Hội đồng Bảo an thảo luận và thông qua Tuyên bố Chủ tịch về tình hình khu vực Các Hồ Lớn tại châu Phi

Cuộc họp do Bộ trưởng Ngoại giao Kenya Raychelle Omamo chủ trì, có sự tham gia của Quốc Vụ khanh phụ trách Phát triển Quốc tế Ireland Colm Brophy, Bộ trưởng Ngoại giao Angola Tete Antonio, Đại diện cấp cao của Tổng thống CHDC Congo Claude Ekolomba và đại diện của Burundi, Rwanda, Uganda.

Đặc Phái viên của Tổng thư ký LHQ về khu vực Các Hồ Lớn Huang Xia, Trợ lý Tổng thư ký LHQ về châu Phi Martha Pobee, Tổng Thư ký Tổ chức khu vực Các Hồ Lớn Joao Caholo đã báo cáo tại cuộc họp.

Đặc Phái viên của Tổng thư ký LHQ thông báo khu vực đang đạt nhiều thành tựu trong thúc đẩy hợp tác song phương và đa phương nhằm giải quyết các thách thức chung, trong đó chủ yếu là trong lĩnh vực an ninh để đấu tranh với hoạt động khai thác và buôn bán trái phép tài nguyên của các nhóm vũ trang tại miền Đông CHDC Congo.

Các hoạt động này đang gây thách thức lớn về nhân đạo, kinh tế-xã hội cho các nước trong khu vực. Ông Xia cho biết khả năng ứng phó Covid-19 ở khu vực này đặc biệt hạn chế khi mới chỉ có 26 triệu trên tổng số 450 triệu người dân khu vực được tiêm chủng.

Trợ lý Tổng thư ký LHQ cho rằng thách thức lớn nhất là tình hình an ninh và nhân đạo ngày một xấu đi tại miền Đông CHDC Congo, đặc biệt là hai tỉnh Ituri và Bắc Kivu dù đang được đặt dưới tình trạng khẩn cấp.

Trước thách thức nói trên, ông Caholo chỉ ra bốn ưu tiên lớn nhất của hợp tác khu vực trong giai đoạn hiện nay, gồm có: giải quyết bất ổn bắt nguồn từ miền Đông CHDC Congo, ứng phó tác động của Covid-19, hỗ trợ bảo đảm ổn định an ninh và chính trị tại CH Trung Phi, thúc đẩy tăng cường xây dựng lòng tin và quan hệ giữa các nước khu vực.

Phát biểu tại cuộc họp Đại sứ Phạm Hải Anh, Phó Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ, đề cao vai trò của hợp tác khu vực và hoan nghênh nỗ lực thúc đẩy quan hệ của các nước khu vực Các Hồ Lớn thời gian vừa qua.

Đại sứ Phạm Hải Anh chia sẻ quan ngại về tình hình nhân đạo, đặc biệt là do tác động của bất ổn tại miền Đông CHDC Congo, trong đó có việc 27 triệu người phải đối mặt với khủng hoảng an ninh lương thực.

Đại sứ nhấn mạnh cần nỗ lực tìm kiếm các giải pháp toàn diện và thực chất nhằm giải quyết nguyên nhân gốc rễ của bất ổn và khẳng định ý nghĩa của sự hỗ trợ của quốc tế đối với các nước ở khu vực, nhất là trên cơ sở Chiến lược của LHQ về củng cố hòa bình, ngăn ngừa và giải quyết xung đột tại khu vực Các Hồ Lớn ban hành cuối năm 2020.

Cũng tại cuộc họp, HĐBA đã thông qua Tuyên bố Chủ tịch về vấn đề này. Tuyên bố do Kenya - nước Chủ tịch HĐBA tháng 10/2021 soạn thảo, có nội dung chính kêu gọi các bên tiếp tục thực hiện cam kết triển khai Khuôn khổ Hòa bình, an ninh và hợp tác cho CHDC Congo và khu vực (do 13 nước khu vực Các Hồ Lớn ký kết năm 2013 và được Liên minh châu Phi, Tổ chức khu vực Các Hồ Lớn, Cộng đồng Phát triển Nam Phi và LHQ bảo trợ).

Tuyên bố Chủ tịch cũng đề cập các thách thức tại khu vực và nhu cầu tăng cường hợp tác giải quyết, đặc biệt là trong vấn đề quản lý tài nguyên thiên nhiên, xử lý các mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia, cải thiện tình hình nhân đạo và ứng phó tác động của Covid-19.

Tuyên bố nhấn mạnh vai trò trung tâm của hợp tác khu vực và tầm quan trọng của hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế và LHQ nhằm mục tiêu ổn định và phát triển.