Nga sở hữu lượng tiền mặt chưa từng có nhờ Mỹ và một đồng minh

Dầu Nga vốn từng được bán cho châu Âu nhưng sau khi chiến dịch quân sự đặc biệt của Moscow tại Kiev bắt đầu (tháng 2/2022), phương Tây đã áp lệnh trừng phạt lên mặt hàng này.

Theo CREA, chỉ tính riêng doanh số bán dầu thô của Nga cho Ấn Độ - một đồng minh của Mỹ - đã đạt mức kỷ lục là 37 tỷ USD trong năm 2023. Sau đó, đất nước Nam Á đã lọc dầu và xuất khẩu một phần sang Mỹ dưới dạng sản phẩm dầu mỏ.

Như vậy, việc bán dầu thô của Nga sang Ấn Độ không bị trừng phạt và hoàn toàn hợp pháp. Các chuyên gia cho rằng, khối lượng vận chuyển khổng lồ có thể liên quan đến “hạm đội bóng tối”. Hạm đội này gồm các tàu chở dầu thô được Moscow đặc biệt tạo ra để giao dịch với các nước mua dầu, lách lệnh trừng phạt từ phương Tây.

Túi tiền Nga dày thêm

Tháng 12/2022, Liên minh châu Âu (EU), Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) và Australia đã ra quyết định áp mức trần với giá dầu Nga nhằm hạn chế nguồn lực tài chính của Moscow. Biện pháp này cấm các công ty cung cấp dịch vụ hàng hải như bảo hiểm, tài chính và vận chuyển cho nguồn dầu Nga được bán với giá trên 60 USD/thùng.

Vì các công ty bảo hiểm phương Tây đảm trách khoảng 90% khối lượng vận chuyển hàng hóa trên thế giới nên chính sách này được kỳ vọng sẽ thành công.

Tuy nhiên, dầu tiêu chuẩn của Nga - thường được xuất khẩu bởi các tàu phương Tây buộc phải tuân theo lệnh trừng phạt - đã giao dịch trên mức giá trần kể từ giữa tháng 7/2023. Dầu của nước này vẫn "ào ào" đến Ấn Độ và Trung Quốc, bơm hàng trăm triệu USD mỗi ngày vào Điện Kremlin.

Để ngăn chặn hoạt động trên, đầu tháng 2, Bộ Tài chính Mỹ đã đưa ra gói trừng phạt mới đối với các tàu và công ty bị nghi ngờ giúp vận chuyển dầu thô của Nga.

Viktor Katona, người đứng đầu bộ phận phân tích dầu thô tại Công ty nghiên cứu thương mại Kpler nhận định: “Giới hạn giá là nguyên nhân thực sự dẫn đến việc hình thành 'hạm đội bóng tối'. Chuỗi cung ứng càng dài thì càng khó giải quyết vấn đề chuyển giao giữa các tàu và việc xác định chi phí thực sự của một thùng dầu Nga càng khó khăn hơn".

Ban đầu, hạm đội này được ước tính có khoảng 600 chiếc, tương đương 10% tổng số tàu chở dầu lớn trên toàn cầu. Đây là những phương tiện từng chuyển dầu cho Iran và Venezuela nhằm tránh lệnh trừng phạt từ phương Tây, nhưng gần đây chuyển sang chở dầu thô Nga.

Mỹ vẫn mua dầu Nga bằng cách này

Giới phân tích nhận định, lợi nhuận mà các bên có thể thu về từ những chiến lược tránh né lệnh trừng phạt sẽ rất lớn. Ông Ami Daniel, giám đốc điều hành Windward khẳng định: "Đây một thứ sinh lợi đáng kinh ngạc. Và các thương nhân cũng đối mặt với cám dỗ rất lớn để làm điều đó".