‘Khẩu phần’ khí đốt bị Nga cắt giảm, châu Âu khó chồng khó, suy thoái kinh tế sẽ xảy ra?

Người dân châu Âu đang “thở phào nhẹ nhõm” khi tập đoàn khí đốt khổng lồ Gazprom của Nga thông báo sẽ nối lại nguồn cung thông qua đường ống Dòng chảy phương Bắc 1 (Nord Stream 1). Thì chỉ vài ngày sau, tập đoàn này đã thông báo rằng, lưu lượng qua đường ống sẽ giảm một lần nữa với lý do một tuabin phải bảo trì.

Gazprom tuyên bố cắt giảm lưu lượng khí đốt qua đường ống Dòng chảy phương Bắc 1 xuống chỉ còn 20% công suất tối đa, kể từ ngày 27/7.

EU vào "thế khó"

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết, động thái của Gazprom sẽ khiến dòng chảy sang Đức giảm xuống còn 20% công suất, từ ​​mức vốn đã thấp là 40% - tương đương với một “cuộc chiến khí đốt” với châu Âu.

Quyết định từ phía Moscow đặt EU vào một tình huống khó khăn khi phải đối mặt với lạm phát tràn lan, chiến dịch quân sự tại Ukraine và chuỗi cung ứng vốn đã gặp khó khăn sau đại dịch Covid-19.

Đức, nền kinh tế lớn nhất khu vực và là động lực tăng trưởng truyền thống, có lý do đặc biệt để lo lắng. Quốc gia này chủ yếu phụ thuộc vào khí đốt của Nga và đang trượt dần về phía suy thoái.

Chính phủ đặc biệt quan tâm đến việc làm thế nào để giữ cho “đèn sáng trong suốt mùa Đông”.

Sau khi Nga cắt giảm thêm nguồn cung khí đốt, Phó Thủ tướng Đức Robert Habeck nhấn mạnh: “Chúng tôi đang ở trong tình huống nghiêm trọng. Đã đến lúc mọi người phải hiểu điều đó. Đức phải giảm tiêu thụ khí đốt trong bối cảnh nguồn cung thấp”.

Trong khi Nga đang chịu một loạt các lệnh trừng phạt quốc tế vì chiến dịch quân sự tại Ukraine, khí đốt là một trong những “vũ khí” mà nước này có thể sử dụng để chống lại châu Âu.

Khu vực này đã nhận được khoảng 45% nguồn cung hàng năm từ Nga. Dù đang nỗ lực tìm kiếm các giải pháp thay thế khí đốt Moscow chẳng hạn như khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ thì khu vực này không thể thay thế các hydrocacbon của Nga một cách nhanh chóng.

Các nhà phân tích đang dự đoán, một mùa Đông khó khăn đang ở phía trước.

Công ty S&P Global Market Intelligence cho biết trong một báo cáo rằng: “Chi phí năng lượng cao đang đẩy Tây Âu đến suy thoái.

Với lạm phát tăng đáng ngạc nhiên, các ngân hàng trung ương đang đẩy mạnh tốc độ thắt chặt chính sách tiền tệ. Trong khi sự phục hồi của ngành du lịch, dịch vụ và tiêu dùng có thể giúp khu vực này tăng nhẹ trong mùa Hè thì một rủi ro khác có thể xảy ra trong quý IV/2022 bởi nguồn cung năng lượng bấp bênh”.

Kế hoạch mới có giải quyết vấn đề?

Giá điện và khí đốt tự nhiên cao vượt trội sẽ làm tổn hại đến khả năng cạnh tranh công nghiệp ở Đức và các trung tâm sản xuất khác.

S&P Global Market Intelligence cảnh báo, căng thẳng Nga-Ukraine có thể sẽ kéo dài đến hết năm 2022, làm giảm sút niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp trên khắp châu Âu.

Theo công ty này, tăng trưởng GDP thực tế của khu vực đồng Euro (Eurozone) dự kiến ​​sẽ chậm lại từ mức 5,4% vào năm 2021, xuống 2,5% vào năm 2022 và 1,2% vào năm 2023, trước khi cải thiện lên 2,0% vào năm 2024.

Các chính phủ EU tự bảo vệ mình bằng cách thông qua kế hoạch phân bổ khí đốt. Mặc dù Hungary là quốc gia duy nhất phản đối, nhưng kế hoạch trên vẫn được các Bộ trưởng Năng lượng EU thông qua.

Theo kế hoạch, EU sẽ tự nguyện giảm 15% lượng tiêu thụ khí đốt tự nhiên trong khoảng thời gian từ ngày 1/8/2022 đến ngày 31/3/2023.

Hội đồng EU tuyên bố: “Trong nỗ lực nhằm tăng cường an ninh nguồn cung năng lượng nội khối, các nước thành viên đã thông qua một thỏa thuận mang tính chính trị về việc tự nguyện giảm 15% nhu cầu tiêu thụ khí đốt trong mùa Đông này. Hội đồng EU cũng dự báo khả năng kích hoạt ‘cảnh báo của EU’ về an ninh nguồn cung, trong trường hợp việc giảm nhu cầu khí đốt sẽ trở thành quy định bắt buộc”.

Chuyên gia Simon Tucker tại công ty Infosys Consulting nhận định: “Cắt giảm tiêu thụ khí đốt có thể không giải quyết được vấn đề. Về cơ bản, nhu cầu về khí đốt tự nhiên và đặc biệt là LNG ở châu Âu là rất lớn. Kế hoạch phân bổ khí đốt có thể ảnh hưởng đặc biệt đến các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng như sản xuất ô tô, công ty hóa chất và khai thác tiền điện tử.

Các nước EU và Vương quốc Anh phải làm tất cả những gì có thể để bổ sung các kho khí đốt trước khi mùa Đông bắt đầu - điều này có nghĩa là tìm mọi cách có thể để giảm sử dụng năng lượng và cải thiện nguồn cung.

Chúng tôi đã chứng kiến ​​sự gia tăng lớn trong các chuyến hàng LNG từ Trung Đông và Bắc Mỹ đến châu Âu. Nhưng các quốc gia cần phải đẩy nhanh quá trình hiện đại hóa cơ sở hạ tầng. Việc chuyển đổi năng lượng không là điều bắt buộc nếu EU muốn thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng hiện nay”.

Tuy nhiên, quá trình hiện đại hóa cơ sở hạ tầng sẽ mất nhiều thời gian và nền kinh tế châu Âu có thể phải chịu đau đớn trong thời gian tới.

Các nhà kinh tế và chiến lược gia của Ngân hàng Citibank nhận thấy, quyết định cắt giảm dòng khí đốt của Nga có thể đẩy châu Âu vào một cuộc suy thoái sâu hơn.

Ngân hàng này cho rằng, khi các kế hoạch phân bổ năng lượng cho mùa Dông được thống nhất, điều kiện tài chính thắt chặt hơn ở châu Âu sẽ gây ra phản ứng mạnh hơn trong nền kinh tế thực.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng không loại trừ khả năng Nga nối lại dòng chảy khí đốt đến châu Âu, khi các tuabin hoàn thành quá trình bảo dưỡng.

Tập đoàn ngân hàng tư nhân Deutsche Bank cho hay: “Chưa rõ hành động của Nga là một sự cắt giảm cung cấp trong một thời gian ngắn, trong lúc turbine khí đang được sửa, hay châu Âu sẽ phải đối mặt với nguồn cung khí đốt chỉ ở mức 20% trong một thời gian đáng kể”.

Các nhà phân tích tại ngân hàng này tin rằng, với đường ống Dòng chảy phướng Bắc 1 ở 40% công suất, Đức có thể vượt qua mùa Đông, dù vẫn phải thực hiện kế hoạch phân bổ năng lượng.