Mùa xuân mới từ Madrid, Tây Ban Nha

Những ngày Covid-19

Giữa tháng 3/2020, khi vừa ngủ dậy, điện thoại hiện lên những cuộc gọi nhỡ từ gia đình, bạn bè và đồng nghiệp từ Việt Nam. Họ lo lắng hỏi tình hình Covid-19 ở bên này sau khi nghe số người nhiễm bệnh ở Tây Ban Nha tăng hàng chục nghìn người mỗi ngày. Trái ngược với những tuần trước đó, tôi đã liên tục gọi điện về nhà để cập nhật diễn biến của dịch Covid-19 ở Việt Nam như thế nào.

Thứ Bảy, ngày 14/3/2020, lệnh phong tỏa toàn quốc tại Tây Ban Nha bắt đầu có hiệu lực, buộc tất cả mọi người phải ở nhà; cấm tất cả các hoạt động tụ tập đông người; các cửa hàng đóng cửa, trừ các cơ sở kinh doanh dịch vụ, hàng hóa thiết yếu. Chỉ sau một ngày, cuộc sống ở Madrid dường như đã đảo lộn tất cả.

Số ca nhiễm bệnh và tử vong vẫn leo thang từng ngày. Song Covid-19 không thể đánh bại sự lạc quan của người dân Tây Ban Nha. Vào 8h mỗi tối, từ ban công các tòa nhà, tiếng vỗ tay vẫn vang lên để động viên nhau, nhất là những nhân viên y tế đang tham gia chống dịch.

Từ một trong những thành phố sôi động nhất châu Âu với hơn bảy triệu dân và hàng chục triệu du khách nước ngoài đến mỗi năm, Madrid bỗng chốc chìm trong lặng lẽ. Sự lo âu bắt đầu xuất hiện trên khuôn mặt những người dân Tây Ban Nha vốn nổi tiếng lạc quan, yêu đời.

Khi đó, mỗi ngày, truyền hình phát đi những thông báo số ca nhiễm lên đến hàng chục nghìn người và gần một nghìn ca tử vong. Những thông tin, hình ảnh về việc quá tải tại các bệnh viện, bệnh nhân nằm la liệt ngoài hành lang, khu trượt tuyết trong nhà lớn nhất của thành phố trở thành nhà tang lễ, nhà triển lãm quốc gia được trưng dụng thành bệnh viện dã chiến… được phát đi khiến nhiều người không khỏi hoang mang, dao động.

Lúc này, nhìn về Việt Nam như một ốc đảo bình yên...

Thích ứng và sáng tạo

Tây Ban Nha là một trong những quốc gia áp đặt lệnh phong tỏa toàn quốc nghiêm ngặt nhất thế giới, kéo dài hơn ba tháng. Hoạt động đối ngoại của các nhà ngoại giao tại Madrid dường như ngưng trệ...

Lần đầu tiên trong lịch sử Madrid, không Đại sứ quán nước ngoài nào tổ chức chiêu đãi quốc khánh hay các hoạt động đông người tham dự; trừ những nước “may mắn” có ngày quốc khánh rơi vào trước ngày 14/3/2020. Và cũng lần đầu tiên từ sau Thế chiến II, Tây Ban Nha phải hủy bỏ buổi duyệt binh lớn mừng ngày Quốc khánh.

Các hoạt động của Đại sứ quán Việt Nam tại Tây Ban Nha không phải là ngoại lệ. Nhiều sự kiện lớn như kỷ niệm Quốc khánh, hội nghị, hội thảo kinh doanh, các chương trình văn hóa, nghệ thuật… phải hủy bỏ hoặc đổi ngày tổ chức.

Thế nhưng, với quyết tâm không để dịch Covid-19 làm ảnh hưởng, các hoạt động đối ngoại vẫn thích nghi theo một cách riêng. Buổi làm việc giữa Bộ trưởng Ngoại giao Tây Ban Nha mới nhậm chức Arancha González Laya với Đại sứ các nước ASEAN tại Madrid để đánh giá về tình hình quan hệ cũng như những hướng đi mới cho quan hệ giữa Tây Ban Nha và ASEAN trong giai đoạn hậu Covid-19 vẫn diễn ra hiệu quả.

Đối với Việt Nam, với những thành công trong khống chế dịch bệnh cũng như sự phát triển kinh tế, không phải ngẫu nhiên mà bà Tổng Vụ trưởng phụ trách châu Á - Thái Bình Dương cùng các cán bộ phụ trách khu vực đã có buổi làm việc riêng với Đại sứ quán Việt Nam về quan hệ song phương. Những bước đi đầu tiên cho giai đoạn mới được khởi động ngay trong đại dịch.

Dù dịch bệnh và quy định sở tại không cho phép tổ chức các sự kiện đông người, nhiều hoạt động đối ngoại theo dự định của Đại sứ quán phải chuyển sang hình thức trực tuyến nhưng không hề kém thu hút. Hội thảo về cơ hội kinh doanh, đầu tư giữa Việt Nam và Tây Ban Nha sau khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực đã thu hút hàng trăm doanh nghiệp từ cả hai đầu cầu Việt Nam và Tây Ban Nha.

Dư luận Tây Ban Nha dường như quan tâm hơn đến Việt Nam bởi những thành tựu trong công tác chống dịch Covid-19. Nhiều tờ báo lớn của Tây Ban Nha đăng tải tin tức Việt Nam trao tặng 100 nghìn khẩu trang cho Tây Ban Nha hay bình luận về thành công trong chống dịch của Việt Nam. Điều này khiến chúng tôi rất tự hào.

Công tác bảo hộ công dân năm 2020 tại Đại sứ quán dường như bận rộn hơn trước. Những cuộc gọi điện gấp trong đêm cho từng công dân Việt Nam đăng ký về nước, những lần mặc quần áo bảo hộ y tế khi lên sân bay làm thủ tục cho kiều bào mắc kẹt, cùng những hỗ trợ thuốc men cho công dân… có lẽ là trải nghiệm mà không cán bộ ngoại giao nào có thể quên.

Trong đại dịch, cầu nối với cộng đồng dường như gắn bó hơn khi có những người mẹ ở Việt Nam gọi điện cảm ơn Đại sứ quán vì đã giúp cho con mình, sau khi hoàn thành chương trình học có thể lên máy bay về nước cũng như những kiều bào ở các địa phương xa xôi như ngoài đảo Canarias hay ở thành phố Malaga phía Nam nhận những chiếc khẩu trang mà Đại sứ quán gửi đến.

Năm 2020 đã qua theo cái cách mà không ai mong đợi. Bước sang năm 2021, ngay trong những ngày đầu tiên, Madrid lại ngập trong trận bão tuyết lớn chưa từng có trong lịch sử mà người dân ở đây gọi là “trận bão tuyết vĩ đại của thế kỷ”.

Nhưng như một câu thành ngữ trong tiếng Tây Ban Nha “ano de nieve, ano de bienes” (tạm dịch là “năm có tuyết rơi, năm tuyệt vời mọi thứ”), 2021 được hy vọng sẽ là một năm khởi đầu cho một giai đoạn mới đối với xứ sở bò tót cũng như trong quan hệ giữa Việt Nam và Tây Ban Nha.