| Toàn cảnh hội thảo. (Ảnh: Q. Chinh) |
Tại Hội thảo, các học giả đã trình bày gần 30 tham luận và trao đổi ý kiến về nhiều vấn đề như quy chế của đảo, đá trong luật quốc tế; nội dung phán quyết của Tòa trọng tài ngày 12/7 và tác động của phán quyết đối với tranh chấp ở Biển Đông, cả về mặt ngắn hạn và dài hạn cũng như đối với môi trường chiến lược trong khu vực; vai trò của ASEAN trong việc thúc đẩy tiến trình ngoại giao - pháp lý nhằm giải quyết tranh chấp ở Biển Đông…
Một số học giả đã trực tiếp bày tỏ quan ngại trước các hành động đơn phương của Trung Quốc như xây dựng, cải tạo đảo trái phép và đẩy nhanh tiến trình quân sự hóa ở Biển Đông, đồng thời nhấn mạnh đây là các hành động không phù hợp với các nguyên tắc và quy định của luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982.
Về phán quyết vụ kiện Biển Đông, các học giả đều cho rằng, phán quyết đã làm rõ các cơ sở yêu sách biển cũng như giúp thu hẹp phạm vi tranh chấp giữa các bên liên quan, đồng thời mở ra cơ hội mới cho việc giải quyết hòa bình tranh chấp, thúc đẩy đối thoại và hợp tác ở Biển Đông.
Do đó, các chuyên gia hoan nghênh phán quyết của Tòa trọng tài, coi đây là bước phát triển mới trong lĩnh vực luật pháp quốc tế. Cũng có ý kiến cho rằng các nước cần có sự điều chỉnh chính sách và pháp luật nhằm phù hợp với những diễn biến mới của tình hình.
| Các học giả quốc tế trao đổi tại hội thảo. (Ảnh: Q. Chinh) |
Sau khi cùng nhau thảo luận về diễn biến gần đây ở Biển Đông trên tinh thần khoa học và mang tính xây dựng, các học giả quốc tế và Việt Nam đã nhất trí như sau:
1. Nhấn mạnh sự cần thiết của việc duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông;
2. Khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì tự do hàng hải và hàng không phù hợp với luật pháp quốc tế ở Biển Đông đối với không chỉ các quốc gia trong khu vực mà cả cộng đồng quốc tế;
3. Tái khẳng định nguyên tắc giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982 (Công ước) và việc áp dụng nguyên tắc này đối với các tranh chấp ở Biển Đông;
4. Hoan nghênh phán quyết chung thẩm và mang tính ràng buộc được Tòa trọng tài thành lập theo Phụ lục VII của Công ước đưa ra ngày 12/7/2016 đã giúp thu hẹp phạm vi các khu vực có tranh chấp và mở ra cơ hội mới cho việc giải quyết các tranh chấp, thúc đẩy hợp tác vì lợi ích bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ở Biển Đông;
5. Nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN trong việc xây dựng cấu trúc an ninh khu vực và việc thúc đẩy các tiến trình ngoại giao và pháp lý nhằm giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông phù hợp với Điều 33 của Hiến chương Liên hợp quốc, thực thi đầy đủ DOC và sớm tiến tới COC, qua đó mở ra cơ hội mới cho việc duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông;
6. Bày tỏ mong muốn tiếp tục tổ chức các hội thảo, tọa đàm quốc tế về chủ đề Biển Đông nhằm mở rộng mạng lưới giữa các viện nghiên cứu và các học giả trên thế giới để thông tin đến dư luận, đưa ra các khuyến nghị chính sách tới các cơ quan chính phủ, các tổ chức quốc tế nhằm góp phần tạo môi trường thuận lợi cho việc duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác, và một trật tự pháp lý ở Biển Đông dựa trên luật pháp quốc tế.