Hà Nội chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tạo "chất riêng" cho nền kinh tế

Vượt qua những khó khăn, thách thức trong hành trình 70 năm, Hà Nội từ một đô thị nhỏ bé, nghèo nàn, có diện tích khoảng 152km² và 43 vạn dân, nay đã trở thành một đô thị rộng lớn gấp gần 22 lần và dân số gấp hơn 23 lần. (Ảnh: Dương Trần)

Ngày 10/10/1954 là sự kiện lịch sử trọng đại, đánh dấu sự kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Thủ đô nói riêng và cả nước nói chung. Ngay sau khi tiếp quản Thủ đô, Đảng bộ và chính quyền Hà Nội đã lãnh đạo nhân dân nhanh chóng ổn định tình hình, bắt tay vào khôi phục, cải tạo và phát triển kinh tế.

Chuyển mình rõ nét sau 70 năm

Vượt qua những khó khăn, thách thức trong hành trình 70 năm, Hà Nội từ một đô thị nhỏ bé, nghèo nàn, có diện tích khoảng 152km2 và 43 vạn dân, nay đã trở thành một đô thị rộng lớn gấp gần 22 lần và dân số gấp hơn 23 lần.

Cơ sở hạ tầng của Thủ đô ngày càng khang trang, hiện đại và luôn giữ vị trí đầu tàu, là động lực phát triển kinh tế của vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước.

Tin liên quan
Kinh tế Hà Nội 'vươn mình', tiếp tục hành trình phát triển tuần hoàn, bền vững

Trong 10 năm trở lại đây, Hà Nội luôn có mức tăng trưởng kinh tế dương và cao hơn mức tăng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trung bình hàng năm của cả nước. Theo số liệu của Cục Thống kê TP. Hà Nội, Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) Thành phố giai đoạn 2011-2023 tăng bình quân 6,67%/năm; 6 tháng đầu năm 2024, GRDP ước tăng 6,0%.

Song song với đó, nhờ những lợi thế về địa lý, nguồn nhân lực, cải cách hành chính, Hà Nội là một trong 5 địa phương thu hút được nhiều vốn FDI nhất trong hàng chục năm qua.

Đến nay, thành phố đã thu hút được trên 4.500 dự án có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) với tổng vốn đầu tư đăng ký trên 33 tỷ USD. Các doanh nghiệp FDI đã đóng góp trên 10% thu ngân sách, 11% số lao động trong các doanh nghiệp, 11% vốn đầu tư phát triển toàn xã hội trên địa bàn Thủ đô.

Đặc biệt, các dự án giao thông quan trọng, có tính liên vùng được Hà Nội quan tâm đầu tư. Nhiều dự án đã và đang hoàn thành, hứa hẹn sẽ tạo động lực mới cho phát triển kinh tế Thủ đô. Điển hình là các dự án: Đường Vành đai 4-Vùng Thủ đô; tuyến đường kết nối đường Pháp Vân-Cầu Giẽ và đường Vành đai 3; Đại lộ Thăng Long, đoạn nối từ Quốc lộ 21 đến cao tốc Hòa Lạc-Hòa Bình…

Hạ tầng thương mại nội địa như: Trung tâm logistics, cảng cạn, trung tâm thương mại, siêu thị, chợ… được Hà Nội chú trọng phát triển. Hà Nội hiện có hệ thống thương mại khá hiện đại, gồm khoảng 30 trung tâm thương mại, gần 150 siêu thị, 455 chợ (cả đầu mối và dân sinh), hàng nghìn cửa hàng tiện ích, hàng trăm máy bán hàng tự động…

Các hình thức thanh toán trên nền tảng công nghệ hiện đại, thương mại điện tử tăng mạnh, hiện chiếm khoảng 7,0% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ.

Ngoài ra, ngành du lịch gặt hái được nhiều thành công, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đưa Hà Nội vào nhóm 10 thành phố có tăng trưởng du lịch nhanh nhất thế giới và đứng thứ 15 trong danh sách các điểm đến du lịch phổ biến nhất trên thế giới.

Nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp - thương mại (Bộ Công Thương) Lê Quốc Phương đánh giá, với sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, Hà Nội đóng góp vào chỉ số kinh tế của cả nước rất lớn. Hà Nội chỉ chiếm 1% về diện tích và 8,5% về dân số, nhưng hiện đóng góp 16% GDP cả nước, 18,5% thu ngân sách, 20% thu nội địa.

Hà Nội không chỉ là Thủ đô, trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, mà còn là trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, giao dịch quốc tế. Về thế mạnh kinh tế, Hà Nội là động lực, đầu tàu tăng trưởng kinh tế của vùng Đồng bằng sông Hồng nói riêng và cả nước nói chung.

Hà Nội là động lực, đầu tàu tăng trưởng kinh tế của vùng Đồng bằng sông Hồng nói riêng và cả nước nói chung. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Hướng đi mới, xứng tầm vị thế

Nghị quyết số 15/NQ-TW của Bộ Chính trị đã xác định mục tiêu phát triển cho kinh tế Thủ đô và Luật Thủ đô đã được Quốc hội thông qua chính là điều kiện rất thuận lợi để Hà Nội phát triển.

Theo TS. Nguyễn Minh Phong, nguyên Trưởng phòng nghiên cứu kinh tế (Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội), Nghị quyết số 15 không chỉ thể hiện sự nhất quán và tiếp nối tinh thần các nghị quyết trước, mà còn bổ sung nhiều định hướng, chủ trương lớn, yêu cầu nhiệm vụ mới và cao hơn, mục tiêu đi xa hơn, khát vọng cháy bỏng hơn cho Thủ đô năm 2030, tầm nhìn năm 2045, phù hợp với tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

TS Phong nhấn mạnh: “Nghị quyết số 15 là cơ sở để hoàn chỉnh hệ thống Luật Thủ đô đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 7, hoàn thiện hệ thống pháp luật với các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội cho Thủ đô, nhằm hướng đến mục tiêu cao nhất là xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành thành phố Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.

Các chuyên gia cũng nhận thấy, trong hành trình này, Thủ đô rất cần có những chiến lược cùng những giải pháp đồng bộ để đẩy nhanh tốc độ và bảo đảm tính bền vững.

Về mô hình kinh tế mới Hà Nội hướng đến, các chuyên gia nhận định, trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn, vấn đề đặt ra đối với Hà Nội là chuyển đổi mô hình tăng trưởng mới, được hậu thuẫn bởi kỹ năng, công nghệ, có sự đột phá về năng suất.

Thành phố cần chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực, phát triển xanh, thân thiện với môi trường và chuyển sang giai đoạn 3 của quá trình phát triển, tức nền kinh tế dựa vào đổi mới, sáng tạo và kinh tế số; tăng trưởng cao nhưng phải nâng cao chất lượng tăng trưởng và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Song song, Hà Nội chuyển sang mô hình công nghiệp hóa phát huy lợi thế so sánh động, lợi thế cạnh tranh bậc cao.

Về phát triển kinh tế tuần hoàn, bền vững, Hà Nội cần nghiên cứu kỹ về 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc và mô hình một số thủ đô của châu Á, Bắc Âu... để đưa ra một chương trình, hình mẫu.

Các chuyên giá đánh giá, Thủ đô nên lấy “chất riêng” của Hà Nội gắn với 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc để ra thông điệp - Sách Trắng của Thủ đô; Phát triển lựa chọn các ngành kinh tế mang tính xương sống - căn cốt để phát triển bền vững - xanh sạch cho Thủ đô và hiệu ứng lan tỏa ra vùng Đồng bằng Bắc Bộ và cả nước.

Hà Nội có vị trí đầu mối giao thông (đường bộ, sắt, thủy, hàng không) và kết nối dễ dàng với các tỉnh, thành phố phía Bắc, cả nước và quốc tế. Vì vậy, phát triển kinh tế Hà Nội theo hướng tuần hoàn, bền vững là hướng đi mới, xứng tầm với vị thế - tiềm năng của Thủ đô, phù hợp với Nghị quyết 15-NQ/TW của Bộ Chính trị nhằm hướng đến mục tiêu cao nhất là xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành thành phố Văn hiến - Văn minh - Hiện đại.