| Israel thực hiện tiêm vaccine mũi 3 cho những người đã tiêm đủ 2 mũi. (Nguồn: EPA) |
Israel trở thành tâm điểm chú ý giữa đại dịch Covid-19, bởi tốc độ triển khai chiến dịch tiêm vaccine. Đến cuối tháng 2, khi rất nhiều nước chưa tiếp cận được vaccine thì 50% dân số Israel đã tiêm ít nhất 1 liều, phần lớn sử dụng vaccine Pfizer.
Sau đó, Israel đã mở cửa trở lại vào mùa Hè năm 2021. Tuy nhiên, kể từ đó Israel đã ghi nhận các đợt bùng phát dịch mới, với khoảng 7.000 ca mỗi ngày trong thời gian gần đây.
Một phần của tình trạng này liên quan tới việc bao phủ vaccine. Sau khi khởi động nhanh chóng, quá trình triển khai chủng ngừa của Israel đã chậm lại. Không có bất kỳ sự gián đoạn nào trong cung ứng vaccine, vì vậy các yếu tố như sự do dự hoặc khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể là một vấn đề.
Tỷ lệ dân số được tiêm một liều vaccine đã tăng chậm từ 50% vào tháng 2 lên 68% vào tháng 9. Trẻ em từ 12-15 tuổi đã được đưa vào danh sách triển khai từ tháng 6. Mặc dù vậy, hiện chỉ có 62% dân số được tiêm 2 liều vaccine.
Điều này đã khiến Israel tụt hậu so với nhiều quốc gia khác về mức độ phủ vaccine. Có khoảng 30% dân số Israel chưa được tiêm phòng, tương đương khoảng 2,7 triệu người có khả năng nhiễm bệnh.
Cũng có những lo ngại rằng, khả năng miễn dịch do vaccine Pfizer cung cấp có thể suy giảm theo thời gian, mặc dù phần lớn nghiên cứu về vấn đề này vẫn đang ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, dữ liệu bệnh viện của Israel cho thấy, những người đã được tiêm chủng vẫn dễ nhiễm bệnh. Các báo cáo gần đây ghi nhận gần 60% số ca nhập viện đã tiêm chủng đầy đủ.
Tuy nhiên, như các chuyên gia nhận định, những con số này không đồng nghĩa vaccine đã mất tác dụng. Xu hướng tương tự cũng đã xuất hiện ở Anh, có thể đơn giản phản ánh thực tế, người cao tuổi được tiêm chủng nhiều và sớm hơn trong khi cũng dễ mắc bệnh hơn.
Ngoài ra, biến thể Delta đang phổ biến ở Israel. Chủng virus này đang thúc đẩy hàng loạt đợt bùng phát. Khả năng lây lan lớn hơn của Delta có thể giải thích một phần cho sự gia tăng số ca bệnh.
Nới lỏng quá sớm?
Một vấn đề khác là Israel đã chấm dứt các hạn chế trong đại dịch. Vào tháng 7, Tiến sĩ Asher Salmon, Giám đốc Cục Quan hệ Quốc tế thuộc Bộ Y tế Israel, cho rằng Israel có thể đã dỡ bỏ các hạn chế quá sớm.
Đây là ví dụ cho thấy sự lây nhiễm cộng đồng dễ dàng xảy ra khi không có những giới hạn phù hợp. Hậu quả nghiêm trọng của việc nới lỏng các hạn chế đã được thấy ở Ấn Độ.
Chỉ số hạn chế Covid-19 là thước đo đánh giá mức độ nghiêm ngặt của các chính sách ngăn chặn Covid-19 ở mỗi quốc gia trên thế giới.
Tính đến ngày 28/8, chỉ số của Israel là 45,4, ít nghiêm ngặt hơn nhiều so với New Zealand (96,3), nơi kiểm soát tốt các đợt bùng phát Covid-19.
Thời điểm để tiêm nhắc lại?
Giữa những lo ngại về khả năng miễn dịch suy giảm, Israel thực hiện một chương trình tiêm liều vaccine thứ ba.
Về hiệu quả của mũi tăng cường, các báo cáo ban đầu rất đáng khích lệ. Ở những người được tiêm nhắc lại, nguy cơ nhiễm Covid-19 đã được xác nhận giảm 11 lần so với những người tiêm hai liều.
Tuy nhiên, việc sử dụng liều tăng cường đang gây tranh cãi. Đã có những lời kêu gọi các quốc gia giàu có chia sẻ kho dự trữ vaccine với những nước nghèo. Tính đến đầu tháng 9, chỉ có 5,4% dân số châu Phi tiêm ít nhất một liều.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng, nên tạm hoãn tiêm nhắc lại ít nhất cho đến cuối tháng 9. Nhưng có vẻ như không có quốc gia nào sẽ thay đổi chính sách của họ - bao gồm cả Israel.
Nhìn chung, việc triển khai vaccine của Israel được đánh giá thành công. Nhưng đất nước này cũng là một ví dụ về những gì có thể xảy ra khi các hạn chế được nới lỏng quá nhanh. Tất cả các quốc gia cần phải duy trì kế hoạch dài hạn để giảm thiểu tác động của Covid-19.