Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Trưởng quan chức cấp cao của Việt Nam trong ASEAN (SOM ASEAN) Nguyễn Quốc Dũng đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự hội nghị. Tham dự hội nghị còn có Phó Tổng Thư ký ASEAN.
| Ngoại trưởng Mỹ và Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN. (Nguồn VOV) |
Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson kể từ khi chính quyền Tổng thống Donald Trump lên cầm quyền. Tại hội nghị, hai bên đã trao đổi về chính sách của Mỹ đối với khu vực, định hướng quan hệ ASEAN - Mỹ trong thời gian tới, các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm như Biển Đông, tình hình Bán đảo Triều Tiên, chống khủng bố và an ninh mạng.
Thay mặt Tổng thống Trump, Ngoại trưởng Rex Tillerson tái khẳng định cam kết đối với khu vực, coi trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, nhấn mạnh ASEAN là đối tác kinh tế quan trọng của Mỹ, tiếp tục triển khai Sáng kiến Kết nối ASEAN - Mỹ, khuyến khích tăng trưởng kinh tế bền vững và công bằng, khẳng định sẽ duy trì các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho thanh niên và phụ nữ ASEAN như Chương trình các nhà lãnh đạo trẻ Đông Nam Á (YSEALI), học bổng Fulbright.
Trong khi đó, các nước ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Mỹ, hoan nghênh những bước đi gần đây của Mỹ tăng cường hợp tác với ASEAN trong đó có việc Tổng thống Trump cam kết sẽ dự các sự kiện của khu vực như Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại Việt Nam, Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ và Hội nghị Cấp cao Đông Á tại Philippines tháng 11/2017, Phó Tổng thống Mike Pence thăm Indonesia và gặp Tổng Thư ký ASEAN và Ủy ban các Đại diện Thường trực ASEAN, Ngoại trưởng Tillerson gặp Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN tại Washington…
Về tình hình quốc tế và khu vực, ASEAN và Mỹ nhất trí tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trong ứng phó với các thách thức an ninh xuyên quốc gia đang nổi lên như khủng bố, an ninh mạng… Liên quan tới tình hình Bán đảo Triều Tiên, hai bên chia sẻ quan ngại về những diễn biến căng thẳng gần đây, kêu gọi cam kết thực hiện nghiêm túc các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Các nước cũng đã trao đổi về vấn đề Biển Đông, bày tỏ quan ngại trước những diễn biến phức tạp trên thực địa tại khu vực này, theo đó hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, nhấn mạnh thực hiện kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp, tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, các tiến trình ngoại giao pháp lý trong khu vực, thực hiện đầy đủ và Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất khung Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC).
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đánh giá cao các kết quả đạt được trong hợp tác ASEAN - Mỹ thời gian qua và cho rằng việc tiếp tục các cam kết và đà phát triển quan hệ ASEAN – Mỹ là phù hợp với lợi ích hai bên và khu vực; nhấn mạnh việc Mỹ tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình có ý nghĩa chiến lược và là nhân tố tích cực và quan trọng cho hòa bình, ổn định, và liên kết khu vực.
Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đề xuất một số lĩnh vực ưu tiên trong hợp tác ASEAN - Mỹ giai đoạn tới, trong đó có phát triển các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ (MSME), thúc đẩy sáng tạo, kinh tế số, giao lưu nhân dân, hợp tác biển và ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống như khủng bố, an ninh mạng; đồng thời nhấn mạnh ưu tiên hợp tác bảo vệ nguồn nước sông Mekong và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Về Biển Đông, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng chia sẻ lo ngại trước những diễn biến phức tạp tại khu vực này, nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông, khẳng định đây là mối quan tâm chung của các quốc gia trong và ngoài khu vực, trong đó có Mỹ; đề cao các nguyên tắc, hai bên nhất trí tại Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN – Mỹ tại Sunnylands, bang California tháng 2/2016.
Chiều cùng ngày, các nước đã tham dự Diễn đàn bàn tròn do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tổ chức. Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN cũng sẽ có cuộc gặp với Cố vấn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Herbert Raymond McMaster trong ngày 5/5. Trước đó, ngày 3/5 đã diễn ra Đối thoại ASEAN-Mỹ lần thứ 30. Hai bên đã trao đổi về các vấn đề khu vực cùng quan tâm, kiểm điểm và định hướng hợp tác ASEAN - Mỹ và chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng ASEAN - Mỹ và Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ lần thứ 5 cũng như các hoạt động kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN - Mỹ.
Tại cuộc đối thoại lần này, hai bên nhất trí đánh giá quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Mỹ tiếp tục phát triển toàn diện trên cả 3 lĩnh vực hợp tác là chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội. Sự phát triển của mối quan hệ này đã đóng góp tích cực cho tiến trình xây dựng Cộng đồng của ASEAN, tăng cường liên kết và kết nối khu vực.
Hiện nay, Mỹ đã trở thành bạn hàng lớn thứ 4 của ASEAN với tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 212 tỷ USD trong 2015, đồng thời cũng là nước đứng đầu về đầu tư trực tiếp vào ASEAN với tổng giá trị lên tới 274 tỷ USD. Bên cạnh đó, quan hệ hợp tác kinh tế hai bên cũng đã mang lại hơn 5 triệu việc làm tại Mỹ.