Lãnh tụ Fidel Castro - Nguyên thủ nước ngoài đầu tiên thăm vùng giải phóng

Bài viết của ông Hoàng Lương, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao. TGVN xin trân trọng giới thiệu.

Trưa ngày 12/9/1973, tại sân bay Gia Lâm, rất nhiều Lãnh đạo Cấp cao của Đảng và Nhà nước ta đã ra đón đồng chí Fidel. Trên đường từ sân bay về Phủ Chủ tịch, hàng nghìn người dân Hà Nội đứng hai bên đường tay cầm cờ hoa đón chào, hô vang: "Viva Cuba! Viva Fidel!". Có nơi Chủ tịch Fidel Castro dừng xe bắt tay người dân Hà Nội. Không khí vô cùng sôi động. Tại Phủ Chủ tịch, Tổng Bí thư Lê Duẩn, Chủ tịch nước Trường Chinh và Thủ tướng Chính phủ Phạm Văn Đồng đã đón và hội đàm với Chủ tịch Fidel Castro.

Trong chuyến đi này, Chủ tịch Fidel Castro đã thực hiện được một trong những ước nguyện của mình là tới thăm vùng đất mới được giải phóng Quảng Trị và gặp gỡ Lãnh đạo Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Sáng ngày 15/9, một chuyến bay đặc biệt đã đưa Chủ tịch Fidel Castro cùng Đoàn đại biểu Chính phủ Cuba và Thủ tướng Phạm Văn Đồng tới Đồng Hới, để tiếp tục đi bằng ô tô vào Quảng Trị. Trong suốt thời gian trên máy bay cũng như đi trên đường, Chủ tịch Fidel Castro chăm chú quan sát, nhìn thấy những cánh đồng, đoạn đường, cầu cống và làng mạc bị bom đạn cày xới, nét mặt của Chủ tịch nghiêm lại, đồng cảm và chia sẻ những hy sinh mất mát to lớn của nhân dân Việt Nam.

Đoàn xe đi được khoảng 20 km từ Đồng Hới, Chủ tịch Fidel Castro bỗng nhiên đề nghị cho dừng xe vì nhìn thấy một số người đang cáng một người bị thương. Chủ tịch cùng Thủ tướng ta bước xuống xe và hỏi thăm ân cần nữ nạn nhân mới 17 tuổi bị thương do bom bi nổ khi cô đang tham gia cùng Đoàn Thanh nhiên địa phương lấp hố bom. Xúc động mạnh mẽ, Chủ tịch Fidel Castro tức thời lệnh cho Đại sứ Cuba Valdes Vivo bố trí ô tô chở nạn nhân ra Vĩnh Linh cấp cứu và đồng thời, quyết định giúp Việt Nam xây dựng một bệnh viện tại Đồng Hới. Tinh thần "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu mình!" đã thể hiện trong từng cử chỉ của Chủ tịch Fidel Castro.

Sau buổi gặp mặt với đại diện Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại "thủ đô" Cam Lộ, Chủ tịch Fidel Castro đi thăm và dự mít tinh tại cao điểm 241 Tân Lâm vốn là căn cứ lớn của Mỹ mới được ta giải phóng, vẫn còn ngổn ngang xác xe tăng, thiết giáp, đại bác của quân thù. Với vóc dáng to lớn, oai phong, lẫm liệt, trong bộ quân phục xanh ô liu, đội mũ lưỡi trai, đi giày cao cổ, được bao quanh bởi các chiến sỹ giải phóng, Chủ tịch Fidel Castro phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng và dõng dạc hô to như mệnh lệnh: "Các đồng chí hãy mang lá cờ bách chiến bách thắng này cắm tại Sài Gòn!", "Hẹn gặp lại tại Sài Gòn sau ngày miền Nam hoàn toàn Giải phóng!".

Chủ tịch Fidel Castro đặc biệt ca ngợi cuộc chiến đấu anh hùng của quân và dân ta, kịch liệt lên án cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, bày tỏ tình đoàn kết, sự ủng hộ của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân Cuba anh em đối với "chiến thắng vĩ đại của nhân dân Việt Nam anh hùng, của Quân Giải phóng miền Nam anh dũng đã đánh bại đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng từng phần Tổ quốc Việt Nam yêu quý" và đánh giá "chiến thắng này có ý nghĩa cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc của các nước trên thế giới".

Cũng dễ dàng nhận thấy trong Fidel còn phảng phất nét ưu tư kể từ khi nhận được tin về cuộc đảo chính ở Chile và sát hại Tổng thống Salvador Allende, người bạn lớn của cả Cuba và Việt Nam. Chính vì lẽ đó, chuyến thăm của Chủ tịch Fidel Castro buộc phải cắt ngắn để trở về nước. Tuy vậy, chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Chủ tịch Fidel Castro và sự hiện diện của nhà lãnh đạo kiệt xuất của nhân dân Cuba anh em, người bạn lớn của nhân dân Việt Nam, của vị Nguyên thủ nước ngoài đầu tiên đặt chân tới tuyến lửa ở vùng đất vừa mới được giải phóng ở miền Nam Việt Nam đã trở thành nguồn động viên và cổ vũ lớn lao đối với quân và dân ta, nhất là nhân dân miền Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Bắc - Nam.

Ngày nay, mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị và hợp tác truyền thống tốt đẹp giữa Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba càng được tăng cường và củng cố, hai bên tiếp tục dành cho nhau sự tin cậy và tin tưởng đặc biệt cao, sự ủng hộ và giúp đỡ lẫn nhau vô tư, trong sáng.

Hoàng Lương

Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao