả Bộ Ngoại giao Mỹ dưới thời cựu Ngoại trưởng Rex Tillerson. Phần lớn giới chính trị Xứ Cờ hoa cho rằng, việc cắt giảm đột ngột của Mỹ có thể gây bất ổn định trong khu vực.
Song ông Kushner lại nghĩ khác. Ông cho rằng, người Palestine đang dần trở nên quá phụ thuộc vào sự trợ giúp của UNRWA và khiến họ “ảo tưởng” về khả năng trở về nơi mà họ đã phải rời đi sau Chiến tranh Arab – Israel năm 1948.
Ông và bà Haley đang đánh cược rằng, áp lực về tài chính sẽ buộc người Palestine phải nối lại đàm phán với Washington, vốn bị đình lại sau khi ông Trump quyết định dời Đại sứ quán Israel về Jerusalem hồi năm ngoái. Họ cũng tin rằng, nó cũng buộc những quốc gia khác, đặc biệt là những nước Arab giàu có tại Vịnh Ba Tư, tăng cường hỗ trợ tài chính cho UNRWA.
Tuy nhiên, ông Dave Harden, cựu Giám đốc Cơ quan Phát triển Mỹ (USAID) tin rằng, quyết định này nhiều khả năng sẽ làm lợi cho các phe phái có lập trường cứng rắn tại khu vực, đặc biệt là Hamas, tổ chức Hồi giáo của Palestine.
Ông này cảnh báo: “Động thái bất ngờ và đột ngột của Mỹ về cắt giảm hỗ trợ tài chính cho UNRWA… có thể dẫn tới sự sụp đổ cửa chính quyền Palestine, tăng cường sức mạnh cho Hamas và đẩy trách nhiệm cung cấp các dịch vụ sức khỏe, giáo dục, thậm chí là an ninh, về phía người Israel. Đây là một quyết định nguy hiểm, với hậu quả khó lường.