Luồng sinh khí mới cho quan hệ Việt Nam - Cuba

Xin Đại sứ cho biết mục đích, ý nghĩa chuyến thăm Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Cuba lần này?

Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là một dịp rất quan trọng để lãnh đạo hai nước tái khẳng định tiếp tục kế thừa và phát huy mạnh mẽ truyền thống quan hệ hữu nghị đặc biệt và đoàn kết gắn bó, trong sáng, mẫu mực, thủy chung, đã trở thành biểu tượng của thời đại và là tài sản vô giá của hai nước. Mối quan hệ đặc biệt đó đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Lãnh tụ Cách mạng Fidel Castro cùng nhiều thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước dày công vun đắp.

Lãnh đạo hai nước khẳng định sẽ không ngừng củng cố, mở rộng làm cho quan hệ hai nước bền chặt, sâu rộng hơn, thiết thực và hiệu quả hơn, góp phần tích cực hơn nữa vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Cuba lần này sẽ mở ra những triển vọng to lớn hơn, nhất là về quan hệ kinh tế - thương mại với Hiệp định Thương mại mới được hoàn tất, nhiều ký kết thỏa thuận hợp tác trên nhiều lĩnh vực, góp phần đưa kim ngạch thương mại lên 500 triệu USD trong thời gian tới. Chuyến thăm với nhiều trao đổi và ký kết thỏa thuận thực chất sẽ làm sống động hơn nữa quan hệ kinh tế - thương mại - đầu tư, xứng tầm với quan hệ chính trị.

Việt Nam cam kết sẽ tiếp tục ủng hộ sự nghiệp cách mạng của nhân dân Cuba, nhất là sự nghiệp Cập nhật mô hình phát triển kinh tế - xã hội vì một nước Cuba xã hội chủ nghĩa phồn vinh và bền vững.

Đại sứ có thể chia sẻ những kết quả nổi bật trong quan hệ hợp tác Việt Nam - Cuba thời gian qua?

Trong thời gian qua, đặc biệt là từ sau chuyến thăm chính thức Cuba của Chủ tịch nước Trần Đại Quang (tháng 11/2016), quan hệ hai nước đã có nhiều bước phát triển mới. Đặc biệt, quan hệ chính trị đã tiến lên ở tầm cao mới, thể hiện sự tin cậy rất cao giữa hai bên. Hai nước đều đánh giá cao ý nghĩa, giá trị và kết quả của mối quan hệ toàn diện, thực chất và chặt chẽ giữa hai bên.

Trong khi vui mừng ghi nhận Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ hai ở châu Á của Cuba, hai bên đồng thời khẳng định niềm tin, quyết tâm với những nỗ lực thiết thực và cụ thể nhằm đưa quan hệ kinh tế giữa hai nước lên ngang tầm với quan hệ chính trị hết sức tốt đẹp. 

Phía Cuba đánh giá cao quyết định xóa khoản nợ Chính phủ của Cuba đối với Việt Nam, coi đây là minh chứng sống động nữa của mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước. Các cơ chế hợp tác chủ chốt như Ủy ban Hợp tác liên Chính phủ, Tham khảo chính trị, Đối thoại cấp Thứ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng… đang được cải tiến và hoàn thiện hơn nữa.

Việt Nam cũng thường xuyên trao đổi và chia sẻ với Cuba những kinh nghiệm lý luận và thực tiễn của Đổi mới (cơ chế quản lý, cổ phần hóa, tài chính - tiền tệ, ngoại giao kinh tế, phòng chống tội phạm...). Hợp tác tại các diễn đàn đa phương được củng cố và tăng cường, duy trì tốt quan hệ phối hợp, hợp tác và ủng hộ lẫn nhau.

Là người trực tiếp tham gia vào công tác chuẩn bị cho chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Cuba, Đại sứ đánh giá như thế nào về sự quan tâm của phía Cuba tới chuyến thăm của Tổng Bí thư?

Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba luôn dành cho Việt Nam những tình cảm đặc biệt. Nhân dân Việt Nam luôn ghi nhớ câu nói của Lãnh tụ Fidel Castro “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Trong chuyến thăm Cuba năm 2012, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã coi Cuba là một tấm gương về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần quốc tế vô tư trong sáng, ý chí và niềm tin sắt đá vào tính chính nghĩa của sự nghiệp đấu tranh vì độc lập, tự do và hạnh phúc của đất nước và nhân dân.

Đây là lần thứ hai Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm Cuba với tư cách Tổng Bí thư (2012 và 2018) và là lần thứ năm với tư cách khác nhau. Cuba đánh giá rất cao và trân trọng dành quy chế “chuyến thăm cấp Nhà nước” cho chuyến thăm của Tổng Bí thư và Đoàn đại biểu cấp cao của Đảng và Nhà nước ta lần này. Phía bạn đã dành cho Tổng Bí thư tình cảm đặc biệt thể hiện qua việc thu xếp chương trình rất chu đáo, mức độ đón tiếp trọng thị và tiếp xúc với rất nhiều lãnh đạo cao cấp, với đông đảo thanh niên, sinh viên, thiếu nhi và quần chúng.

Nhân dịp này, đồng chí Raul Castro - Bí thứ nhất Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba sẽ trao cho đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bằng Tiến sỹ danh dự, chuyên ngành Khoa học Chính trị của Đại học Tổng hợp La Habana. 

Chúng ta tin tưởng chắc chắn rằng, với những tình cảm đặc biệt và với tầm vóc, sự quan tâm chỉ đạo sát sao của đồng chí Tổng Bí thư, chuyến thăm sẽ đạt được những kết quả hết sức tốt đẹp, đóng góp quan trọng cho quan hệ hai nước phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới.

Quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba trong gần 60 năm qua luôn phát triển bền vững với tinh thần ủng hộ lẫn nhau trên trường quốc tế. Tuy nhiên, kim ngạch thương mại vẫn còn khá khiêm tốn, chưa thực sự tương xứng với quan hệ chính trị và tiềm năng của hai nước. Thời gian tới, hai bên cần tập trung thúc đẩy những lĩnh vực nào để gia tăng kim ngạch thương mại và đưa mối quan hệ hợp tác kinh tế lên một tầm cao mới?

Đúng là dù Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ hai của Cuba tại khu vực châu Á nhưng kim ngạch thương mại vẫn chưa thực sự tương xứng với mong muốn và tiềm năng giữa hai nước. Chính vì vậy, trước mắt, hai bên cần nhanh chóng khai thác Hiệp định Thương mại mới và tiến tới đàm phán ký kết Hiệp định Khuyến khích và Bảo hộ đầu tư, góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý chỉnh thể và đồng bộ cho quan hệ hợp tác về kinh tế - thương mại, đầu tư giữa hai nước.

Kết quả của tiến trình cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế - xã hội của Cuba và tăng cường hội nhập chủ động và tích cực của Việt Nam đang tiếp tục tạo không gian rộng lớn hơn, thuận lợi hơn cho hai bên nhằm tạo ra những đổi mới về nhận thức và tiếp cận thiết thực các nội hàm cụ thể, khả thi liên quan đến hợp tác (như cơ chế, lộ trình…).

Năm 2017, trao đổi thương mại hai chiều đã đạt trên 220 triệu USD và hai bên đang hướng tới mục tiêu đạt 500 triệu USD vào năm 2020. Hai bên đánh giá cao kết quả của các dự án hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt kinh nghiệm canh tác hiệu quả của Việt Nam đã giúp nâng cao đáng kể năng suất cây trồng (lúa tăng từ 2 tấn/ha lên 4,5 tấn/ha, có nơi đạt 7 tấn/ha; ngô tăng từ 1,5 tấn/ha lên 4 tấn/ha; đậu tương tăng từ 02,-0,5 tấn/ha lên 1,5 tấn/ha), đóng góp có ý nghĩa vào mục tiêu quốc gia quan trọng của Cuba nhằm tiến tới tự chủ về an ninh lương thực.

Doanh nghiệp Việt Nam hiện quan tâm và mong muốn Chính phủ hai nước tạo thuận lợi để ký kết các thỏa thuận hợp tác và sớm triển khai các dự án sản xuất, kinh doanh và đầu tư tại Cuba trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng, khai thác và chế biến hải sản, khách sạn, dịch vụ du lịch, năng lượng sạch, truyền thông, y tế, sinh dược...

Còn phía Cuba lại có thế mạnh về cung ứng dịch vụ y tế, sản xuất và xuất khẩu dược phẩm chất lượng cao, tư vấn và giám sát xây dựng các công trình hạ tầng…

Hiện nay, đã có một số tập đoàn, công ty của Việt Nam tham gia đầu tư vào thị trường Cuba. Là cơ quan đại diện của Việt Nam tại Cuba, Đại sứ quán đã có những hoạt động gì để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam kinh doanh tại Cuba?

Đại sứ quán Việt Nam tại Cuba luôn chủ động, tích cực phối hợp để triển khai hiệu quả những cam kết, thỏa thuận, sáng tạo tìm ra những phương hướng, ý tưởng hợp tác mới. Đồng thời, Đại sứ quán cũng không ngừng bám sát những phát triển mới trong môi trường chính sách, pháp lý và thực tiễn của phía Cuba để có thể cung cấp thông tin về thị trường, tham mưu ý tưởng và nội dung giúp doanh nghiệp kiến tạo kế hoạch kinh doanh phù hợp; giúp tạo kết nối với Chính phủ và doanh nghiệp đối tác; tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sự liên kết giữa các doanh nghiệp Việt với nhau; phối hợp tham gia công tác giúp doanh nghiệp xúc tiến hội trợ…

Tôi tin tưởng rằng, kết quả tốt đẹp của chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ tạo ra luồng sinh khí mới cho quan hệ hai nước, nhất là trong phát triển hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư.