| Bà Trần Tố Nga trong buổi họp báo thông báo về vụ kiện tại Hà Nội. |
Trước đó, bà Trần Tố Nga khởi kiện các công ty hoá chất của Mỹ đã cung cấp chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam, gây hậu quả nghiêm trọng cho hàng triệu người Việt Nam, trong đó có bà và các con bà.
Ngày 14/5/2014, đơn kiện của bà cùng hồ sơ liên quan đã được gửi lên Tòa Đại hình ở thành phố Evry và đã được tòa chấp thuận. Đại diện bảo vệ cho quyền lợi của bà Trần Tố Nga trong suốt quá trình vụ kiện là Văn phòng Luật sư William Bourdon Forestier ở Paris (Pháp) và bị đơn là 26 công ty hóa chất của Mỹ trong đó có các công ty như Monsanto Company, Occidental Electrochemical Corporation, Dow Chemical Company...
Bà Trần Tố Nga sinh năm 1942, tốt nghiệp trường Đại học Tổng hợp Hà Nội và trở thành phóng viên chiến trường của Thông tấn xã Giải phóng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Năm 1966, bà sống tại Củ Chi, một trong những vùng bị rải chất độc da cam nặng nhất ở miền Nam Việt Nam. 1967-1968 là các năm cao điểm của các vụ rải chất da cam, bà Nga sống dưới những trận mưa hóa chất trong cả tháng trời ở Bình Long, sau đó bà theo dõi và đưa tin chiến sự tại là phần cực Nam của đường mòn Hồ Chí Minh, là khu vực thường xuyên bị rải chất độc da cam. Trong các năm 1969-1970, bà Nga sống liên tục trên tuyến đường Hồ Chí Minh.
Trong ba người con của bà, người con gái thứ nhất đã chết khi 17 tháng tuổi vì dị tật tim (bệnh Tétralogie de Falot), người con gái thứ hai mắc chứng bệnh Alpha Thalassémie - một bệnh về máu, người con gái thứ ba mang nhiều căn bệnh về da.
Bản thân bà mắc tiểu đường type 2, khắp các mạch máu trong cơ thể bà, tại phổi và tim đều có các hạt nhỏ, nhiều hạt đã bị canxi hóa. Trong giai đoạn chuẩn bị cho vụ kiện, bà Trần Tố Nga đã tiến hành xét nghiệm máu tại một phòng thí nghiệm ở Đức để xác định hàm lượng độc tố dioxin trong cơ thể của bà. Theo bà, đây là cơ sở khoa học chứng minh bà đúng là nạn nhân chất độc da cam và là điều kiện tiên quyết để tiến hành vụ kiện.
Đến nay, 12 trên tổng số 26 công ty hóa chất Mỹ bị kiện đã thuê luật sư để bào chữa cho các công ty này. Theo Văn phòng Luật sư William Bourdon, trong ngày xét xử đầu tiên, các thẩm phán của Tòa Đại hình Evry sẽ làm việc với 24 luật sư của bên bị (trung bình hai luật sư bào chữa cho một công ty). Người đứng đơn kiện là bà Trần Tố Nga và các luật sư bào chữa cho bà không được mời đến tòa. Cần phải chờ đợi khoảng một năm mới có thể diễn ra phiên tranh tụng đầu tiên. Trong khoảng thời gian đó, bà Trần Tố Nga sẽ phải tiến hành lại các xét nghiệm máu theo yêu cầu của tòa án.
Theo báo chí Pháp, William Bourdon là một luật sư giàu kinh nghiệm, nổi tiếng tại Pháp trong các vụ kiện bảo vệ quyền con người. Ông đã tham gia xét xử nhiều vụ án quốc tế quan trọng đòi công lý cho các nạn nhân không được luật pháp bảo vệ. Ông đã nhận lời bào chữa miễn phí cho bà Trần Tố Nga trong vụ kiện này.
P.V