Kỷ nguyên Mỹ chưa chấm dứt

Sự trỗi dậy của Trung Quốc và việc tỷ phú 72 tuổi Donald Trump trở thành ông chủ Nhà Trắng liệu có phải là khởi đầu cho chu kỳ "suy vi" của xứ cờ hoa?
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
ky nguyen my chua cham dut Mỹ - Hàn phối hợp chặt chẽ trước thềm các hội nghị thượng đỉnh với Triều Tiên
ky nguyen my chua cham dut ​Fed cảnh báo nguy cơ kinh tế Mỹ thụt lùi do chiến tranh thương mại

Khi Ủy ban Ba bên (Trilateral Commission), quy tụ nhiều lãnh đạo doanh nghiệp, tổ chức chính trị, nhà báo và học giả họp mặt tại Singapore, nhiều người đã bày tỏ quan ngại về vai trò lãnh đạo đang có phần mờ nhạt của Washington tại châu Á. Nhiều quốc gia tại khu vực này đều có kim ngạch thương mại với Trung Quốc lớn gấp đôi so với Mỹ. Nó cũng phần nào lý giải việc áp đặt thuế quan và thái độ phản đối với các thể chế đa phương của Tổng thống Donald Trump. Điều này khiến không ít người đặt câu hỏi: Liệu vai trò lãnh đạo của Mỹ tại châu Á có được duy trì sau nhiệm kỳ của cựu tỷ phú 72 tuổi?

Những góc nhìn

Hành động của ông Trump, tuy đường đột, song không phải là chưa có tiền lệ. Năm 1972, Tổng thống Mỹ Richard Nixon từng đơn phương áp đặt thuế đối với các đồng minh của Mỹ mà không cảnh báo trước, vi phạm các khuôn khổ của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và theo đuổi một cuộc chiến tranh không được ủng hộ tại Việt Nam. Nỗi lo về chủ nghĩa khủng bố bao trùm và không ít chuyên gia đã bi quan về tương lai của một nền dân chủ, song Washington đã vượt qua cơn bĩ cực  và tiếp tục duy trì vị thế dẫn dắt.

ky nguyen my chua cham dut
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải). (Nguồn: CNN)

Tuy nhiên, nước Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump lại là một câu chuyện khác. Tại cuộc họp của Ủy ban Ba bên tại Singapore, các học giả đã chia sẻ nhiều góc nhìn khác nhau về một châu Á kỷ nguyên Trump. Chuyên gia từ Ấn Độ và Trung Quốc có cách suy nghĩ khác nhau về vai trò của dự án “Vành đai Con đường” của Bắc Kinh. Trong khi đó, chuyên gia từ một số nước châu Á khác và Mỹ lại bất đồng về triển vọng của giải pháp cho vấn đề hạt nhân bán đảo Triều Tiên, hay thậm chí là khả năng diễn ra xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc. Một số học giả từ châu Âu lại băn khoăn liệu những bất ổn toàn cầu hiện nay đang phản ánh sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc hay bởi sự thay đổi của nước Mỹ và Tổng thống Donald Trump.

Cá nhân ông Joseph Nye Jr., cựu Thứ trưởng Quốc phòng và Chủ tịch Hội đồng Tình báo Quốc gia Mỹ, cho rằng Washington có thể phục hồi vai trò lãnh đạo của mình sau những năm cầm quyền của ông Trump nếu nước này “học lại” cách sử dụng quyền lực của mình trong tương tác với quốc gia khác. Nói cách khác, Mỹ cần phải sử dụng quyền lực mềm của mình để xây dựng mạng lưới và thể chế nhằm hợp tác với Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, các nước châu Âu… v.v. để tìm kiếm câu trả lời cho những vấn đề xuyên quốc gia như cải thiện độ ổn định của đơn vị tiền tệ, biến đổi khí hậu, khủng bố và tội phạm công nghệ, vốn không một ai có thể đơn phương giải quyết. Điều này sẽ đòi hỏi Washington từ bỏ những chính sách một chiều cùng suy nghĩ có phần vị kỷ, mở rộng vòng tay với những quốc gia đồng minh cũng như “đối địch”.

Ưu thế vượt trội

Đáng chú ý, trái ngược với nhiều quan điểm hiện nay, ông Nye cho rằng Mỹ sẽ tiếp tục duy trì những lợi thế quan trọng về sức mạnh trong ít nhất hai nhiệm kỳ Tổng thống nữa.

Ưu thế đầu tiên là về dân số, khi Mỹ là quốc gia phát triển duy nhất tiếp tục đóng góp vào tăng trưởng dân số toàn cầu tới năm 2050. Trung Quốc, nước có đông dân nhất ở thời điểm hiện tại, sẽ mất vị trí dẫn đầu vào tay Ấn Độ.

Ưu thế thứ hai là về năng lượng, khi cuộc cách mạng về đá phiến đã biến Mỹ thành nước xuất khẩu năng lượng, trong khi Trung Quốc đang trở nên dần phụ thuộc hơn vào năng lượng nhập khẩu.

Ưu thế thứ ba là về công nghệ. Danh sách những công nghệ có thể được chuyển hóa thành sức mạnh trong thế kỷ này gồm công nghệ sinh học, nano, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn. Theo hầu hết các chuyên gia, trong khi tiềm lực của Trung Quốc đang phát triển, Mỹ vẫn tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu trong nghiên cứu và thương mại hóa những công nghệ này.

Ưu thế thứ tư là về giáo dục đại học và cao học. Trong bảng xếp hạng do trường Đại học Giao thông Thượng Hải công bố, 16/20 trường Đại học hàng đầu thế giới nằm ở Mỹ và không có trường nào ở Trung Quốc.

Ưu thế thứ năm mà Mỹ nắm giữ là sự lớn mạnh và phổ biến của đồng USD. Trong dự trữ ngoại tệ của các chính phủ, có tới 64% là USD và chỉ có 1,1% là Nhân Dân Tệ (NDT). Một đơn vị tiền tệ dự trữ đáng tin phụ thuộc nhiều vào thị trường nguồn vốn lớn, cùng một chính phủ trung thực và thượng tôn pháp luật, điều mà Trung Quốc vẫn chưa thể đạt được trong tương lai gần.

Cuối cùng, Mỹ có lợi thế về địa lý hơn so với Trung Quốc, khi bao quanh là biển và có đường biên giới tiếp giáp với Canada và Mexico, hai quốc gia vẫn đang có quan hệ tốt với Washington về lâu dài. Trong khi đó, đường biên giới của Trung Quốc tiếp giáp với 14 nước, với nhiều tranh chấp về chủ quyền, nổi bật là Ấn Độ, Nhật Bản và Việt Nam.

Quan trọng hơn, giữa Mỹ và Trung Quốc khó có thể xảy ra chiến tranh, khi không nước nào đe dọa đến chủ quyền quốc gia hay sự tồn vong của bên còn lại. Hai bên luôn có thời gian để quản lý và kiểm soát, giải quyết những bất đồng trước khi cân nhắc đến những biện pháp mạnh mẽ hơn.

Khi được hỏi về việc liệu Trung Quốc có thể vượt Mỹ, cố Thủ tướng Lý Quang Diệu đã lắc đầu. Ông cho rằng ngay cả khi Bắc Kinh có tiềm năng to lớn với 1,4 tỷ dân, sự cởi mở của Mỹ cho phép họ tận dụng tiềm năng của 7,5 tỷ người còn lại, lớn hơn mọi con số mà Trung Quốc có thể đạt tới. Chừng nào điều này còn tồn tại, vai trò lãnh đạo của Mỹ tại châu Á, hay tại bất kỳ khu vực nào khác, sẽ tiếp tục được duy trì.

ky nguyen my chua cham dut Mỹ, Hàn chuẩn bị cho các cuộc gặp thượng đỉnh với Triều Tiên

Ngày 10/4, Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh việc phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên sẽ là nội dung hàng đầu trong chương ...

ky nguyen my chua cham dut Hơn 100.000 người muốn Mỹ ký thỏa thuận hòa bình với Triều Tiên

Theo Thời báo Hàn Quốc số ra ngày 11/4, lời thỉnh cầu trực tuyến đăng trên trang web của Nhà Trắng kêu gọi Mỹ ký ...

ky nguyen my chua cham dut ​Tổng thống Trump: Mỹ có nhiều lựa chọn quân sự đối với Syria

Ngày 9/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố, Washington có rất nhiều lựa chọn về mặt quân sự đối với Syria và sẽ hành ...

Minh Quân (theo Project Syndicate)
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Sudan: Chiến tranh, nạn đói và nguy cơ 3,2 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng cấp tính

Sudan: Chiến tranh, nạn đói và nguy cơ 3,2 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng cấp tính

UNICEF đưa ra cảnh báo nghiêm trọng về cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Sudan, quốc gia đang bị chiến tranh và nạn đói hoành hành.
Giá vàng hôm nay 15/1/2025: Giá vàng trong nước 'rủ nhau' đi xuống, không phải quý kim, đây mới là kênh đầu tư lý tưởng

Giá vàng hôm nay 15/1/2025: Giá vàng trong nước 'rủ nhau' đi xuống, không phải quý kim, đây mới là kênh đầu tư lý tưởng

Giá vàng hôm nay 15/1/2025 ghi nhận thị trường trong nước đi xuống, thế giới biến động nhẹ.
Giá tiêu hôm nay 15/1/2025: Hồ tiêu bước vào chu kỳ tăng giá mới, 3 thị trường cung cấp lớn nhất cho Việt Nam

Giá tiêu hôm nay 15/1/2025: Hồ tiêu bước vào chu kỳ tăng giá mới, 3 thị trường cung cấp lớn nhất cho Việt Nam

Giá tiêu hôm nay 15/1/2025 tại thị trường trong nước tiếp tục đi ngang ở các địa phương trọng điểm, giao dịch từ 147.000 – 147.500 đồng/kg.
Quan hệ Mỹ-Trung nhiều thăng trầm nhưng vẫn ổn định

Quan hệ Mỹ-Trung nhiều thăng trầm nhưng vẫn ổn định

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Guo Jiakun nhấn mạnh điều đó khi phản hồi câu hỏi liên quan đến phát ngôn của Tổng thống Mỹ Joe Biden.
Động lực mạnh mẽ củng cố và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nga

Động lực mạnh mẽ củng cố và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nga

Thủ tướng Chính phủ Liên bang Nga Mikhail Mishustin thăm chính thức Việt Nam từ ngày 14-15.
Lý do Rexam là sự lựa chọn hàng đầu thi công sơn sàn nhà xưởng Epoxy

Lý do Rexam là sự lựa chọn hàng đầu thi công sơn sàn nhà xưởng Epoxy

Sơn sàn nhà xưởng epoxy với độ bền cao, khả năng chống trơn trượt, chống mài mòn, và kháng hóa chất, đã trở thành giải pháp được ưu tiên hàng ...
Viễn cảnh bán đảo Triều Tiên khi ông Trump trở lại

Viễn cảnh bán đảo Triều Tiên khi ông Trump trở lại

Việc ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ lần hai dự báo sẽ mang đến những thay đổi lớn cho tình thế bế tắc ở bán đảo Triều Tiên.
Thủ tướng Justin Trudeau: Từ ‘con cưng’ hóa người dưng

Thủ tướng Justin Trudeau: Từ ‘con cưng’ hóa người dưng

Từng là một trong những nhà lãnh đạo có tỷ lệ ủng hộ cao nhất lịch sử Canada, Thủ tướng Justin Trudeau đã đánh mất sự tín nhiệm.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Trấn an đồng minh

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Trấn an đồng minh

Trong thời điểm chính trị nội bộ Hàn Quốc rối ren, chuyến thăm của ông Blinken rất được chính quyền đương nhiệm tại Seoul trông đợi.
Dự báo 10 vấn đề nổi bật của thế giới năm 2025

Dự báo 10 vấn đề nổi bật của thế giới năm 2025

Năm 2025 được dự báo sẽ có nhiều diễn biến phức tạp mới. 10 vấn đề dưới đây được dự báo sẽ có tác động quan trọng đến thế giới trong năm 2025.
Ba Lan làm chủ tịch EU: Kỳ vọng mong manh

Ba Lan làm chủ tịch EU: Kỳ vọng mong manh

Bắt đầu làm Chủ tịch Liên minh châu Âu (EU) từ ngày 1/1, Ba Lan có được những lợi thế nhất định, song chặng đường phía trước của Warsaw không chỉ trải hoa hồng.
Bức tranh 2024 và phác thảo thế giới 2025

Bức tranh 2024 và phác thảo thế giới 2025

Thế giới trải qua một năm đầy biến động, thách thức, đan xen những mảng màu sáng tối trên các lĩnh vực. Bức tranh năm mới có gì?
Người đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc

Người đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người bạn lớn được nhân dân Trung Quốc vô cùng kính trọng và cũng là người đặt nền móng cho quan hệ Việt Nam-Trung Quốc.
Tượng đài của tình đoàn kết quốc tế Việt Nam-Campuchia

Tượng đài của tình đoàn kết quốc tế Việt Nam-Campuchia

Chiến thắng 7/1 đã mang lại cho người dân Campuchia các quyền và tự do bị tước đoạt dưới chế độ diệt chủng Pol Pot, chấm dứt thời kỳ đen tối nhất ở đất nước ...
Greenland - ‘Thỏi nam châm’ giữa lòng Bắc Cực

Greenland - ‘Thỏi nam châm’ giữa lòng Bắc Cực

Trong lịch sử nước Mỹ, không dưới ba lần các quan chức cấp cao đưa ra ý tưởng mua lại đảo Greenland, một phần lãnh thổ tự chủ của Đan Mạch ở Bắc Cực.
Tác động từ các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga trong năm 2024

Tác động từ các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ Nga trong năm 2024

Trong năm 2024, lực lượng Ukraine đã dùng máy bay không người lái tấn công các mục tiêu sâu hàng nghìn km trong lãnh thổ Nga.
Năm mới 2025, kiểm kê sự thay đổi trong quân đội Nga sau 3 năm xung đột với Ukraine

Năm mới 2025, kiểm kê sự thay đổi trong quân đội Nga sau 3 năm xung đột với Ukraine

Gần ba năm sau xung đột với Ukraine, quân đội Nga đã phải chịu những tổn thất và đổ nguồn lực nhằm bảo đảm tái thiết lực lượng quân sự.
Cáp quang - Hệ vũ khí chiến lược dưới lòng biển

Cáp quang - Hệ vũ khí chiến lược dưới lòng biển

Hệ thống cáp quang dưới lòng đại dương đang trở thành trận địa trong cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc, đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc.
'Nước cờ' Greenland của Tổng thống đắc cử Mỹ soi chiếu cuộc cạnh tranh địa chính trị tại Bắc Cực

'Nước cờ' Greenland của Tổng thống đắc cử Mỹ soi chiếu cuộc cạnh tranh địa chính trị tại Bắc Cực

Khi biến đổi khí hậu làm tan băng ở Bắc Cực, mở ra các tuyến đường vận tải mới và cơ hội khai thác tài nguyên, giá trị địa chính trị của Greenland đã tăng ...
Ván bài Syria và tương lai Trung Đông: 'Một chiếc lá rơi có thể thay đổi cả dòng sông', Mỹ phải làm gì?

Ván bài Syria và tương lai Trung Đông: 'Một chiếc lá rơi có thể thay đổi cả dòng sông', Mỹ phải làm gì?

Nút thắt Syria sẽ là nhân tố chính quyết định cục diện Trung Đông. Tương lai Trung Đông phần nhiều phụ thuộc vào các tính toán chính sách của Mỹ.
Không cho con mồi chạy thoát: Máy bay không người lái FPV đã biến đổi xung đột Nga-Ukraine như thế nào?

Không cho con mồi chạy thoát: Máy bay không người lái FPV đã biến đổi xung đột Nga-Ukraine như thế nào?

Máy bay không người lái FPV xuất phát từ một thứ mới lạ rồi ngày càng phổ biến và trở thành loại vũ khí quan trọng thay đổi xung đột Nga-Ukraine.
Chuyên gia lý giải việc Ukraine phản công tại Kursk: Một mũi tên trúng nhiều đích, liều một phen ăn cả

Chuyên gia lý giải việc Ukraine phản công tại Kursk: Một mũi tên trúng nhiều đích, liều một phen ăn cả

Việc Ukraine phản công tại Kursk có thể phục vụ một số mục đích, nhưng trên hết là gửi thông điệp tới ông Trump về việc ủng hộ Kiev.
Syria - cơ hội để Trung Đông tự định hình một tương lai tươi sáng

Syria - cơ hội để Trung Đông tự định hình một tương lai tươi sáng

Sự ổn định của Syria, quốc gia nằm tại trung tâm Trung Đông, là lợi ích của tất cả các bên.
Truyền thông Campuchia đề cao tinh thần đoàn kết quốc tế với Việt Nam nhân sự kiện Chiến thắng 7/1

Truyền thông Campuchia đề cao tinh thần đoàn kết quốc tế với Việt Nam nhân sự kiện Chiến thắng 7/1

Truyền thông Campuchia ca ngợi tinh thần đoàn kết với Việt Nam nhân sự kiện Chiến thắng 7/1 (1979-2025) giải phóng khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot
Phiên bản di động