Lời giải cho bài toán bảo đảm quyền ưu đãi, miễn trừ trong dịch Covid-19

Một trong những chức năng, nhiệm vụ chính của Cục Lễ tân Nhà nước là phối hợp với các cơ quan chức năng quản lý và thực hiện chế độ ưu đãi, miễn trừ dành cho các Cơ quan đại diện ngoại giao, Cơ quan lãnh sự, Cơ quan đại diện của tổ chức quốc tế tại Việt Nam, theo quy định của pháp luật Việt Nam, các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia và thông lệ quốc tế.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát toàn cầu, việc thực hiện chức năng nhiệm vụ nêu trên của Cục Lễ tân Nhà nước gặp phải những thách thức chưa từng có. Vậy việc thực hiện chế độ ưu đãi, miễn trừ với Đoàn Ngoại giao đã bị ảnh hưởng ra sao trong bối cảnh đại dịch và Cục Lễ tân Nhà nước đã tìm ra lời giải cho bài toán khó này như thế nào?

Bảo đảm nghi lễ và an toàn song song

Theo Cục Lễ tân Nhà nước, nhiều nghi lễ dành riêng cho các Trưởng cơ quan đại diện không thể được thực hiện đầy đủ do các hạn chế trong dịch Covid-19, chẳng hạn như lễ đón tiễn tại sân bay đối với Đại sứ ngày đầu tiên đến Việt Nam bắt đầu nhiệm kỳ và ngày rời Việt Nam khi kết thúc nhiệm kỳ; lễ trình quốc thư, chào xã giao và chào từ biệt Lãnh đạo Việt Nam khi bắt đầu và kết thúc nhiệm kỳ…

Đứng trước những khó khăn, thách thức do đại dịch đặt ra, cán bộ Cục Lễ tân Nhà nước đã triển khai những biện pháp sáng tạo và linh hoạt. Mặc dù không thể trực tiếp có mặt, các cán bộ Cục Lễ tân Nhà nước vẫn đảm bảo việc đến hoặc đi suôn sẻ và an toàn cho các Trưởng Cơ quan đại diện bằng cách hợp tác chặt chẽ với các cơ quan liên quan và phối hợp thường xuyên với các Cơ quan đại diện trong công tác triển khai.

Đối với lễ trình quốc thư của Đại sứ nước ngoài lên Chủ tịch nước, Cục Lễ tân Nhà nước đã nỗ lực tổ chức lễ trình quốc thư trở lại cho các Đại sứ thường trú với tần suất tương đương trước khi dịch bệnh bùng phát, cụ thể mỗi quý một lần, đồng thời đề xuất và đang chờ được phê duyệt kế hoạch về thủ tục trình quốc thư trực tuyến cho các Đại sứ không thường trú tại Việt Nam.

Liên quan đến các cuộc chào xã giao, kể từ khi dịch bệnh bùng phát, mặc dù không thể đáp ứng tất cả các đề nghị của các Trưởng Cơ quan đại diện, Lãnh đạo Việt Nam vẫn duy trì các cuộc tiếp xúc theo nghi lễ dành cho Trưởng Cơ quan đại diện chào xã giao sau khi trình quốc thư và cuộc chào từ biệt trước khi các Trưởng Cơ quan đại diện kết thúc nhiệm kỳ tại Việt Nam.

Hỗ trợ tối đa khả năng

Mặc dù phải chịu nhiều áp lực do khối lượng công việc tăng lên, số lượng cán bộ làm việc trực tiếp bị hạn chế do phải thực hiện quy định giãn cách, Cục Lễ tân Nhà nước luôn bám sát tình hình dịch bệnh và kiến nghị giải pháp giúp cân bằng việc đảm bảo phòng chống dịch và quyền ưu đãi miễn trừ của thành viên Cơ quan đại diện theo luật pháp quốc tế, hỗ trợ tối đa các hoạt động, sự kiện liên quan đến Đoàn Ngoại giao.

Các giải pháp này không chỉ giúp các Cơ quan đại diện tuân thủ quy định phòng chống dịch của Việt Nam, đảm bảo các nghĩa vụ do luật pháp quốc tế quy định mà còn tạo thuận lợi cho các Cơ quan đại diện tiếp tục công việc của mình, không gây gián đoạn về mặt đối ngoại trong tình hình dịch bệnh.

Đối với các sự kiện do Đoàn Ngoại giao tổ chức, Cục Lễ tân Nhà nước đã cố gắng tạo điều kiện, hỗ trợ Đoàn Ngoại giao, thường xuyên tư vấn cách thức tổ chức và sắp xếp nghi lễ phù hợp với quy định phòng chống dịch.

Đối với các hoạt động do Lãnh đạo Việt Nam chủ trì, nhằm bảo đảm sự tham dự của Đoàn Ngoại giao tại các sự kiện lớn, Cục Lễ tân Nhà nước đã chủ động xây dựng các kịch bản phù hợp với tình hình và diễn biến của dịch bệnh, thực hiện xét nghiệm và các quy trình khác theo quy định.

Nhờ đó, các thành viên Đoàn Ngoại giao có thể tham dự các sự kiện tầm cỡ như lễ khai mạc Đại hội lần thứ XIII của Đảng, kỳ họp thứ nhất và thứ hai của Quốc hội khóa XV, cùng nhiều sự kiện khác.

Liên quan đến việc thực hiện các thủ tục hành chính, Cục Lễ tân Nhà nước luôn đảm bảo thời gian xử lý hồ sơ là năm ngày làm việc như trước đại dịch. Đặc biệt, các vấn đề liên quan đến Covid-19 luôn được xử lý “thần tốc” do tính chất cấp bách của sự việc.

Thông cảm, đồng lòng phối hợp

Ngoài khối lượng công việc thường xuyên, dịch Covid-19 đã dẫn đến một loạt vấn đề mới đòi hỏi sự thông cảm và phối hợp tốt giữa Cục Lễ tân Nhà nước và Đoàn Ngoại giao, đặc biệt liên quan đến cách ly y tế.

Cục Lễ tân Nhà nước đã phối hợp với các cơ quan y tế, các sở ngoại vụ địa phương, hải quan tại các sân bay, cửa khẩu… để kịp thời thông tin và đảm bảo việc nhập cảnh và cách ly của cán bộ và thân nhân cán bộ các Cơ quan đại diện được diễn ra thuận lợi, an toàn.

Đặc biệt, Cục đã phối hợp với các đơn vị trong Bộ kiến nghị Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng chống Covid-19 tạo điều kiện để các Trưởng cơ quan đại diện và các thành viên gia đình khi nhập cảnh Việt Nam được cách ly tại nhà riêng biệt lập nếu các điều kiện về y tế tại các cơ sở đó được đảm bảo.

Quãng thời gian Hà Nội thực hiện giãn cách xã hội có lẽ là một thách thức chưa từng có với không chỉ riêng Đoàn Ngoại giao mà với cả Cục Lễ tân Nhà nước. Cuộc sống và công việc hàng ngày của Đoàn Ngoại giao bị ảnh hưởng, gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi có sự hỗ trợ, can thiệp kịp thời của các cơ quan chức năng Việt Nam trong đó Cục Lễ tân Nhà nước, đóng vai trò làm đầu mối.

Trong suốt thời gian này, Cục Lễ tân Nhà nước đã liên hệ chặt chẽ với Đoàn Ngoại giao để giải quyết các vấn đề phát sinh và bảo đảm các biện pháp phòng chống dịch áp dụng đối với thành viên Cơ quan đại diện được tiến hành một cách hiệu quả, an toàn và đảm bảo các quyền ưu đãi, miễn trừ nhưng vẫn phù hợp với quy định phòng dịch của Việt Nam.

Ngoài ra, Cục Lễ tân Nhà nước phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan như Bộ Y tế, Sở Y tế Hà Nội, bệnh viện Phổi trung ương, Sở ngoại vụ TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng thực hiện việc tiêm chủng đủ hai mũi cho thành viên và thân nhân (trên 18 tuổi) của các Cơ quan đại diện tại Hà Nội và tại một số địa phương, đồng thời tiếp tục tiếp nhận và xử lý các trường hợp tiêm bổ sung.

Chia sẻ với những khó khăn của Đoàn Ngoại giao trong thời kỳ đại dịch, Cục Lễ tân Nhà nước luôn lắng nghe, kịp thời hỗ trợ giải quyết các vấn đề mà Đoàn Ngoại giao gặp phải và thường xuyên phối hợp với các cơ quan liên quan để tìm ra các giải pháp tốt nhất có thể.

Trong thời gian tới, Cục Lễ tân Nhà nước sẽ tiếp tục hợp tác và hỗ trợ Đoàn Ngoại giao về các vấn đề thường xuyên cũng như các vấn đề phát sinh liên quan đến dịch Covid-19 và phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng các quy định dịch tễ phù hợp với diễn biến dịch bệnh, quy định dịch tễ của Việt Nam nhằm bảo đảm chế độ ưu đãi, miễn trừ theo Công ước Vienna 1961.