Nữ nhà báo điều tra, nhà văn Belarus, bà Svetlana Alexievich được trao Nobel Văn học 2015. (Nguồn: Reuters) |
Tại cuộc họp báo công bố giải thưởng tại Stockholm, hôm 8/10, Hội đồng Nobel cho biết: “Văn của bà là tượng đài tri ân sự đau khổ và lòng dũng cảm trong thời đại chúng ta. Những dòng văn phi thường giúp nhân loại hiểu biết sâu sắc hơn về cả một thời đại của thế giới - thời đại Liên bang Xô Viết".
Nhận xét về tác phẩm của nữ văn sĩ, Thư ký thường trực Viện Hàn lâm Thụy Điển Sara Danius nói rằng, Alexievich dành gần 40 năm tìm hiểu người dân Liên Xô cũ, nhưng tác phẩm của bà không chỉ nói về lịch sử mà là “cái gì đó vĩnh cửu, một cái nhìn thoáng qua của sự vĩnh cửu. Bằng phương pháp độc đáo - ghi nhận tiếng nói của nhiều người, bà Alexievich giúp chúng ta có cài nhìn toàn diện về cả một kỷ nguyên”.
Sinh ngày 31/5/1948 ở thị trấn Ivano-Frankivsk nước Ukraine, Svetlana Alexievich lớn lên ở Belarus và học báo chí ở Đại học Minsk từ năm 1967 đến 1972. Sau khi tốt nghiệp, bà hoạt động trong nghề báo ở biên giới Ba Lan rồi chuyển về Thủ đô Minsk làm việc.
Trong sự nghiệp làm báo, bà từng phỏng vấn hàng nghìn nhân chứng trải qua những sự kiện chấn động nhất khối Liên Xô gồm Thế chiến II, Chiến tranh Liên Xô - Afghanistan (1979 - 1989), sự sụp đổ của Liên Xô (1991) và thảm họa hạt nhân Chernobyl (1985). Những tác phẩm của bà được coi là biên niên sử bằng văn chương và bằng cảm xúc về lịch sử cũng như con người Xô Viết.
Hầu hết tác phẩm văn chương của Alexievich hợp thành tuyển tập có tên Voices of Utopia - khắc họa đầy đủ lối sống con người khối Xô Viết trong chiến tranh và sau khi Liên bang tan rã. Cuốn mới nhất thuộc tuyển tập này là Second-hand Time: The Demisse of the Red (Wo)man – hoàn thành năm 2013.
Tác phẩm của Alexievich đã được xuất bản ở hơn 19 quốc gia như Mỹ, Đức, Anh, Nhật Bản, Thụy Điển, Pháp, Trung Quốc, Bulgary, Ấn Độ. Ngoài viết văn, bà cũng viết kịch và dựng phim.
Năm 1987, tiểu thuyết War's Unwomanly Face được Nguyên Ngọc dịch sang tiếng Việt với nhan đề Chiến tranh không có khuôn mặt phụ nữ (Nhà xuất bản Đà Nẵng).
C.P