Lối đi mới
Gaokao là kỳ thi thường diễn ra vào giữa tháng 6 và luôn là tâm điểm của cả Trung Quốc. Nó được đánh giá là một trong những kỳ thi nghiêm ngặt nhất trên thế giới khi các thí sinh phải trải qua các vòng kiểm tra gắt gao như nhận diện khuôn mặt, xác nhận vân tay, phải đi qua máy dò kim loại và phòng thi được trang bị cách sóng âm để vô hiệu hóa các thiết bị thu phát.
Trong khi đó, tại các trường đại học ở Mỹ, SAT được xem như một thước đo quan trọng trong việc tuyển sinh song song với các tiêu chuẩn khác như hồ sơ thí sinh, các hoạt động ngoại khóa, thư giới thiệu, các vòng phỏng vấn. Ngoài một trong hai chứng chỉ quốc tế như TOEFL hay IETLS, các học sinh nước ngoài muốn theo học đại học ở Mỹ phải chứng tỏ khả năng học tập của mình thông qua bài thi SAT. Đây cũng là căn cứ quan trọng để xét cấp học bổng và đánh giá khả năng suy luận, phân tích và giải quyết vấn đề của ứng viên thông qua kỹ năng giải toán, đọc hiểu và viết.
| Hiện nay, số người Trung Quốc bỏ qua kỳ thi đại học và đăng ký thi SAT ngày càng cao. (Nguồn: NY Times) |
Mặc dù được đánh giá là dễ hơn nhiều so với Gaokao nhưng để vượt qua bài kiểm tra SAT, các sinh viên vẫn cần phải có một chiến lược học tập cụ thể. SAT chủ yếu tập trung vào các kiến thức đòi hỏi suy đoán logic, kết nối thông tin, trong khi Gaokao lại chú trọng về kiến thức.
Hiện nay, số người Trung Quốc bỏ qua kỳ thi đại học và đăng ký thi SAT ngày càng cao. Công ty tổ chức thi tuyển trực tuyến Arbor Bridge ước tính, khoảng 55.000 người Trung Quốc đã đăng ký thi SAT trong năm 2015. Con số này không đáng kể so với số thí sinh dự kỳ thi đại học hơn 9 triệu người song đây được xem là thay đổi lớn trong nhận thức về giáo dục ở giới trẻ Trung Quốc. Nếu thế hệ trước coi đại học là con đường duy nhất để theo đuổi việc học tập và có một nghề nghiệp vững vàng thì hiện nhiều ngã rẽ mới đang dần hình thành.
Nhiều gian nan
Tuy nhiên, để có thể tham dự kỳ thi SAT và đạt thành tích cao là cả một hành trình đầy gian nan đối với học sinh Trung Quốc, trong đó có chi phí tốn kém dành cho việc ôn thi hoặc các khóa học dự bị cũng như lệ phí thi.
Để có thể đương đầu với SAT, các nhà giáo dục của Trung Quốc đã triển khai nhiều chiến lược bài bản, không chỉ khuyến khích học sinh và sinh viên tăng cường các kỹ năng cơ bản trong kỳ thi như viết, đọc hiểu toán học, thậm chí còn yêu cầu họ tham gia lấy kinh nghiệm các bài kiểm tra thử, tận dụng mọi nguồn từ trên mạng, sách vở, cho đến các buổi chia sẻ của các cá nhân đi trước. Thực tế nhiều bài thi của SAT có các nội dung khá tương đồng, đặc biệt các câu luận được xem là khá dễ đoán. Bởi vậy, những người làm bài thi có thể ghi nhớ một số mẹo để có thể đạt một số yêu cầu cụ thể trong các bài luận. Điều đó cũng lý giải vì sao nhiều sinh viên Trung Quốc có kết quả thi tốt song lại không thể nói trôi chảy tiếng Anh.
Nhiều tổ chức tư vấn và đào tạo giáo dục Trung Quốc gần đây đã bị cáo buộc tìm cách giúp các ứng viên của mình “gian lận” trong các kỳ thi SAT. Trong đó đáng chú ý phải kể đến New Oriental, tổ chức tư vấn giáo dục nổi tiếng và lớn nhất Trung Quốc. Công ty này cung cấp cho khách hàng các bài kiểm tra ngay sau khi kỳ thi đã được thực hiện. Nhiều nội dung trong các kỳ thi SAT thường tái xuất hiện trong các bài thi sau nên hành động của doanh nghiệp trên có thể coi là đang giúp các sinh viên và khách hàng sử dụng dịch vụ của mình một lợi thế thiếu công bằng.
Thực tế đó đang làm dấy lên những nghi ngờ về chất lượng kỳ thi SAT tại Trung Quốc. Để có thể bảo đảm quyền lợi cho các sinh viên, tránh tình trạng một số kỳ thi SAT đã bị hoãn, hoặc kết quả thi bị hủy bỏ do cáo buộc gian lận, các nhà giáo dục Trung Quốc cần có phương pháp đào tạo cụ thể và hiệu quả hơn, giúp học sinh đáp ứng được việc học tập trong môi trường mới và lạ như nền giáo dục Mỹ. Xét cho cùng, việc tạo ra những “chú gà công nghiệp” là khá đơn giản, song để chất xám được vun đắp và phát triển mới cần tới nỗ lực và kiên trì.