Kịch bản Kinh tế Việt Nam năm 2023: Tối ưu nguồn lực, vượt qua thách thức

Ngày 11/1, Tạp chí Kinh tế Việt Nam phối hợp với Bộ Ngoại giao tổ chức Diễn đàn thường niên lần thứ 15 kịch bản Kinh tế Việt Nam năm 2023 với chủ đề “Tối ưu nguồn lực, vượt qua thách thức".

Tham dự và chủ trị Diễn đàn có Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ; ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, cùng đại diện lãnh đạo các Bộ: Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Công Thương, Bộ Lao động Thương binh & Xã hội, Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, Bộ Xây Dựng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; đại diện lãnh đạo các địa phương: tỉnh Sơn La, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Điện Biên, Tuyên Quang, Thanh Hóa..., cùng đông đảo các chuyên gia kinh tế trong nước, quốc tế và lãnh đạo các Tập đoàn doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài, doanh nghiệp Việt Nam.

Tiếp nối hành trình 15 năm, Diễn đàn thường niên Kịch bản Kinh tế Việt Nam - VESF (2008-2023) đã trở thành kênh thông tin trao đổi, đối thoại và hiến kế về các vấn đề chính sách gắn với thực tiễn hoạt động của các ngành kinh tế trong mối tương quan với bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam.

Ba xu hướng kinh tế thế giới

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho rằng, với ý nghĩa là một trong những Diễn đàn kinh tế đầu tiên của năm 2023, ngoài việc đánh giá kết quả và bài học kinh nghiệm của năm 2022, đây là thời điểm phù hợp để dự báo sát nhất kịch bản tăng trưởng của kinh tế thế giới năm 2023, để từ đó đánh giá tác động đến kinh tế Việt Nam.

Các ý kiến tham luận sẽ là nguồn tham khảo hữu ích để các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương và nhất là cộng đồng doanh nghiệp cập nhật, hoàn thiện lại các chương trình hành động, kế hoạch kinh doanh

Về năm 2023, Thứ trưởng Thường trực Nguyễn Minh Vũ cho rằng môi trường quốc tế và khu vực dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, nhiều biến động, rủi ro, nhiều mặt sẽ khó khăn, thách thức hơn.

Chủ đề của Diễn đàn lần này là “Tối ưu nguồn lực, Vượt qua thách thức” thực sự rất phù hợp với bối cảnh thế giới trong “nguy” có “cơ” nhưng “nguy” nhiều hơn “cơ” hiện nay. Điều này thậm chí còn ý nghĩa hơn một chủ đề, mà là khẩu hiệu hành động rất thức thời cho tất cả các ngành và doanh nghiệp.

Theo Thứ trưởng Thường trực Nguyễn Minh Vũ, kinh tế thế giới có ba đặc điểm, xu hướng đáng chú ý.

Thứ nhất, kinh tế thế giới đang mất đần động lực tăng trưởng, đứng trước nguy cơ suy thoái kỹ thuật (IMF dự báo 1/3 các nền kinh tế trên thế giới sẽ suy thoái trong năm 2023). Các động lực tăng trưởng như: xuất khẩu - đầu tư - tiêu dùng toàn cầu dự báo sẽ suy giảm.

Thứ hai, các chuyển đổi mang tính cơ cấu sẽ tiếp tục tạo ra các “va đập”, “tái cấu trúc” và định hình các nguyên tắc, “luật chơi” mới trong quản trị kinh tế toàn cầu, thậm chí một số lĩnh vực có thể sớm đi vào thực thi (như thương mại xanh, thuế tối thiểu toàn cầu…).

Trong bối cảnh đó, cạnh tranh chiến lược nước lớn về kinh tế sẽ tiếp tục gia tăng quyết liệt hơn.

Thứ ba, khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Đông Nam Á, được đánh giá là trọng tâm của kinh tế thế giới, là động lực tăng trưởng, đồng thời là trung tâm của nhiều liên kết, sáng kiến kinh tế mới của các nước.

Tuy vậy, Thứ trưởng Thường trực cũng cho rằng bối cảnh nhiều “gam màu xám” nêu trên cũng cho doanh nghiệp Việt Nam những cơ hội. Nếu kịp thời nắm bắt, hoà nhịp vào các xu thế mới, tranh thủ các động lực tăng trưởng mới từ kinh tế xanh và chuyển đổi số, thu hút được các nguồn lực đầu tư mới, đây cũng sẽ là thời cơ để doanh nghiệp tạo ra các đột phá, các nền tảng để “bứt tốc” trong tương lai.

Phương châm 3K với doanh nghiệp

Thứ trưởng Thường trực cho biết, năm 2023 là năm bản lề của kế hoạch 5 năm 2021-2025, là năm tạo đà quan trọng hướng tới hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030.

Trong bối cảnh bên ngoài gia tăng bất ổn, đan xen cơ hội và thách thức, để hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã đề ra phương châm chỉ đạo 16 chữ: “Đoàn kết, kỷ cương - Bản lĩnh, linh hoạt - Chủ động, sáng tạo - Kịp thời, hiệu quả”.

Đây sẽ là kim chỉ nam cho các bộ, ngành, địa phương trong triển khai công tác năm 2023, trong đó có việc tích cực hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp.

Từ góc độ kinh tế đối ngoại và triển khai công tác ngoại giao kinh tế, Thứ trưởng Thường trực nhấn mạnh đến phương châm 3K.

Một là, kiên định “ổn định chiến lược”, trong đó việc duy trì, củng cố nội lực của nền kinh tế là rất cần thiết. Đối với các nhà hoạch định chính sách, ổn định kinh tế vĩ mô trong khi duy trì mức tăng trưởng hợp lý là mục tiêu xuyên suốt được đề ra trong các kế hoạch, nghị quyết của năm 2023.

Đối với doanh nghiệp, cần duy trì được các yếu tố nền tảng, các bạn hàng lớn, thị trường chiến lược, đồng thời đa phương hóa, đa dạng hóa, tận dụng mọi cơ hội, tranh thủ các thị trường ngách.

Hai là, kiên quyết giữ vững “tự chủ”, “tự cường” gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, trên cơ sở làm chủ khoa học công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số.

Các doanh nghiệp Việt - các “gen nội” của nền kinh tế cần đầu tư hơn nữa cho nghiên cứu và phát triển (R&D) trên cơ sở gắn với nhu cầu của thị trường, tăng cường đầu tư đào tạo và đào tạo lại kỹ năng cho người lao động để cải thiện vị trí trong các chuỗi giá trị toàn cầu.

Ba là, kiên trì “phát triển bền vững”, các chính sách, kế hoạch sẽ phải điều chỉnh, thích ứng với tình hình dự báo nhiều bất ổn của năm 2023, tuy vậy cần bảo đảm cân bằng, phù hợp giữa các lộ trình trong ngắn hạn và dài hạn, có trọng tâm, trọng điểm để tối ưu hoá nguồn lực.

Thứ trưởng Thường trực mong muốn với sự góp mặt của đại diện lãnh đạo các cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các địa phương, doanh nghiệp, chuyên gia, học giả và các đối tác quốc tế, Diễn đàn lần này sẽ làm rõ kịch bản của kinh tế thế giới năm 2023, đánh giá tác động đối với kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Thường trực, những thời cơ xuất hiện nhưng cũng đang kết thúc nhanh trong 1-2 năm tới để đất nước có thể bứt phá thông qua việc kết nối kịp thời với những xu thế phát triển mới, quá trình sắp xếp lại các chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất với vị trí địa chiến lược của đất nước nằm ở khu vực Châu Á, Thái Bình Dương-Ấn Độ Dương.

Cùng với đó, thông qua Diễn đàn sẽ khuyến nghị các biện pháp nhằm thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, nhất là công nghiệp hoá - hiện đại hoá, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi số và các giải pháp đối với cộng đồng doanh nghiệp.

Bộ Ngoại giao đồng hành với địa phương, doanh nghiệp

Thứ trưởng Thường trực Nguyễn Minh Vũ cho biết, năm 2022, công tác Ngoại giao kinh tế đã đánh dấu bước phát triển mới với việc Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 15-CT/TW ngày 10/8/2022, đưa công tác ngoại giao kinh tế trở thành một nhiệm vụ cơ bản, trung tâm nền ngoại giao.

Với tinh thần “lấy người dân, địa phương, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ”, Bộ Ngoại giao đang triển khai quyết liệt công tác ngoại giao kinh tế ngay từ đầu năm 2023 với một số trọng tâm.

Một là, tăng cường kết nối doanh nghiệp, địa phương thông qua mạng lưới 94 cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nhằm duy trì, mở rộng thị trường xuất khẩu, thu hút đầu tư FDI chất lượng cao, tiếp cận các nguồn tài chính mới; hỗ trợ, bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp Việt Nam ở nước ngoài.

Hai là, đưa hợp tác kinh tế trở thành nội dung cơ bản, trung tâm của hoạt động đối ngoại cấp cao, qua đó thiết lập quan hệ với các đối tác chủ chốt, tạo đột phá trong hợp tác quốc tế ở một số lĩnh vực quan trong như chuyển đổi xanh, kinh tế số, công nghệ cao, đổi mới sáng tạo…

Ba là, tăng cường công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu, theo dõi sát tình hình, điều chỉnh chính sách của các nước; hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các nguồn thông tin thiết thực, kịp thời về lĩnh vực, địa bàn…

***

Năm nay, bên cạnh Phiên khai mạc, tham luận, thảo luận, Diễn đàn diễn ra phiên đặc biệt - phiên tranh biện giữa các chuyên gia kinh tế với hai cặp tranh biện về chủ đề nhận định các chiều hướng của thách thức và đánh giá khá năng xoay chuyển, hóa giải thành công của Việt Nam cũng như của cộng đồng doanh nghiệp.

Trên cơ sở tham khảo các nhận định và phân tích của các chuyên gia, Phiên thảo luận với chủ đề “Tối ưu nguồn lực, sẵn sàng vượt qua thách thức" được đại diện các bộ, ngành cũng lãnh đạo các hiệp hội, doanh nghiệp trao đổi cụ thể, ứng với thực tiễn hiện trạng hoạt động của từng lĩnh vực, thị trường và khu vực doanh nghiệp.