Liệu Myanmar có trở thành ‘Syria thứ 2’?

Quang Huyền
Theo The Interpreter, tình hình ở Myanmar mang những điểm tương đồng với Syria, tuy nhiên Myanmar khó có thể nổ ra một cuộc nội chiến kéo dài.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Tình hình căng thẳng leo thang tại Myanmar thời gian qua đã khiến cho các nhà quan sát lo ngại về một “Syria thứ hai”. Các số liệu công bố trên báo chí cho thấy, vào giữa tháng 4, khi chính quyền quân sự đẩy mạnh ngăn chặn biểu tình, số người dân thường thiệt mạng còn cao hơn những gì xảy ra ở Syria vào năm 2011.

ực lượng phiến quân KNU (Quân đội Dân tộc Karen) tại căn cứ ở vùng biên giới Myanmar-Thái Lan. (Nguồn: Flickr)
Lực lượng của tổ chức Quân đội Dân tộc Karen (KNU) tại căn cứ ở vùng biên giới Myanmar-Thái Lan. (Nguồn: Flickr)

Giống như những người biểu tình ở Syria, người dân ở Myanmar cũng đang thành lập các lực lượng dân quân riêng, dù trước đó, ở Myanmar đã tồn tại một số các nhóm sắc tộc thiểu số có vũ trang. Trong số đó, một vài nhóm, dưới danh nghĩa hỗ trợ những người biểu tình, đã tăng cường các cuộc tấn công vào quân đội Myanmar (còn được gọi là Tatmadaw) thời gian qua.

Về mặt địa chính trị, tình hình cũng giống như cuộc xung đột tại Syria, với việc Nga và Trung Quốc cản trở các nỗ lực của phương Tây nhằm lên án Tatmadaw tại các diễn đàn của Liên hợp quốc.

Tuy nhiên, tình hình giữa Myanmar năm 2021 và Syria năm 2011–2012 cũng có những khác biệt đáng kể.

Ba yếu tố chính tạo nên xung đột ở Syria bao gồm: cuộc nổi dậy quy mô lớn của các nhóm vũ trang; sự can thiệp sâu rộng của nước ngoài vào cả hai phe đối lập; và sự tham gia của các binh sĩ ngoại quốc. Tuy nhiên, hiện Myanmar không tồn tại bất kỳ yếu tố nào nêu trên, và cũng không rõ trong tương lai các yếu tố này có xuất hiện hay không, đặc biệt là yếu tố thứ 2 và thứ 3.

Vai trò của các nhóm vũ trang

Các nhóm sắc tộc có vũ trang (EAGs) tại Myanmar, với ước tính khoảng 75–78,000 quân sẽ đóng vai trò then chốt trong các phong trào chống đối của lực lượng quần chúng có vũ trang. Những cuộc đụng độ gần đây do Quân đội Độc lập Kachin (KIA) và Liên minh Quốc gia Karen (KNU) nhằm vào mục tiêu là Tatmadaw, là dấu hiệu cho thấy có sự phối hợp nhất định giữa phe đối lập và các nhóm vũ trang này.

Ngoài ra, ít nhất 10 nhóm vũ trang đã tuyên bố trung thành hoàn toàn với “Chính phủ thống nhất quốc gia” tự xưng, do các nghị sĩ của chính phủ dân sự trước chính biến thành lập. Cùng với đó, các lời đồn về việc thành lập một “quân đội dân tộc liên bang” đối đầu trực tiếp với Tatmadaw, đã càng làm nổi bật thêm những sự tương đồng giữa Myanmar với Syria.

Tuy nhiên, điều cần lưu ý trong so sánh này, đó chính là sự phức tạp trong nền chính trị đa dạng sắc tộc của Myanmar. Nhiều nhóm dân tộc thiểu số vẫn cho rằng đảng NLD bị chi phối bởi người Bamar chiếm đa số. Tiến trình hòa bình của chính quyền dân sự trước khi xảy ra chính biến đã diễn ra một cách chậm chạp, và đảng NLD thậm chí còn ngăn cản các yêu cầu tăng cường quyền tự trị tại các vùng.

Bởi vậy, thay vì khôi phục lại một chính phủ dân sự do đảng NLD cầm quyền, thì mục tiêu chính của các nhóm vũ trang là chỉ là đòi hỏi quyền tự trị và bảo vệ các lợi ích đặc biệt của riêng họ.

Bên cạnh đó, không phải mối quan hệ nào giữa Tatmadaw và các nhóm vũ trang cũng là thù địch. Chính vì vậy, nhiều nhóm vẫn đang sử dụng chính sách "nước đôi".

Nhóm vũ trang dân tộc lớn nhất tại Myanmar, Quân đội bang Wa Thống nhất (UWSA), được hậu thuẫn bởi Trung Quốc, đã giữ im lặng tuyệt đối từ khi chính biến nổ ra, vì nhóm này từ lâu vẫn là nguồn cung cấp vũ khí cho các nhóm vũ trang khác.

Các nhóm khác như Liên minh Ba Anh Em, được lập bởi nhóm Quân giải phóng Quốc gia Ta’ang (TNLA), Quân đội Arakan (AA) và Quân đội Liên minh Dân chủ Myanmar (MNDAA) thì đang tận dụng việc người dân biểu tình để ép Tatmadaw nhượng bộ.

Các nhóm vũ trang tại Myanmar cũng không phải là một khối thống nhất, mỗi nhóm lại có những mục tiêu và lợi ích riêng. Thậm chí, các cuộc xung đột nhỏ lẽ giữa các nhóm vẫn xảy ra. Ngoài ra, một vài nhóm vũ trang nhỏ còn đứng về phe Tatmadaw.

Chính vì vậy, nếu kịch bản phối hợp giữa “chính phủ thống nhất quốc gia”, những người biểu tình và các nhóm vũ trang xảy ra, chúng đều có khả năng dẫn đến tình traạng gia tăng bạo lực và tạo thành một cuộc nội chiến diện rộng. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, kịch bản này vẫn còn rất xa vời.

Hai xe tăng bị phá hủy trước một nhà thờ Hồi giáo ở Azaz, Syria, tháng 8/2012. (Nguồn: Flickr)
Hai xe tăng bị phá hủy trước một nhà thờ Hồi giáo ở Azaz, Syria, tháng 8/2012. (Nguồn: Flickr)

Sự can thiệp từ quốc tế

Nhìn về Syria, một trong những nguyên nhân chính của cuộc nội chiến là sự hỗ trợ vũ khí, tài chính và quân sự trực tiếp từ Thổ Nhĩ Kỳ, các quốc gia vùng Vịnh, Mỹ, Pháp, Nga và Iran cung cấp cho cả hai phe. Nhưng tại Myanmar, khó để biết được ai sẽ đảm nhiệm vai trò tương tự.

ASEAN, với nguyên tắc “không can thiệp vào công việc nội bộ”, sẽ không có những can dự mạnh mẽ vào Myanmar. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh và trước khi Myanmar là thành viên của ASEAN, Thái Lan ủng hộ rất mạnh mẽ các nhóm EAGs. Tuy nhiên, ngày nay không quốc gia nào lại dám làm như vậy.

Việc hỗ trợ quân sự cho bất kỳ nhóm đối lập với Tatmadaw nào sẽ làm tổn hại đến mục tiêu hàng đầu của ASEAN là duy trì ổn định khu vực, đồng thời sẽ đặt ra một tiền lệ xấu cho các thành viên ASEAN khác.

Mỹ cũng không có khả năng can dự sâu vào tình hình Myanmar sau những thất bại tại Afghanistan, Iraq, Libya và Syria. Tuy nhiên, Mỹ cũng sẽ có những bước đi thận trọng nhằm tiếp tục đối trọng về mặt địa chính trị với Trung Quốc tại khu vực Đông Nam Á.

Chính vì vậy, việc tích cực trang bị và cung cấp tài chính cho phe đối lập sẽ hủy hoại mối quan hệ của Mỹ với ASEAN, trong thời điểm mà xét về khía cạnh nào đó, Mỹ đang mất lợi thế ở Đông Nam Á trước Trung Quốc.

Về phía Trung Quốc thì sao? Thời gian qua, Trung Quốc đã cung cấp thêm vũ khí cho Tatmadaw. Điều này không có nghĩa rằng Trung Quốc cũng sẽ đóng vai trò giống như Nga hay Iran tại Syria.

Lý do vì Trung Quốc có mối quan hệ phức tạp với cả chính quyền dân sự cũ, cũng như là Tatmadaw. Bản thân Bắc Kinh cũng mong rằng cuộc chính biến này chưa từng xảy ra, bởi những lo ngại rằng xung đột giữa Tatmadaw và các nhóm vũ trang sẽ lan sang lãnh thổ Trung Quốc, đồng thời gây ảnh hướng đến các nguồn đầu tư của nước này sang Myanmar, đặc biệt là các dự án trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).

Cuối cùng là vấn đề về dòng người ngoại quốc đổ vào Syria để chiến đấu. Nhóm này thường được thúc đẩy bởi các động cơ tôn giáo hoặc phe phái. Điều này không tồn tại trong trường hợp của Myanmar. Dù một số nhóm vũ trang tại đây có mối quan hệ thân thiết với các cộng đồng ở Đông Bắc Ấn Độ và Tây Nam Trung Quốc, nhưng không thể so sánh được với các lực lượng lính nước ngoài ở Syria.

Dù có điểm giống và khác nhau giữa tình hình ở hai nước, tuy nhiên Myanmar sẽ khó có thể nổ ra một cuộc nội chiến kéo dài dai dẳng giống như tại Syria. Tuy nhiên, vẫn không thể đánh giá thấp khả năng tình hình leo thang căng thẳng tại đây.

TIN LIÊN QUAN
Tình hình Myanmar: EU tuyên bố áp đặt thêm trừng phạt, các lãnh đạo ASEAN gặp chính quyền quân sự
Tình hình Myanmar: Đồn đoán chuyến thăm của lãnh đạo ASEAN, Indonesia kêu gọi bổ nhiệm đặc phái viên
Tình hình Myanmar: Tiếp tục đình chỉ các hoạt động quân sự
Tình hình Myanmar: Lực lượng chống chính quyền quân sự tuyên bố thành lập lực lượng phòng vệ nhân dân
Tình hình Myanmar: Nhật Bản thu xếp cho các nhà ngoại giao bị 'sa thải', Total cắt thanh toán cho quân đội

(theo The Interpreter)

Bài viết cùng chủ đề

Chính biến Myanmar

Xem nhiều

Đọc thêm

Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Ngày 1/11/ 2024, Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent chính thức khai trương trụ sở mới tại 86/42 Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình, TP. HCM. ...
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu ...
Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Thời điểm đại dịch Covid -19 bùng phát từ năm 2020 cũng là doanh nhân Nguyễn Thị Mai Phương nhận ra tiềm năng to lớn của thị trường các sản ...
Nguy cơ nạn đói đang gia tăng, Nam Sudan cần hơn 400 triệu USD

Nguy cơ nạn đói đang gia tăng, Nam Sudan cần hơn 400 triệu USD

Liên hợp quốc kêu gọi khẩn cấp quyên góp 404 triệu USD nhằm hỗ trợ các hoạt động viện trợ nhân đạo tại Nam Sudan trong năm tới trong bối ...
Ông Nghiêm Xuân Thành giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa

Ông Nghiêm Xuân Thành giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa

Chiều 2/11, tại thành phố Nha Trang, Tỉnh ủy Khánh Hòa tổ chức hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện ...
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu thức.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Chơi chiêu 'chẳng có gì ngoài tiền' để ủng hộ ông Trump tại chiến địa quyết định, 'đại gia' Elon Musk thách thức tòa án

Chương trình của tỷ phú Elon Musk tặng 1 triệu USD ngẫu nhiên cho cử tri khi tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 tới vướng vào kiện tụng.
Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Liên hợp quốc cảnh báo về sự lớn mạnh của Houthi

Các chuyên gia Liên hợp quốc cho rằng, kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu vào năm ngoái, người Houthi đang “lợi dụng tình hình” để “chuyển mình”
Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bầu cử tổng thống Mỹ: Bang Washington huy động Lực lượng vệ binh quốc gia trực chiến, bà Harris và ông Trump bám đuổi sát nút, lâm thế giằng co

Bang Washington huy động trực chiến sau khi có thông tin cũng như lo ngại khả năng xảy ra bạo lực liên quan đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.
Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Sau vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Hwasong-19, Triều Tiên nêu mục đích thử nghiệm vũ khí

Triều Tiên khẳng định cần tăng cường kho vũ khí hạt nhân của mình và hoàn thiện khả năng sẵn sàng tấn công hạt nhân trả đũa nếu cần thiết.
Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Chảo lửa Trung Đông: Israel nói tiêu diệt quan chức cấp cao Hamas, Mỹ điều thêm máy bay B-52 và tàu khu trục phòng thủ tên lửa đạn đạo

Quân đội Israel đã tiêu diệt quan chức cấp cao của Hamas là Izz al-Din Kassab trong một cuộc không kích vào Khan Younis ở phía Nam Dải Gaza.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Thảm họa vũ khí hạt nhân: Cảnh báo, suy đoán và kịch bản

Nga nhiều lần cảnh báo ‘lằn ranh đỏ’. Có người lo sợ về một thảm họa hạt nhân, nhưng cũng có ý kiến cho đó là ‘đe dọa bằng lời nói’!
Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Hợp tác quân sự Nga-Triều Tiên, toan tính và phản ứng

Dư luận về leo thang căng thẳng ở bán đảo liên Triều chưa kịp lắng lại bùng lên với thông tin quân đội Triều Tiên xuất hiện ở Nga.
Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Tổng thống Phần Lan thăm Trung Quốc: Tìm khuôn khổ mới

Chuyến thăm Trung Quốc ngày 28 - 31/10 của Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phản ánh nỗ lực nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa một thế giới đầy biến động.
Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Tổng tuyển cử tại Nhật Bản: Cần hơn một chiến thắng

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Nhật Bản sẽ là bài kiểm tra khó dành cho liên minh cầm quyền của đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Công minh (Komeito).
Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Hội nghị thượng đỉnh EU-GCC: Muộn còn hơn không

Việc EU và GCC họp thượng đỉnh đầu tiên sau 35 năm thiết lập quan hệ có thể muộn, song là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

GPT-5: Open AI mở ra chân trời mới

Sự kiện đang được giới công nghệ mong đợi có thể xảy ra ngay trong năm nay, là sự ra mắt của GPT-5.
30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

30 năm UNCLOS có hiệu lực: Vai trò giữ gìn trật tự pháp lý trên biển của ITLOS

Gần 30 năm qua, Tòa án Luật Biển quốc tế (ITLOS) góp phần quan trọng giữ gìn tính toàn vẹn, thúc đẩy tuân thủ UNCLOS.
Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Giải Nobel – Di sản của một thiên tài

Nobel, giải thưởng danh giá bậc nhất thế giới được trao cho các cá nhân và tổ chức đạt những thành tựu lớn lao cho nhân loại theo ý nguyện của Alfred Nobel.
Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

Cộng đồng Pháp ngữ: Từ chung ngôn ngữ đến cùng sứ mệnh

La Francophonie là tên gọi của cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp, ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ năm trên thế giới...
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Những biểu hiện của biến đổi khí hậu, sự tác động của El Nino và La Nina khiến 2024 là năm ghi nhận nhiều kỷ lục thiên tai đáng buồn...
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động