Đây là những nội dung chính trong phát biểu của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại Hội nghị tổng kết năm 2016, triển khai kế hoạch 2017 của Bộ Xây dựng.
Tham dự Hội nghị có lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo, công chức, người lao động ngành xây dựng.
| Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng phát biểu tại Hội nghị. (Ảnh: VGP/Nhật Bắc) |
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, năm 2016, trong điều kiện khó khăn chung của đất nước, ngành xây dựng vẫn duy trì được mức tăng trưởng khá. Giá trị sản xuất toàn ngành theo giá hiện hành tăng 10,4% so với năm 2015, đóng góp 6,16% GDP cả nước. Các chỉ tiêu chủ yếu về phát triển đô thị, hạ tầng kỹ thuật, nhà ở đều có mức tăng trưởng so với năm 2015, qua đó đã đóng góp tích cực cho sự tăng trưởng chung của kinh tế.
Ngành xây dựng đã rất nỗ lực tập trung xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế quản lý Nhà nước, tập trung hoàn thiện các công cụ kỹ thuật. Các văn bản này, cùng với các luật có liên quan đến đầu tư xây dựng, đã góp phần tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, thu hút các nguồn lực trong và ngoài nước cho đầu tư phát triển, nâng cao năng lực và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Công tác quy hoạch xây dựng được quan tâm thực hiện, thông qua việc lập, thẩm định trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và tổ chức thực hiện Quy hoạch xây dựng Vùng thủ đô và nhiều đồ án quy hoạch xây dựng cấp vùng khác. Đây là cơ sở quan trọng để kế hoạch hóa đầu tư, khai thác, phát huy các lợi thế tiềm năng để phát triển và kết nối các địa phương trong vùng. Công tác quản lý phát triển đô thị, hạ tầng kỹ thuật cũng đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Năm 2016, qua công tác thẩm định thiết kế, dự toán đã cắt giảm khoảng 5,87% dự toán thiết kế và nếu làm tốt việc thẩm định dự án, thẩm định thiết kế, dự toán theo quy định của Luật Xây dựng thì hằng năm có thể giúp tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước hàng chục nghìn tỷ đồng.
Trong năm, chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công đã hoàn thành giai đoạn 1 với trên 90.000 hộ; triển khai chương trình 167 giai đoạn 2; phát triển mới 0,5 triệu m2 nhà ở xã hội đô thị...
Phát biểu tại Hội nghị, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã ghi nhận, biểu dương những cố gắng và chúc mừng những kết quả quan trọng mà tập thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động toàn ngành xây dựng đã nỗ lực đạt được trong năm vừa qua.
Thiếu “nhạc trưởng” trong quản lý đô thị
Phó Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ rõ những mặt còn tồn tại, hạn chế cần phải tập trung khắc phục trong thời gian tới.
Trước hết, vẫn còn tình trạng công trình xây dựng chất lượng kém. Nhiều công trình không bảo đảm chất lượng khi hoàn thiện, sử dụng, an toàn cháy nổ, xuống cấp nhanh, ảnh hưởng đến tính mạng, chất lượng cuộc sống của người dân.
“Nguyên nhân chính là sự kiểm soát chưa chặt chẽ từ khâu dự án đến đầu tư xây dựng, có những công trình chưa bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng vẫn đưa vào sử dụng”, Phó Thủ tướng nói.
Theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, tình trạng lãng phí, thất thoát đầu tư còn xảy ra ở một số công trình, thậm chí có nơi diễn ra rất nghiêm trọng. Trong đó có vai trò, trách nhiệm rất lớn của cơ quan thanh tra, kiểm tra, sự phối hợp của ngành xây dựng với các bộ, ngành Trung ương.
Một hạn chế rất lớn trong công tác quản lý Nhà nước về xây dựng là sự lúng túng trong quản lý đô thị, trong bộ máy quản lý đô thị.
Từ năm 2013 đã có quy định về Ban Quản lý, phát triển đô thị giúp chính quyền địa phương lập kế hoạch phát triển đô thị theo quy hoạch. Từ đó tổ chức thực hiện, quản lý trên khu vực phát triển đó, cả các nguồn lực Nhà nước, ngoài Nhà nước, bảo đảm sự kết nối hạ tầng, sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà thầu. Nhưng thực tế triển khai còn chưa quyết liệt, lúng túng.
“Hiện rất thiếu vai trò như một nhạc trưởng, một đốc công trong lĩnh vực quản lý đô thị”, Phó Thủ tướng nói.
Theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, quản lý đô thị theo quy hoạch nhưng phải có kế hoạch thực hiện. Hiện nay, đang có tình trạng đầu tư lớn vào phát triển nhà ở tại các đô thị lớn, nhưng nếu không kiểm soát chặt thì rất dễ dẫn đến tình trạng đầu tư phong trào, "bong bóng" bất động sản.
Quản lý bằng quy hoạch, kế hoạch
Trong năm 2017 và những năm tới đây, theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, nhiệm vụ hàng đầu đặt ra với Bộ Xây dựng là hoàn thiện thể chế, tiếp tục cụ thể hóa Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản. Bên cạnh đó, cần chuẩn bị kỹ dự thảo Luật Đô thị để báo cáo, xin ý kiến Chính phủ trước khi trình Quốc hội thông qua.
“Bộ cần mạnh dạn kiến nghị điều chỉnh những nội dung chưa phù hợp”, Phó Thủ tướng đề nghị.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương để rà soát lại tất cả quy hoạch xây dựng, gắn quy hoạch xây dựng với tái cấu trúc các ngành sản xuất, gắn với ứng phó biến đổi khí hậu và nước biển dâng.
Đối với nhiệm vụ quản lý phát triển đô thị, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng nhấn mạnh yêu cầu rà soát, bổ sung, cập nhật, lập mới các quy hoạch, cụ thể hóa các quy hoạch trên cơ sở tình hình thực tiễn, dự báo tương lai, cầu của thị trường; gắn với kết hoạch phát triển.
“Phải lập kế hoạch, xác định rõ nguồn lực đầu tư xây dựng theo quy hoạch. Đây là nhiệm vụ rất cần thiết để khắc phục tình trạng đầu tư tự phát, không theo quy hoạch”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng yêu cầu Bộ Xây dựng tập trung chỉ đạo, phối hợp với chính quyền các đô thị lớn để có giải pháp đồng bộ khắc phục ùn tắc giao thông.
“Giải quyết ùn tắc giao thông không chỉ cứ đầu tư hạ tầng mạnh, kiểm soát giao thông tốt là xong. Chúng ta càng đầu tư mạnh mẽ vào Hà Nội, TPHCM thì những đô thị này sẽ ngày càng hấp dẫn, do đó càng tập trung dân số do dịch chuyển từ các địa phương lân cận”, Phó Thủ tướng nói.
“Cần tính toán một cách tổng thể hệ thống đô thị quốc gia, làm sao phối hợp các địa phương có sự phát triển tốt trong vùng, tạo ra những đô thị hấp dẫn hơn, tạo ra nhiều việc làm tại các đô thị đó, từ đó hạn chế dòng người di chuyển đến các đô thị trung tâm”, Phó Thủ tướng gợi ý.
Đối với Hà Nội, TPHCM, ngoài việc đầu tư nâng cấp hạ tầng, phải phát triển các khu đô thị vệ tinh, kết nối giao thông tốt, phù hợp với nhu cầu của người dân. Phải có những đô thị vệ tinh thật tốt, từ đó mới có điều kiện khắc phục tình trạng ùn tắc giao thông hiện nay.
Trọng tâm phát triển nhà ở xã hội
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng nhấn mạnh yêu cầu kiên trì các giải pháp kiểm soát thị trường bất động sản, luôn coi trọng việc cấu trúc lại thị trường với chiến lược nhà ở quốc gia, kế hoạch phát triển nhà ở các địa phương theo dài hạn, trung hạn.
“Thị trường bất động sản phải phát triển theo đúng nhu cầu của người dân, của nền kinh tế chứ không phải phát triển bất động sản với bất kỳ giá nào để tạo ra những sản phẩn không có người mua hoặc vượt quá xa khả năng thanh toán của người dân. Phải coi phát triển nhà ở xã hội là trọng tâm”, Phó Thủ tướng yêu cầu.
“Tôi đánh giá cao một số doanh nghiệp đầu đàn trong lĩnh vực bất động sản đã tuyên bố tham gia phát triển nhà ở xã hội. Bộ Xây dựng cần tập trung vào nhà ở xã hội, trong đó có nhà ở xã hội tại các đô thị lớn, các khu chế xuất, khu công nghiệp, nhà ở cho người nghèo, nhà ở cho người có công, nhà ở phòng chống thiên tai tại ĐBSCL, miền Trung”, Phó Thủ tướng nói.
Ngoài những nhiệm vụ nêu trên, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đề nghị Bộ Xây dựng quản lý có hiệu quả lĩnh vực vật liệu xây dựng, tập trung phát triển vật liệu xây dựng mới, đẩy mạnh cổ phần hóa các doanh nghiệp Nhà nước trong lĩnh vực.
Muốn thực hiện những nhiệm vụ trên, theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, trước hết cần nâng cao năng lực của ngành xây dựng, của Bộ Xây dựng, các bộ quản lý xây dựng chuyên ngành.
“Phải đặc biệt quan tâm đến đời sống, việc làm cho người lao động, không để bất kỳ người lao động, hộ công nhân lao động ngành xây dựng nào bị thiếu đói trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới”, Phó Thủ tướng yêu cầu.