Liệu Myanmar có trở thành ‘Syria thứ 2’?

Quang Huyền
Theo The Interpreter, tình hình ở Myanmar mang những điểm tương đồng với Syria, tuy nhiên Myanmar khó có thể nổ ra một cuộc nội chiến kéo dài.
Theo dõi Baoquocte.vn trên

Tình hình căng thẳng leo thang tại Myanmar thời gian qua đã khiến cho các nhà quan sát lo ngại về một “Syria thứ hai”. Các số liệu công bố trên báo chí cho thấy, vào giữa tháng 4, khi chính quyền quân sự đẩy mạnh ngăn chặn biểu tình, số người dân thường thiệt mạng còn cao hơn những gì xảy ra ở Syria vào năm 2011.

ực lượng phiến quân KNU (Quân đội Dân tộc Karen) tại căn cứ ở vùng biên giới Myanmar-Thái Lan. (Nguồn: Flickr)
Lực lượng của tổ chức Quân đội Dân tộc Karen (KNU) tại căn cứ ở vùng biên giới Myanmar-Thái Lan. (Nguồn: Flickr)

Giống như những người biểu tình ở Syria, người dân ở Myanmar cũng đang thành lập các lực lượng dân quân riêng, dù trước đó, ở Myanmar đã tồn tại một số các nhóm sắc tộc thiểu số có vũ trang. Trong số đó, một vài nhóm, dưới danh nghĩa hỗ trợ những người biểu tình, đã tăng cường các cuộc tấn công vào quân đội Myanmar (còn được gọi là Tatmadaw) thời gian qua.

Về mặt địa chính trị, tình hình cũng giống như cuộc xung đột tại Syria, với việc Nga và Trung Quốc cản trở các nỗ lực của phương Tây nhằm lên án Tatmadaw tại các diễn đàn của Liên hợp quốc.

Tuy nhiên, tình hình giữa Myanmar năm 2021 và Syria năm 2011–2012 cũng có những khác biệt đáng kể.

Ba yếu tố chính tạo nên xung đột ở Syria bao gồm: cuộc nổi dậy quy mô lớn của các nhóm vũ trang; sự can thiệp sâu rộng của nước ngoài vào cả hai phe đối lập; và sự tham gia của các binh sĩ ngoại quốc. Tuy nhiên, hiện Myanmar không tồn tại bất kỳ yếu tố nào nêu trên, và cũng không rõ trong tương lai các yếu tố này có xuất hiện hay không, đặc biệt là yếu tố thứ 2 và thứ 3.

Vai trò của các nhóm vũ trang

Các nhóm sắc tộc có vũ trang (EAGs) tại Myanmar, với ước tính khoảng 75–78,000 quân sẽ đóng vai trò then chốt trong các phong trào chống đối của lực lượng quần chúng có vũ trang. Những cuộc đụng độ gần đây do Quân đội Độc lập Kachin (KIA) và Liên minh Quốc gia Karen (KNU) nhằm vào mục tiêu là Tatmadaw, là dấu hiệu cho thấy có sự phối hợp nhất định giữa phe đối lập và các nhóm vũ trang này.

Ngoài ra, ít nhất 10 nhóm vũ trang đã tuyên bố trung thành hoàn toàn với “Chính phủ thống nhất quốc gia” tự xưng, do các nghị sĩ của chính phủ dân sự trước chính biến thành lập. Cùng với đó, các lời đồn về việc thành lập một “quân đội dân tộc liên bang” đối đầu trực tiếp với Tatmadaw, đã càng làm nổi bật thêm những sự tương đồng giữa Myanmar với Syria.

Tuy nhiên, điều cần lưu ý trong so sánh này, đó chính là sự phức tạp trong nền chính trị đa dạng sắc tộc của Myanmar. Nhiều nhóm dân tộc thiểu số vẫn cho rằng đảng NLD bị chi phối bởi người Bamar chiếm đa số. Tiến trình hòa bình của chính quyền dân sự trước khi xảy ra chính biến đã diễn ra một cách chậm chạp, và đảng NLD thậm chí còn ngăn cản các yêu cầu tăng cường quyền tự trị tại các vùng.

Bởi vậy, thay vì khôi phục lại một chính phủ dân sự do đảng NLD cầm quyền, thì mục tiêu chính của các nhóm vũ trang là chỉ là đòi hỏi quyền tự trị và bảo vệ các lợi ích đặc biệt của riêng họ.

Bên cạnh đó, không phải mối quan hệ nào giữa Tatmadaw và các nhóm vũ trang cũng là thù địch. Chính vì vậy, nhiều nhóm vẫn đang sử dụng chính sách "nước đôi".

Nhóm vũ trang dân tộc lớn nhất tại Myanmar, Quân đội bang Wa Thống nhất (UWSA), được hậu thuẫn bởi Trung Quốc, đã giữ im lặng tuyệt đối từ khi chính biến nổ ra, vì nhóm này từ lâu vẫn là nguồn cung cấp vũ khí cho các nhóm vũ trang khác.

Các nhóm khác như Liên minh Ba Anh Em, được lập bởi nhóm Quân giải phóng Quốc gia Ta’ang (TNLA), Quân đội Arakan (AA) và Quân đội Liên minh Dân chủ Myanmar (MNDAA) thì đang tận dụng việc người dân biểu tình để ép Tatmadaw nhượng bộ.

Các nhóm vũ trang tại Myanmar cũng không phải là một khối thống nhất, mỗi nhóm lại có những mục tiêu và lợi ích riêng. Thậm chí, các cuộc xung đột nhỏ lẽ giữa các nhóm vẫn xảy ra. Ngoài ra, một vài nhóm vũ trang nhỏ còn đứng về phe Tatmadaw.

Chính vì vậy, nếu kịch bản phối hợp giữa “chính phủ thống nhất quốc gia”, những người biểu tình và các nhóm vũ trang xảy ra, chúng đều có khả năng dẫn đến tình traạng gia tăng bạo lực và tạo thành một cuộc nội chiến diện rộng. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, kịch bản này vẫn còn rất xa vời.

Hai xe tăng bị phá hủy trước một nhà thờ Hồi giáo ở Azaz, Syria, tháng 8/2012. (Nguồn: Flickr)
Hai xe tăng bị phá hủy trước một nhà thờ Hồi giáo ở Azaz, Syria, tháng 8/2012. (Nguồn: Flickr)

Sự can thiệp từ quốc tế

Nhìn về Syria, một trong những nguyên nhân chính của cuộc nội chiến là sự hỗ trợ vũ khí, tài chính và quân sự trực tiếp từ Thổ Nhĩ Kỳ, các quốc gia vùng Vịnh, Mỹ, Pháp, Nga và Iran cung cấp cho cả hai phe. Nhưng tại Myanmar, khó để biết được ai sẽ đảm nhiệm vai trò tương tự.

ASEAN, với nguyên tắc “không can thiệp vào công việc nội bộ”, sẽ không có những can dự mạnh mẽ vào Myanmar. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh và trước khi Myanmar là thành viên của ASEAN, Thái Lan ủng hộ rất mạnh mẽ các nhóm EAGs. Tuy nhiên, ngày nay không quốc gia nào lại dám làm như vậy.

Việc hỗ trợ quân sự cho bất kỳ nhóm đối lập với Tatmadaw nào sẽ làm tổn hại đến mục tiêu hàng đầu của ASEAN là duy trì ổn định khu vực, đồng thời sẽ đặt ra một tiền lệ xấu cho các thành viên ASEAN khác.

Mỹ cũng không có khả năng can dự sâu vào tình hình Myanmar sau những thất bại tại Afghanistan, Iraq, Libya và Syria. Tuy nhiên, Mỹ cũng sẽ có những bước đi thận trọng nhằm tiếp tục đối trọng về mặt địa chính trị với Trung Quốc tại khu vực Đông Nam Á.

Chính vì vậy, việc tích cực trang bị và cung cấp tài chính cho phe đối lập sẽ hủy hoại mối quan hệ của Mỹ với ASEAN, trong thời điểm mà xét về khía cạnh nào đó, Mỹ đang mất lợi thế ở Đông Nam Á trước Trung Quốc.

Về phía Trung Quốc thì sao? Thời gian qua, Trung Quốc đã cung cấp thêm vũ khí cho Tatmadaw. Điều này không có nghĩa rằng Trung Quốc cũng sẽ đóng vai trò giống như Nga hay Iran tại Syria.

Lý do vì Trung Quốc có mối quan hệ phức tạp với cả chính quyền dân sự cũ, cũng như là Tatmadaw. Bản thân Bắc Kinh cũng mong rằng cuộc chính biến này chưa từng xảy ra, bởi những lo ngại rằng xung đột giữa Tatmadaw và các nhóm vũ trang sẽ lan sang lãnh thổ Trung Quốc, đồng thời gây ảnh hướng đến các nguồn đầu tư của nước này sang Myanmar, đặc biệt là các dự án trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).

Cuối cùng là vấn đề về dòng người ngoại quốc đổ vào Syria để chiến đấu. Nhóm này thường được thúc đẩy bởi các động cơ tôn giáo hoặc phe phái. Điều này không tồn tại trong trường hợp của Myanmar. Dù một số nhóm vũ trang tại đây có mối quan hệ thân thiết với các cộng đồng ở Đông Bắc Ấn Độ và Tây Nam Trung Quốc, nhưng không thể so sánh được với các lực lượng lính nước ngoài ở Syria.

Dù có điểm giống và khác nhau giữa tình hình ở hai nước, tuy nhiên Myanmar sẽ khó có thể nổ ra một cuộc nội chiến kéo dài dai dẳng giống như tại Syria. Tuy nhiên, vẫn không thể đánh giá thấp khả năng tình hình leo thang căng thẳng tại đây.

TIN LIÊN QUAN
Tình hình Myanmar: EU tuyên bố áp đặt thêm trừng phạt, các lãnh đạo ASEAN gặp chính quyền quân sự
Tình hình Myanmar: Đồn đoán chuyến thăm của lãnh đạo ASEAN, Indonesia kêu gọi bổ nhiệm đặc phái viên
Tình hình Myanmar: Tiếp tục đình chỉ các hoạt động quân sự
Tình hình Myanmar: Lực lượng chống chính quyền quân sự tuyên bố thành lập lực lượng phòng vệ nhân dân
Tình hình Myanmar: Nhật Bản thu xếp cho các nhà ngoại giao bị 'sa thải', Total cắt thanh toán cho quân đội

(theo The Interpreter)

Bài viết cùng chủ đề

Chính biến Myanmar

Đọc thêm

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Giá iPhone 11 giảm mạnh nhất lịch sử

Giá iPhone 11 giảm mạnh nhất lịch sử

Sau nhiều đợt điều chỉnh, giá iPhone 11 đang ở mức thấp nhất lịch sử kể từ khi ra mắt tại thị trường Việt Nam.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ ...
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT ...
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN ...
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga xác nhận đã được Mỹ cảnh báo, Đức nói chẳng biết thông tin nào trước

Đức cho rằng, Mỹ có thể có manh mối về vụ tấn công khủng bố cướp đi sinh mạng của hơn 140 ở ngoại ô thủ đô Moscow của Nga tối 22/3.
Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp khẳng định thành ý với Brazil về tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân

Pháp mong muốn chia sẻ kiến thức kỹ thuật với Brazil trong khi vẫn tôn trọng mọi cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Ukraine hạ 26 UAV một đêm, Nga tuyên bố đanh thép về F-16, thế mạnh của Ấn Độ giữa xung đột Moscow-Kiev

Nga cho rằng, nếu phương Tây cung cấp cho Ukraine máy bay tiêm kích F-16, điều đó cũng sẽ không làm thay đổi tình hình trên chiến trường.
Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Hàn Quốc cảnh giác động thái mới của Triều Tiên, thảo luận cùng Mỹ-Nhật Bản tìm cách hợp tác an ninh

Triều Tiên dường như đang chuẩn bị cho vụ phóng vệ tinh do thám tiếp theo, mặc dù không có dấu hiệu cho thấy vụ phóng sắp xảy ra.
Mỹ tính 'đục thủng' túi tiền ở nước ngoài dành cho vũ khí Triều Tiên, Moscow-Bình Nhưỡng hợp tác đối phó thách thức

Mỹ tính 'đục thủng' túi tiền ở nước ngoài dành cho vũ khí Triều Tiên, Moscow-Bình Nhưỡng hợp tác đối phó thách thức

Mỹ đã công bố các biện pháp trừng phạt đối với 6 cá nhân và hai tổ chức với cáo buộc chuyển tiền cho các chương trình vũ khí của Triều Tiên.
Đã từng thân thiết, Niger nay vội gây sức ép muốn Mỹ rút quân, Nga có thế chân?

Đã từng thân thiết, Niger nay vội gây sức ép muốn Mỹ rút quân, Nga có thế chân?

Chính phủ Niger cho hay, Mỹ sẽ sớm đệ trình đề xuất rút binh lính của họ khỏi quốc gia Tây Phi này.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Nghi phạm khủng bố đến từ Tajikistan: Tiếng chuông cảnh tỉnh cho Nga và thế giới

Việc 4 nghi phạm vụ tấn công nhà hát ở Nga hôm 22/3 đều mang quốc tịch Tajikistan khiến sự chú ý đổ dồn về quốc gia Trung Á này.
Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga: Lý do Moscow 'lọt' tầm ngắm của IS

Vụ tấn công đẫm máu ở Nga ngày 22/3 do tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng thực hiện cho thấy sự thay đổi mục tiêu của tổ chức khủng bố này.
Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao: Tiếng nói của kinh tế châu Á

Diễn đàn châu Á Bác Ngao được đánh giá là kênh hiệu quả để trao đổi ý kiến về các vấn đề kinh tế đáng quan tâm nhất trong suốt hai thập kỷ qua.
Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn ở Haiti: Nguồn cơn và nguy cơ

Bất ổn chính trị, tranh giành quyền lực giữa các băng đảng cùng các vụ đảo chính và nghèo đói là những gì mà người dân Haiti tiếp tục phải đối mặt...
70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

70 năm ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử

Baoquocte.vn. Ngày 13/3/1954 là ngày mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử - nguồn cổ vũ lớn lao cho toàn thể nhân dân ta trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Mỹ sắp tổ chức thượng đỉnh ba bên, sẽ có thêm một thế 'kiềng ba chân' trong quan hệ quốc tế?

Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa Nhật Bản, Mỹ và Philippines sẽ lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ vào giữa tháng 4 này.
Phiên bản di động