Lộ trình gỡ bỏ rào cản nội khối cho EAEU

Tuy nhiên, trong tương lai gần, EAEU chưa thể giải quyết vấn đề này một cách triệt để như mục tiêu mà các quốc gia thành viên đề ra.

Một trong những vấn đề then chốt mà chương trình nghị sự của Hội đồng Liên chính phủ EAEU đề cập vào ngày 14/8 vừa qua là việc loại bỏ các rào cản nội khối và những hạn chế khác đang cản trở việc thực thi nguyên tắc "bốn tự do". Đó là: vận chuyển hàng hoá tự do, dịch vụ tự do, vốn tự do và lao động tự do.

Mặc dù EAEU đã nghiên cứu và thực hiện theo hướng này từ lâu nhưng để giải quyết vấn đề các rào cản và giới hạn nội khối một cách triệt để thì vẫn chưa thực hiện được. Có một vài lý do chính khiến cuộc chiến gỡ bỏ các giới hạn này sẽ còn kéo dài.

Kết quả chính của cuộc họp Hội đồng liên chính phủ EAEU lần gần đây nhất là quyết định xây dựng lộ trình gỡ bỏ tất cả các giới hạn trong hợp tác thương mại nội khối cho tới trước khi diễn ra kỳ họp tiếp theo. Thủ tướng Belarus Andrey Kobyakov tuyên bố: "Cho tới kỳ họp liên chính phủ tiếp theo, hy vọng EAEU sẽ đưa ra được lộ trình đầu tiên (giai đoạn 2017 - 2018), trong đó cần phải xác định rõ mục tiêu cơ bản là gỡ bỏ hoàn toàn các giới hạn kinh tế trong hợp tác thương mại".

Gỡ bỏ các giới hạn là vấn đề trọng tâm, từ lâu đã thu hút sự chú ý của lãnh đạo các cơ quan thuộc EAEU. Vì vậy, tại cuộc họp trước đó của EAEU diễn ra vào cuối tháng 5/2017 ở Kazan (Cộng hòa Tatarstan, Nga), các bên cũng đã ký kết bản kế hoạch hành động nhằm gỡ bỏ các hạn chế thương mại nội khối. Tại cuộc họp này, Thủ tướng Belarus Kobyakov tuyên bố: "Trên thực tế chúng tôi đã xác định được các hạn chế hiện nay để đến cuối năm 2017 có thể nhận được các kết quả nhất định trong việc loại bỏ chúng". Tuy nhiên, cuối cùng vấn đề này lại trở nên phức tạp và khó khăn hơn so với dự kiến ban đầu.

Vào tháng 4/2017, EAEU đã soạn thảo một báo cáo chuyên ngành mang tên "Rào cản và các giới hạn của Hội đồng kinh tế Á - Âu" hay còn được gọi là Sách Trắng của EAEU. Hội đồng đã thông báo về dự định soạn thảo tài liệu này từ tháng 7/2016, còn nhiệm vụ gỡ bỏ các rào cản thương mại đã được lãnh đạo các quốc gia trong liên minh nhiều lần nhắc tới trong vài năm trở lại đây.

Tại thời điểm thông qua quyết định soạn thảo Sách Trắng nói trên, Hội đồng kinh tế Á - Âu đã gỡ bỏ được 81 hạn chế. Tuy nhiên, EAEU hiện vẫn còn khoảng 450 hạn chế khác chưa giải quyết được.

Theo đánh giá của các nhà biên soạn Sách Trắng, việc loại bỏ các rào cản nội khối có thể mang lại cho các quốc gia trong EAEU những hiệu quả kinh tế đáng kể. Có lẽ Belarus sẽ là quốc gia "mong đợi nhiều nhất" lộ trình này bởi điều đó sẽ giúp GDP của nước này tăng thêm 2,8%, đạt mức 7,3%. Tăng trưởng GDP của Kazakhstan hiện đang là 0,7% và nhờ việc gỡ bỏ các rào cản này có thể tăng lên mức 1,3%. Các con số tương tự đối với Nga là từ 0,2% lên 0,5%.

Có thể nói, những hoạt động hướng tới gỡ bỏ các rào cản nội khối đã và đang được tiến hành liên tục trong EAEU. Đây cũng là lý do vào ngày 13/7 vừa qua tại trụ sở của Hội đồng Kinh tế Á - Âu ở Moscow đã diễn ra phiên họp thảo luận về "3 giới hạn": vấn đề công nhận giấy phép lái xe quốc gia trong lãnh thổ các nước thành viên EAEU, chữ ký kỹ thuật số và xác định các điểm kiểm tra đối với vận tải đường bộ quốc tế.