Liệu Myanmar có trở thành ‘Syria thứ 2’?

Quang Huyền
Theo The Interpreter, tình hình ở Myanmar mang những điểm tương đồng với Syria, tuy nhiên Myanmar khó có thể nổ ra một cuộc nội chiến kéo dài.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Tình hình căng thẳng leo thang tại Myanmar thời gian qua đã khiến cho các nhà quan sát lo ngại về một “Syria thứ hai”. Các số liệu công bố trên báo chí cho thấy, vào giữa tháng 4, khi chính quyền quân sự đẩy mạnh ngăn chặn biểu tình, số người dân thường thiệt mạng còn cao hơn những gì xảy ra ở Syria vào năm 2011.

ực lượng phiến quân KNU (Quân đội Dân tộc Karen) tại căn cứ ở vùng biên giới Myanmar-Thái Lan. (Nguồn: Flickr)
Lực lượng của tổ chức Quân đội Dân tộc Karen (KNU) tại căn cứ ở vùng biên giới Myanmar-Thái Lan. (Nguồn: Flickr)

Giống như những người biểu tình ở Syria, người dân ở Myanmar cũng đang thành lập các lực lượng dân quân riêng, dù trước đó, ở Myanmar đã tồn tại một số các nhóm sắc tộc thiểu số có vũ trang. Trong số đó, một vài nhóm, dưới danh nghĩa hỗ trợ những người biểu tình, đã tăng cường các cuộc tấn công vào quân đội Myanmar (còn được gọi là Tatmadaw) thời gian qua.

Về mặt địa chính trị, tình hình cũng giống như cuộc xung đột tại Syria, với việc Nga và Trung Quốc cản trở các nỗ lực của phương Tây nhằm lên án Tatmadaw tại các diễn đàn của Liên hợp quốc.

Tuy nhiên, tình hình giữa Myanmar năm 2021 và Syria năm 2011–2012 cũng có những khác biệt đáng kể.

Ba yếu tố chính tạo nên xung đột ở Syria bao gồm: cuộc nổi dậy quy mô lớn của các nhóm vũ trang; sự can thiệp sâu rộng của nước ngoài vào cả hai phe đối lập; và sự tham gia của các binh sĩ ngoại quốc. Tuy nhiên, hiện Myanmar không tồn tại bất kỳ yếu tố nào nêu trên, và cũng không rõ trong tương lai các yếu tố này có xuất hiện hay không, đặc biệt là yếu tố thứ 2 và thứ 3.

Vai trò của các nhóm vũ trang

Các nhóm sắc tộc có vũ trang (EAGs) tại Myanmar, với ước tính khoảng 75–78,000 quân sẽ đóng vai trò then chốt trong các phong trào chống đối của lực lượng quần chúng có vũ trang. Những cuộc đụng độ gần đây do Quân đội Độc lập Kachin (KIA) và Liên minh Quốc gia Karen (KNU) nhằm vào mục tiêu là Tatmadaw, là dấu hiệu cho thấy có sự phối hợp nhất định giữa phe đối lập và các nhóm vũ trang này.

Ngoài ra, ít nhất 10 nhóm vũ trang đã tuyên bố trung thành hoàn toàn với “Chính phủ thống nhất quốc gia” tự xưng, do các nghị sĩ của chính phủ dân sự trước chính biến thành lập. Cùng với đó, các lời đồn về việc thành lập một “quân đội dân tộc liên bang” đối đầu trực tiếp với Tatmadaw, đã càng làm nổi bật thêm những sự tương đồng giữa Myanmar với Syria.

Tuy nhiên, điều cần lưu ý trong so sánh này, đó chính là sự phức tạp trong nền chính trị đa dạng sắc tộc của Myanmar. Nhiều nhóm dân tộc thiểu số vẫn cho rằng đảng NLD bị chi phối bởi người Bamar chiếm đa số. Tiến trình hòa bình của chính quyền dân sự trước khi xảy ra chính biến đã diễn ra một cách chậm chạp, và đảng NLD thậm chí còn ngăn cản các yêu cầu tăng cường quyền tự trị tại các vùng.

Bởi vậy, thay vì khôi phục lại một chính phủ dân sự do đảng NLD cầm quyền, thì mục tiêu chính của các nhóm vũ trang là chỉ là đòi hỏi quyền tự trị và bảo vệ các lợi ích đặc biệt của riêng họ.

Bên cạnh đó, không phải mối quan hệ nào giữa Tatmadaw và các nhóm vũ trang cũng là thù địch. Chính vì vậy, nhiều nhóm vẫn đang sử dụng chính sách "nước đôi".

Nhóm vũ trang dân tộc lớn nhất tại Myanmar, Quân đội bang Wa Thống nhất (UWSA), được hậu thuẫn bởi Trung Quốc, đã giữ im lặng tuyệt đối từ khi chính biến nổ ra, vì nhóm này từ lâu vẫn là nguồn cung cấp vũ khí cho các nhóm vũ trang khác.

Các nhóm khác như Liên minh Ba Anh Em, được lập bởi nhóm Quân giải phóng Quốc gia Ta’ang (TNLA), Quân đội Arakan (AA) và Quân đội Liên minh Dân chủ Myanmar (MNDAA) thì đang tận dụng việc người dân biểu tình để ép Tatmadaw nhượng bộ.

Các nhóm vũ trang tại Myanmar cũng không phải là một khối thống nhất, mỗi nhóm lại có những mục tiêu và lợi ích riêng. Thậm chí, các cuộc xung đột nhỏ lẽ giữa các nhóm vẫn xảy ra. Ngoài ra, một vài nhóm vũ trang nhỏ còn đứng về phe Tatmadaw.

Chính vì vậy, nếu kịch bản phối hợp giữa “chính phủ thống nhất quốc gia”, những người biểu tình và các nhóm vũ trang xảy ra, chúng đều có khả năng dẫn đến tình traạng gia tăng bạo lực và tạo thành một cuộc nội chiến diện rộng. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, kịch bản này vẫn còn rất xa vời.

Hai xe tăng bị phá hủy trước một nhà thờ Hồi giáo ở Azaz, Syria, tháng 8/2012. (Nguồn: Flickr)
Hai xe tăng bị phá hủy trước một nhà thờ Hồi giáo ở Azaz, Syria, tháng 8/2012. (Nguồn: Flickr)

Sự can thiệp từ quốc tế

Nhìn về Syria, một trong những nguyên nhân chính của cuộc nội chiến là sự hỗ trợ vũ khí, tài chính và quân sự trực tiếp từ Thổ Nhĩ Kỳ, các quốc gia vùng Vịnh, Mỹ, Pháp, Nga và Iran cung cấp cho cả hai phe. Nhưng tại Myanmar, khó để biết được ai sẽ đảm nhiệm vai trò tương tự.

ASEAN, với nguyên tắc “không can thiệp vào công việc nội bộ”, sẽ không có những can dự mạnh mẽ vào Myanmar. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh và trước khi Myanmar là thành viên của ASEAN, Thái Lan ủng hộ rất mạnh mẽ các nhóm EAGs. Tuy nhiên, ngày nay không quốc gia nào lại dám làm như vậy.

Việc hỗ trợ quân sự cho bất kỳ nhóm đối lập với Tatmadaw nào sẽ làm tổn hại đến mục tiêu hàng đầu của ASEAN là duy trì ổn định khu vực, đồng thời sẽ đặt ra một tiền lệ xấu cho các thành viên ASEAN khác.

Mỹ cũng không có khả năng can dự sâu vào tình hình Myanmar sau những thất bại tại Afghanistan, Iraq, Libya và Syria. Tuy nhiên, Mỹ cũng sẽ có những bước đi thận trọng nhằm tiếp tục đối trọng về mặt địa chính trị với Trung Quốc tại khu vực Đông Nam Á.

Chính vì vậy, việc tích cực trang bị và cung cấp tài chính cho phe đối lập sẽ hủy hoại mối quan hệ của Mỹ với ASEAN, trong thời điểm mà xét về khía cạnh nào đó, Mỹ đang mất lợi thế ở Đông Nam Á trước Trung Quốc.

Về phía Trung Quốc thì sao? Thời gian qua, Trung Quốc đã cung cấp thêm vũ khí cho Tatmadaw. Điều này không có nghĩa rằng Trung Quốc cũng sẽ đóng vai trò giống như Nga hay Iran tại Syria.

Lý do vì Trung Quốc có mối quan hệ phức tạp với cả chính quyền dân sự cũ, cũng như là Tatmadaw. Bản thân Bắc Kinh cũng mong rằng cuộc chính biến này chưa từng xảy ra, bởi những lo ngại rằng xung đột giữa Tatmadaw và các nhóm vũ trang sẽ lan sang lãnh thổ Trung Quốc, đồng thời gây ảnh hướng đến các nguồn đầu tư của nước này sang Myanmar, đặc biệt là các dự án trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).

Cuối cùng là vấn đề về dòng người ngoại quốc đổ vào Syria để chiến đấu. Nhóm này thường được thúc đẩy bởi các động cơ tôn giáo hoặc phe phái. Điều này không tồn tại trong trường hợp của Myanmar. Dù một số nhóm vũ trang tại đây có mối quan hệ thân thiết với các cộng đồng ở Đông Bắc Ấn Độ và Tây Nam Trung Quốc, nhưng không thể so sánh được với các lực lượng lính nước ngoài ở Syria.

Dù có điểm giống và khác nhau giữa tình hình ở hai nước, tuy nhiên Myanmar sẽ khó có thể nổ ra một cuộc nội chiến kéo dài dai dẳng giống như tại Syria. Tuy nhiên, vẫn không thể đánh giá thấp khả năng tình hình leo thang căng thẳng tại đây.

TIN LIÊN QUAN
Tình hình Myanmar: EU tuyên bố áp đặt thêm trừng phạt, các lãnh đạo ASEAN gặp chính quyền quân sự
Tình hình Myanmar: Đồn đoán chuyến thăm của lãnh đạo ASEAN, Indonesia kêu gọi bổ nhiệm đặc phái viên
Tình hình Myanmar: Tiếp tục đình chỉ các hoạt động quân sự
Tình hình Myanmar: Lực lượng chống chính quyền quân sự tuyên bố thành lập lực lượng phòng vệ nhân dân
Tình hình Myanmar: Nhật Bản thu xếp cho các nhà ngoại giao bị 'sa thải', Total cắt thanh toán cho quân đội

(theo The Interpreter)

Bài viết cùng chủ đề

Chính biến Myanmar

Xem nhiều

Đọc thêm

Trừng phạt Nga: Lý do thực sự Mỹ mạnh tay với Gazprombank; Thụy Sỹ 'nhập cuộc'; Slovakia, Hungary đang làm điều này

Trừng phạt Nga: Lý do thực sự Mỹ mạnh tay với Gazprombank; Thụy Sỹ 'nhập cuộc'; Slovakia, Hungary đang làm điều này

Gazprombank đã nằm trong tầm ngắm của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden suốt nhiều năm.
Giá heo hơi hôm nay 22/11: Giữ giá trên cả 3 miền, nguồn cung thị trường toàn cầu giảm sút

Giá heo hơi hôm nay 22/11: Giữ giá trên cả 3 miền, nguồn cung thị trường toàn cầu giảm sút

Nhìn chung, giá heo hơi hôm nay giữ ổn định trên cả nước. Theo khảo sát, thị trường heo hơi toàn quốc hiện dao động trong khoảng 60.000 - 63.000 ...
ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
MU tính lên kế hoạch tái ký miễn phí Angel Gomes

MU tính lên kế hoạch tái ký miễn phí Angel Gomes

Tân HLV Ruben Amorim ủng hộ Ban lãnh đạo MU tái ký tiền vệ người Anh Angel Gomes.
Nga lại trở thành 'người khổng lồ' ở EU; giá khí đốt tăng vọt, cuộc khủng hoảng năng lượng mới 'gõ cửa' châu Âu?

Nga lại trở thành 'người khổng lồ' ở EU; giá khí đốt tăng vọt, cuộc khủng hoảng năng lượng mới 'gõ cửa' châu Âu?

Tháng 9/2024, Nga trở lại vị trí nhà cung cấp khí đốt chính cho Liên minh châu Âu (EU).
Từ ngày 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm?

Từ ngày 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm?

Từ 1/1/2025, xe ô tô 8 chỗ phải lưu trữ dữ liệu hành trình tối thiểu 1 năm? Hệ thống dữ liệu thiết bị giám sát hành trình và thiết ...
ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

ICC ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng, Israel phản ứng mạnh

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Thủ tướng và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Israel cũng như thủ lĩnh Hamas.
Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Đại sứ Ukraine tuyên bố về Thế chiến III, Tổng thống Zelensky cầu viện phản ứng toàn cầu, Mỹ khẳng định không muốn đối đầu Nga

Ukraine kêu gọi cộng đồng quốc tế đưa ra những kết luận đúng đắn và chấm dứt xung đột ở giữa nước này và Nga trong gần 3 năm qua.
Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Nga tuyên bố tấn công Ukraine bằng vũ khí chưa từng có, không nước NATO nào có thể đánh chặn, Mỹ đã phạm sai lầm lớn

Quân đội Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tầm trung Oreshnik để tấn công mục tiêu quân sự ở Dnipro của Ukraine.
Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Điểm tin thế giới sáng 22/11: Iran hạn chế kho uranium, Anh tái quốc hữu hóa ngành đường sắt, Ford cắt giảm 4.000 việc làm

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 22/11.
Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Tin thế giới 21/11: Ông Trump được hoãn tuyên án, mặt trận miền Đông Ukraine nguy cơ sụp đổ, Mỹ chỉ trích hành động của Trung Quốc ở Biển Đông

Báo Thế giới và Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Nga đã phản đòn tấn công tầm xa của Ukraine, nỗi lo sợ của Kiev về thứ 'vũ khí nóng' thành hiện thực?

Không quân Ukraine xác nhận, Nga phóng một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa từ vùng Astrakhan ở miền Nam nước này trong đợt tấn công vào sáng 21/11.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

'Hạt hòa bình' gieo mầm ngoại giao nông sản Mỹ-Trung

Nhóm các nhà nghiên cứu Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành dự án 'hạt hòa bình' nhằm thúc đẩy cân bằng thương mại nông nghiệp giữa hai nước.
Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Xung đột Nga-Ukraine: Đoán ý đồ người kế nhiệm, Tổng thống Biden đi thêm nước cờ 'một mũi tên trúng hai đích'

Mặc dù sắp mãn nhiệm nhưng Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có một quyết định quan trọng liên quan đến xung đột Nga-Ukraine.
Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Cái 'gật đầu muộn mằn' của Tổng thống Biden với Ukraine: Thay đổi cục diện hay thêm dầu vào lửa?

Tổng thống Joe Biden đã quyết định 'xé rào' vũ khí cho Ukraine. Tuy nhiên, những 'đòn giáng' không thể tạo ra bằng lời nói.
Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Ngoại giao đa phương của Việt Nam tạo tiếng vang trên truyền thông Mexico

Truyền thông Mexico đề cao vị thế và sự tham gia, đóng góp hiệu quả của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương gần đây như APEC, G20...
Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Mỹ-Trung chạy đua ngoại giao đường sắt, tìm đường tới mỏ khoáng sản châu Phi

Nhằm tiếp cận trữ lượng khoáng sản khổng lồ của châu Phi, Mỹ và Trung Quốc đã bỏ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm ngoại giao đường sắt tại đây.
Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử

Chuyên gia Trung Quốc: Bài viết 'Chống lãng phí' của Tổng Bí thư Tô Lâm nêu bật nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam trước cơ hội lịch sử của “kỷ nguyên vươn mình".
Phiên bản di động