Đó là khẳng định của ông Kishore Mahbubani, Hiệu trưởng Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu (Singapore) đồng tác giả của cuốn sách The ASEAN Miracle (tạm dịch: Phép màu ASEAN) trong một bài viết đăng tải trên Project Syndicate vừa qua. Báo TG&VN xin lược dịch bài viết.
| Ông Kishore Mahbubani (Nguồn: WEF) |
Chúng ta đang sống trong thời kỳ khó khăn, khi mà cái nhìn bi quan phủ bóng ở cả những nơi thịnh vượng nhất của hành tinh này. Nhiều người tin rằng, trật tự quốc tế đang tan rã. Một số người lo ngại rằng một cuộc xung đột giữa các nền văn minh sắp xảy ra.
Tuy nhiên, trong bối cảnh ảm đạm này, Đông Nam Á đã mang đến một tia sáng le lói ngoài mong đợi. Khu vực này đã có những bước tiến phi thường trong những thập kỷ gần đây, trở thành một cộng đồng hòa bình và thịnh vượng mà trước đây không thể tưởng tượng được. Và, để có được thành công này là nhờ ASEAN – tổ chức vừa tròn 50 năm “tuổi”.
Đông Nam Á là một trong những khu vực đa dạng nhất thế giới về văn hóa và tôn giáo với 640 triệu người. Sự đa dạng này ban đầu làm cho Đông Nam Á gặp bất lợi rõ rệt trong việc thúc đẩy hợp tác khu vực. Khi ASEAN được thành lập năm 1967, hầu hết các chuyên gia đều không tỏ ra lạc quan trước tương lai của Hiệp hội. Thêm nữa, vào thời điểm đó, Đông Nam Á là một vùng nghèo khó và bất ổn, được nhà sử học Anh C.A. Fisher mô tả như là "vùng Balkan của châu Á".
| ASEAN đã vượt qua tất cả mọi trở ngại, trở thành tổ chức khu vực thành công thứ hai thế giới sau Liên minh châu Âu (EU). (Nguồn: Shutter Stock) |
Nhưng ASEAN đã vượt qua tất cả mọi trở ngại, trở thành tổ chức khu vực thành công thứ hai thế giới sau Liên minh châu Âu (EU). Mỗi năm có khoảng 1.000 cuộc họp của ASEAN được tổ chức nhằm tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực như giáo dục, y tế và ngoại giao. ASEAN đã ký các hiệp định thương mại tự do (FTA) với Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc, Australia và New Zealand và thành lập một Cộng đồng kinh tế ASEAN. Hiện nay, ASEAN là nền kinh tế lớn thứ 7 trên thế giới, trên con đường hướng tới vị trí thứ 4 vào năm 2050.
Chắc chắn, ASEAN chưa phải là tổ chức hoàn hảo. Về ngắn hạn, hiệp hội này có thể sẽ di chuyển kiểu con cua - hai bước tiến, một bước lùi và một bước sang ngang. Tuy nhiên, sự phát triển về dài hạn của ASEAN là không thể phủ nhận. Tổng GDP của ASEAN đã tăng từ 95 tỷ USD năm 1970 lên 2,5 nghìn tỷ USD vào năm 2014.
ASEAN cũng góp phần tạo ra những bước tiến đáng kể về mặt địa chính trị ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Chỉ duy nhất ASEAN có khả năng tổ chức các cuộc họp với sự tham gia của tất cả các cường quốc trên thế giới, từ Mỹ và tới Trung Quốc, Nga và các thành viên trong EU.
Không phủ nhận rằng ASEAN vẫn tiếp tục phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng như tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, sự cạnh tranh địa chính trị gia tăng giữa các nước lớn, nhiều nước trong khu vực còn phải đối mặt với các vấn đề nội bộ.
Nhưng lịch sử của ASEAN cho thấy khối này có thể đương đầu và vượt qua các khó khăn, rào cản. Sự kiên cường đầy ấn tượng ấybắt nguồn từ văn hóa Musyawarah và Mufakat (tham vấn và đồng thuận) được các nước thành viên bảo vệ.
EU đã từng là bản vị vàng cho hợp tác khu vực. Nhưng nó vẫn luôn phải đấu tranh với một loạt khủng hoảng dường như không có kết thúc và sự tăng trưởng kinh tế yếu ớt. Thêm vào đó là sự ra đi của nước Anh. EU cần có những bước đi thận trọng khi tìm kiếm các mô hình hợp tác tiếp theo của mình. ASEAN, tuy không hoàn hảo nhưng cũng là một mô hình hấp dẫn.
EU đã được trao giải Nobel Hoà bình năm 2012. Tuy nhiên, ASEAN có thể trở thành tấm gương hợp tác cho tương lai, gắn kết các khu vực khác vốn rạn nứt nay có thể phát triển theo mô hình liên kết hợp tác bền vững.