Hội nghị cấp cao ACMECS: Sứ mệnh mới để phát triển trong kỷ nguyên đổi mới sáng tạo

Nhận lời mời của Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone – Chủ tịch Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị.

Tại Hội nghị, các nhà Lãnh đạo nhấn mạnh những đóng góp quan trọng của hợp tác ACMECS trong phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống của người dân tại tiểu vùng Mekong. ACMECS cũng góp phần quan trọng vào thu hẹp khoảng cách phát triển và thúc đẩy kết nối trong ASEAN, và thực hiện Chương trình nghị sự về phát triển bền vững của Liên hợp quốc đến năm 2030.

Các nhà Lãnh đạo hoan nghênh những bước tiến quan trọng trong triển khai Kế hoạch tổng thể ACMECS giai đoạn 2019 – 2023, đặc biệt là về hợp tác thương mại – đầu tư, du lịch, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, và phát triển nguồn nhân lực. Các nhà Lãnh đạo cũng đánh giá cao những kết quả tích cực trong hợp tác giữa ACMECS với các đối tác phát triển, việc thành lập Quỹ Phát triển ACMECS và Ban thư ký lâm thời, xây dựng logo và trang web chính thức của hợp tác.

Các nhà Lãnh đạo nhận định những biến động phức tạp, khó lường trên thế giới đang đặt tiểu vùng Mekong nói chung và hợp tác ACMECS nói riêng trước những thách thức đa chiều về bất ổn kinh tế, đứt gãy chuỗi cung ứng, an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước, biến đổi khí hậu, thiên tai.

Để ứng phó hiệu quả với các thách thức và nắm bắt cơ hội mới, các nhà Lãnh đạo thống nhất kiên trì thúc đẩy phát triển cân bằng, bao trùm và bền vững, tăng cường hợp tác với các cơ chế hợp tác tiểu vùng Mekong khác, cùng xây dựng Cộng đồng ACMECS “Đoàn kết, Sức mạnh và Bền vững”.

ACMECS sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác kết nối giao thông, phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật số, tạo thuận lợi thương mại nhằm đưa tiểu vùng Mekong trở thành trung tâm hậu cần khu vực; đồng thời chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Nội dung hợp tác nguồn nước Mekong được nêu đậm tại Hội nghị lần này. Lãnh đạo năm nước nhất trí tăng cường hợp tác quản lý bền vững nguồn nước xuyên biên giới, nhất là phối hợp với Uỷ hội sông Mekong quốc tế; chia sẻ dữ liệu thuỷ văn; xây dựng hệ thcảnh báo sớm thiên tai. Hội nghị đã thông qua Tài liệu khái niệm về quản lý nguồn nước tại tiểu vùng Mekong với mục tiêu tăng cường phối hợp chiến lược giữa các thành viên trong ứng phó với các thách thức ngắn và dài hạn.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh vai trò trung tâm của ACMECS trong hợp tác tiểu vùng Mekong, là cấu phần không thể thiếu của Cộng đồng ASEAN, cửa ngõ kết nối ASEAN với Đông Bắc Á, Đông Nam Á, và là cầu nối giữa Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.

Qua hơn 20 năm hình thành và phát triển, hợp tác ACMECS đã đạt được những thành tựu nổi bật, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại mỗi quốc gia thành viên, triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN. Thủ tướng khẳng định Việt Nam tiếp tục tham gia tích cực, chủ động và sáng tạo vào quá trình phát triển ACMECS, phấn đấu xây dựng “một ACMECS mạnh vì một ASEAN đoàn kết, thống nhất trong đa dạng và phát triển đồng đều”.

Thủ tướng cho rằng, thế giới đang bước vào kỷ nguyên của đổi mới sáng tạo, mở ra vận hội mới có ý nghĩa then chốt cho sự phát triển của từng quốc gia cũng như cả tiểu vùng. Đây chính là thời điểm mà ACMECS cần cần xác định cho mình sứ mệnh mới là cùng nhau xây dựng một cộng đồng các nước Mekong đoàn kết, vững mạnh và phát triển bền vững. Theo đó, hợp tác ACMECS giai đoạn tới cần hội tụ tinh thần “05 chung” là khát vọng chung, tầm nhìn chung, quyết tâm chung, tiếng nói chung và hành động chung. Với quan điểm như vậy, Thủ tướng đã đề xuất sáu nội dung để hợp tác ACMECS bứt phá trong giai đoạn tới, gồm:

Một là tư duy gắn kết hành động, bảo đảm thông suốt từ xây dựng chiến lược đến triển khai thực tế. Các kế hoạch, chương trình hợp tác cần thực chất, trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải, bám sát nhu cầu phát triển của các quốc gia thành viên, đồng thời có tính khả thi cao, phù hợp với khả năng huy động nguồn lực. Theo đó, Thủ tướng đã thông báo Việt Nam sẽ đóng góp 10 triệu đô la Mỹ cho Quỹ Phát triển ACMECS.

Hai là truyền thống gắn kết hiện đại, bảo đảm sự phát triển đồng bộ, hài hoà giữa các lĩnh vực kinh tế truyền thống với các lĩnh vực công nghệ mới, hiện đại. Một mặt, ACMECS cần hỗ trợ các nước thành viên làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, thúc đẩy đầu tư, tiêu dùng và thuơng mại. Mặt khác, ACMECS cần thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới giúp các nước thành viên nắm bắt cơ hội mới, tham gia ngày càng sâu vào các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Cần ưu tiên chuyển đổi số toàn diện, sâu rộng thông qua huy đồng nguồn vốn cho đầu tư hạ tầng và dịch vụ số; hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; ứng dụng công nghệ số cho ngành công nghiệp chế biến chế tạo, thông tin – truyền thông, tài chính, ngân hàng, hải quan số, cửa khẩu thông minh.

Ba là tăng trưởng nhanh gắn kết bền vững với trọng tâm thúc đẩy chuyển đổi xanh, xây dựng kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ. Trước yêu cầu cấp bách về ứng phó biến đổi khí hậu và thúc đẩy phát triển bền vững tại tiểu vùng, ưu tiên hàng đầu của ACMECS là thu hút nguồn tài chính xanh cho phát triển công nghiệp xanh, nông nghiệp sạch, giao thông và vận tải ít phát thải.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh hợp tác giữa năm nước trong quản lý và sử dụng bền vững nguồn nước sông Mekong. Chia sẻ các ý tưởng về thúc đẩy hợp tác giữa ACMECS và các đối tác phát triển nhằm chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực trong sử dụng và quản lý bền vững các nguồn nước xuyên biên giới, nhất là khả năng chia sẻ dữ liệu thuỷ văn thời gian thực. Đề nghị các thành viên ACMECS phát huy tinh thần đoàn kết, tin cậy chính trị, tăng cường chia sẻ thông tin, tham vấn lẫn nhau về các kế hoạch, dự án liên quan đến nguồn nước sông Mekong. Cần tăng cường hợp tác trong quản lý thiên tai thông qua các dự án về nâng cao năng lực, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm giữa các nước Mekong và phát triển cơ sở hạ tầng có khả năng chống chịu cao.

Bốn là quốc gia gắn kết khu vực và quốc tế, cần tạo thuận lợi cho lưu thông hàng hoá, dịch vụ và đi lại của người dân giữa năm nước; đẩy mạnh đơn giản hoá, hài hoà hoá các thủ tục, tập trung phát triển hạ tầng giao thông để kết nối nội vùng và liên vùng, nhất là hệ thống đường sắt, đường cao tốc. Đề nghị năm nước đẩy mạnh chia sẻ thông tin, phối hợp trong quá trình xây dựng các quy hoạch, chính sách phát triển kinh tế, để gia tăng tính bổ trợ lẫn nhau, lan toả lợi ích; thuyết phục các đối tác phát triển cùng đầu tư với ACMECS để bảo đảm “kết nối thông suốt vì một tiểu vùng Mekong hội nhập”.

Năm là, gắn kết Chính phủ với người dân và doanh nghiệp. Với quan điểm nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân, doanh nghiệp, đề nghị mọi chiến lược, kế hoạch hành động và dự án của ACMECS cần lấy người dân và doanh nghiệp là trung tâm, chủ thể, mục tiêu và động lực, mang lại lợi ích thiết thực, bao trùm và không để ai bị bỏ lại phía sau. Giao các Bộ trưởng, các Quan chức cao cấp và Ban Thư ký lâm thời ACMECS xây dựng Kế hoạch tổng thể ACMECS giai đoạn tiếp theo, trong đó chú trọng tính bao trùm với các dự án dành cho người dân, nhất là vùng sâu vùng xa, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.

Sáu là, gắn kết giữa phát triển với duy trì ổn định, bảo đảm an ninh. Thủ tướng Chính phủ đề xuất ACMECS tăng cường hợp tác chống tội phạm xuyên biên giới, nhất là tội phạm ma tuý, tội phạm mạng, không để tội phạm sử dụng lãnh thổ nước này để chống nước khác.

Những nhận định và đề xuất của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính được Hội nghị đánh giá cao và thể hiện trong các văn kiện của Hội nghị. Kết thúc Hội nghị, các nhà Lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố Vientanie và chứng kiến chuyển giao vai trò Chủ tịch ACMECS giữa Lào và Myanmar.